جۋرناليست، ەكونوميكا باعىتىندا ىزدەنۋشى مامان ەركەجان ايتقازينا ۇلتتىق قور قاراجاتىنىڭ جۇمسالۋىنا قاتىستى جازبا جاريالادى. اۆتور ءوز جازباسىندا ۇلتتىق قوردىق قارجىلىق الەۋەتىن، اكتيۆتەر مەن الەۋمەتتىك جوبالاردىڭ باعىتتارىن تالدايدى، دەپ مالىمدەدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
اۆتور "ۇلتتىق قور قاراجاتىن قاي مەملەكەت قالاي جۇمسايدى؟" تاقىرىبىن جىلىكتەيدى.
- بۇعان دەيىن ۇلتتىق قور تۋرالى تالاي رەت ماقالا جازعان ەدىم. دامۋشى مەملەكەت رەتىندە ۇلتتىق قور قاراجاتىن ءتيىمدى ينۆەستيتسيالاۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن بىلسەك تە، جىلدا بيۋدجەت جىرتىعىن اينالىپ كەلىپ قور ەسەبىنەن جابامىز.
قازاقستان 2020 جىلى داعدارىس شارالارىنا 6 ترلن تەڭگە جۇمسادى. ونىڭ ىشىندە 4,7 ترلن تەڭگە ۇلتتىق قوردان الىندى. قازىر ۇلتتىق قوردا 55 ملرد دوللار قالدى دەگەن اقپارات بار. بۇل قاراجات بىزگە تۋرا 5 جىلعا عانا جەتەدى ەكەن.
وسى رەتتە، وزگە مەملەكەتتەر قورعا ساقتاعان قاراجاتىن قايدا، قالاي جۇمسايدى دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرە كەتەيىن:
نورۆەگيانىڭ مەملەكەتتىك زەينەتاقى قورى الەمدەگى ەڭ ءىرى تاۋەلسىز ءال-اۋقات قورى رەتىندە تانىمال. SWF ينستيتۋتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، 2021 جىلدى قوردا 1,1 تريلليون دوللاردان استام قارجى جينالعان. اكتيۆتەردىڭ كوپشىلىگى اكتسيالارعا، وبليگاتسيالارعا جانە جىلجىمايتىن مۇلىككە قاتىستى. ەكىنشى ورىندا قىتاي ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىق قورى. وندا 1 تريلليون دوللاردان ءسال استام سوماعا تەڭ كولەمدەگى اكتيۆتەر باسقارادى. العاشقى سەگىزدىككە كىرەتىن باسقا ەگەمەندىك قورلار ونشا ۇلكەن ەمەس. اكتيۆتەر 370 ميلليارد دوللاردان 580 ميلليارد دوللارعا دەيىنگى ارالىقتا. قورلاردىڭ باسىم بولىگى ازيا مەن اراب ەلدەرىندە – گونكونگتا، قىتايدا، سينگاپۋردا، سونداي-اق كۋۆەيت پەن بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىندە ورنالاسقان.كەيبىر مالىمەتتەر بويىنشا SWF اكتيۆتەرى 1,9 ترلن. دوللار جانە 2,9 ترلن. دوللار ارالىعىندا، - دەيدى.
Cونىمەن قاتار، اۆتور نورۆەگيا ۇكىمەتىنىڭ قور قارجىسىن جۇمساۋىنا قاتىستى ءتيىمدى تەتىكتەرگە توقتالادى:
- نورۆەگيانىڭ بىرەگەي قورى مەملەكەت مۇنايدان تۇسەتىن تابىستى ەلدىڭ بولاشاعىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جۇمساۋدى كوزدەيدى. ناتيجەسىندە نورۆەگيا ۇكىمەتى جىل سايىن قور ينۆەستيتسياسىنان تۇسكەن تابىستىڭ ءۇش پايىزىنا دەيىن الەۋمەتتىك ماقساتتارعا پايدالانۋعا ەركىن جۇمساي الادى. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل كورسەتكىش 33 ميلليارد دوللارعا جەتكەن.
قوردى قاراجاتىن ءتيىمدى باسقارىپ وتىرعان قىتاي مەن ءباا بولسا، ينۆەستيتسيانى جاڭا تەحنولوگيا سالاسىنا جۇمسايدى. ال پارسى شىعاناعى ەلدەرى قور قاراجاتىنا افريكادا اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەرىن ساتىپ الۋدا ءجون كورگەن ەكەن.
ءسويتىپ، بار قاراجاتتى "جۇمىس جاساتۋ" ءۇشىن ءتيىمدى باعىتتار قاراستىرادى، - دەپ جازادى اۆتور.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
