جىل سايىن ۇبت كەزىندە وقۋشىلاردىڭ ءتۇرلى ايلا-شارعىعا بارىپ، قايتسە وسى سىناقتان جوعارى بالل الۋعا جانتالاساتىنى ۇيرەنشىكتى جايتقا اينالعانى راس. وقۋشىنىڭ بۇل ارەكەتىن بالالىققا دا بالاۋعا بولادى، ارينە. الايدا ماماندىعىنا قاتىستى بىلىكتىلىك سىناعىنا باراتىن مۇعالىمنىڭ دە سوراقى قادامعا بارۋىن قالاي تۇسىنبەك كەرەك؟ مۇعالىمدەرگە ارنالعان ۇلتتىق بىلىكتىلىك تەستىلەۋ ناۋقانىندا بىرقاتار مۇعالىمنىڭ ءتىپتى زاڭسىز ارەكەتكە جول بەرگەنىن ۇلتتىق تەستىلەۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى اشىق مالىمدەدى.
ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك پاراقشاسىندا «مۇنداي̆ مۇعالىم نە ۇي̆رەتەدى؟» دەپ باستاعان جازباسىندا ديدار سماعۇلوۆ بىلىكتىلىك سىناعىن تاپسىرۋ كەزىندە كەي مۇعالىمدەردىڭ تىيىم سالىنعان زاتتاردى پايدالاناتىنىن جازىپ، الداعى ۋاقىتتا بۇل سىناققا ۇستازداردىڭ قاتاڭ تەكسەرىلىپ كىرگىزۋگە ۇسىنىس جاساعانىن جەتكىزدى.
«ءبىز قادىرلى پەداگوگتەرىمىزگە اسقان قۇرمەتپەن قاراپ، ولاردىڭ جۇمىسىن باعالاي̆مىز. مىنە، سوندىقتان دا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرماسى نەگىزىندە ۇلتتىق بىلىكتىلىك تەستىلەۋدىڭ قاتىسۋشىلارىندا تىي̆ىم سالىنعان زاتتاردىڭ (سمارتفونداردىڭ، شپارگالكالاردىڭ جانە باسقا دا قۇرىلعىلاردىڭ) بار-جوعى تەكسەرىلمەيتىن.
وكىنىشكە قاراي̆، كەي̆بىر ارىپتەستەرىمىز ءبىزدىڭ كورسەتكەن قۇرمەتىمىزدى السىزدىككە تەڭەپ، تىي̆ىم سالىنعان زاتتاردى جاپپاي̆ قولدانا باستادى.
ەگەر 2020 جىلى ەرەجەنى بۇزعان 1202 مۇعالىم انىقتالسا، 2021 جىلدىڭ 19 كۇنىندە عانا بۇل كورسەتكىش 349-عا دەي̆ىن ءوستى!
سونىمەن قاتار، ميكروقۇلاققاپتار مەن ميكروفونداردى قولدانۋدىڭ جاپپاي̆ فاكتىلەرى انىقتالدى، نەگىزىنەن ولاردىڭ تارالىمى شەكتەۋلى جانە پاي̆دالانۋى ءۇشىن قىلمىستىق باپ قاراستىرىلعان!
وسى فاكتىلەردى ەسكەرىپ، بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ اپپاراتتىق جينالىسىندا ۇلتتىق بىلىكتىلىك تەستىلەۋدى تاپسىرۋ كەزىندە مۇعالىمدەردى تەكسەرۋدى ەنگىزۋ قاجەتتىگىن اي̆تتىم!» دەپ جازعان تەستىلەۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى سەنىم جوعالعان جەردە ءبارى جوعالاتىنىن دا جاسىرمايدى.
وسى ماسەلەگە قاتىستى ءوز پىكىرىندە الماتىلىق ۇستاز ايگەرىم نىشانباي: «مۇعالىم مۇنداي قادامعا تەك ءوز بىلىمىنىە سەنبەگەن جاعدايدا عانا بارادى. ارينە، ساۋاتسىز، ءبىلىمسىز مۇعالىم سىناقتان ءوتۋدىڭ كەز كەلگەن جولىن تاڭدايتىنى انىق. مەنىڭشە، راسىمەن دە بىلىكتىلىك سىناعىنا مۇعالىمدەردى قاتاڭ تەكسەرىپ كىرگىزۋ دۇرىس شەشىم. ءوزىم دە تالاي ارىپتەسىمدى بىلەمىن، اتتەستاتسيادان قالاي وتكەنىن. ءبىرى تىيىم سالىنعان زاتتاردى پايدالانسا، ەندى ءبىرى تانىس-تامىرىن جاعالاپ ءجۇرىپ وتەدى. سونداي جولمەن وتكەن مۇعالىم وقۋشىعا نە ۇيرەتەدى؟»- دەپ كۇيىنەدى.
ايگەرىمنىڭ ارىپتەسى، شىمكەنتتىك مۇعالىم دىلماحامبەت اشەنوۆ: «زاڭمەن تىيىم سالىنعان زاتتاردى قولدانسا، زاڭ الدىندا جاۋاپقا تارتۋ كەرەك دەپ سانايمىن. باسقالارىنا ساباق بولار ەدى. ارينە، سىناققا مۇعالىمدەردى تەكسەرىپ كىرگىزۋى كوڭىلىمىزگە تيەدى-اق. الايدا، الگىندەي قادامعا بارىپ جۇرگەندەردى تەكسەرۋ ارقىلى اشكەرەلەمەسە، باسقا جولى جوق تا عوي. سىناققا قاتىساتىن مۇعالىمدى عانا ەمەس، سول اتتەستاتسياعا قاتىسى بار باسقا دا لاۋازىم يەلەرىن بەلگىلى ءبىر تەكسەرۋدەن وتكىزسە، ءتىپتى دۇرىس بولار ەدى. سەبەبى، مۇعالىمدەرگە ارنالعان اتتەستاتسيا كەيبىرەۋلەر ءۇشىن جانتالاس بولسا، ەندى بىرەۋلەر ءۇشىن «مايشەلپەككە» اينالعانى وتىرىك ەمەس»،- دەيدى.
ءوزىنىڭ بىلىكتىلىك دەڭگەيىن انىقتايتىن سىناققا زاڭسىز ارەكەتتەر جاساپ، قاتىسىپ جۇرگەن مۇعالىمنەن نە قايىر كۇتۋگە بولادى؟ ساناسىنا بەرىلمەگەن ساۋاتتىلىقتى تىيىم سالىنعان زاتتىڭ كومەگىمەن تولتىرۋ مۇمكىن بە؟ ال ەڭ سوراقىسى، مۇعالىم وسىنداي زاڭسىز قادامعا بارىپ جاتسا، راسىمەن ونداي مۇعالىمنەن قايبىر وڭعان شاكىرت شىعادى؟ وكىنىشتى...
مەرۋەرت حۋساينوۆا،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
