ادامنىڭ كۇيزەلگەندە، قايعىرعاندا، وكپەلەپ-رەنجىگەندە، اشۋ-ىزاعا بەرىلگەندە جىلايتىنى بار. عالىمدار وسى جىلاۋ كەزىندەگى كوز جاسىنىڭ ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن پايداسى مول ەكەنىن داللەدەپ وتىر. بۇل، ارينە، بەت جوق جىلاي بەرگەن پايدالى دەگەن ءسوز ەمەس دەپ جازادى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى «اۋىرماڭىز» گازەتىنە سىلتەمە جاساپ. ال جوعارىدا اتالعانداي پسيحيكالىق جانە ەموتسيالىق كۇيلەر كەزىندە جىلاپ العان شىنىندا دا پايدالى دەيدى فيزيولوگتار.
مىسالى، وكسىپ تۇرىپ جىلاۋ كەزىندە ادام ءوزىنىڭ ىشكە قىسقا عانا دەم سورىپ، ونى ءبىرشاما سوزا شىعارعانىن، ۋھىلەگەنىن اڭعارماي دا قالادى دەپ جازادى «اۋىرماڭىز!» گازەتى. ال بۇل كەزدە تىنىس جولى مۇشەلەرىنىڭ جۇمىسى جاقسارادى ەكەن، قان اينالىمى دا وزگەرىسكە تۇسەدى. جىلاپ بولعان سوڭ ادامنىڭ ءوزىن ءبىرشاما جەڭىل سەزىنەتىنى سودان ەكەن. بۇل كەزدە تىنىس الۋ ءبىرشاما تەجەلەدى، جۇرەك سوعىسى جيىلەيدى دە، ادام جەڭىلدەپ قالادى.
عالىمدار جىلاعان كەزدە كوز جاسىنىڭ قۇرامى ءار كەزدە ارقالاي بولاتىنىنا دا كوز جەتكىزىپتى. مىسالى، ادام قايعى مەن كۇيىنىشتەن جىلاعان كەزدە كوز جاسى كەرمەك تاتىپ، تىعىز ءارى سالماقتى شىعاتىنى انىقتالعان. ويتكەنى ونىڭ قۇرامىندا بەلوك كوبىرەك، سونىمەن قاتار جۇيكە كۇيزەلگەندە بولىنەتىن ەرەكشە حيميالىق ەلەمەنتتەر بولادى ەكەن. بۇل زاتتاردىڭ اعزادا كوپ جينالۋى زيانىن تيگىزەدى. ال ولار جىلاعان كەزدە كوز جاسى ارقىلى عانا شىعارىلادى.
ادام ءتۇرلى جاراقاتتار، سوققىلار الىپ نەمەسە قاتتى سىرقاتتانىپ، اۋىرسىنۋدان جىلاعان كەزدە دە كوز جاسى «كومەكتەسەدى» ەكەن. ياعني بۇل جاعدايلاردا ول انالگەتيك ءرولىن اتقارادى. بۇل كەزدەگى كوز جاسى ادامعا مورفي سياقتى اسەر ەتەدى، ونىڭ قۇرامىندا بيولوگيالىق بەلسەندى زاتتار بولادى. كوز جاسى، سونداي-اق باكتەريالار مەن ۆيرۋستارعا قارسى دا وڭدى اسەر ەتەتىن كورىنەدى. ونىڭ قۇرامىندا 5-10 مينۋتتا اعزاعا تۇسكەن باكتەريالاردىڭ 95 پايىزىنا دەيىن جوياتىن «ليزوتسين» اتتى فەرمەنت بار.
كوز جاسى – اعزانىڭ ءتۇرلى سترەستەرگە قارسى قورعانىس ارەكەتىنىڭ كورىنىسى. ول اعزانىڭ كۇيزەلىستەن زارداپ شەكپەۋى ءۇشىن قىزمەت ەتەدى، اعزانى ارتىق كەرنەۋدەن ارىلتادى دەپ جازادى «اۋىرماڭىز!» گازەتى. ال ەگەر ادام وسى كەزدە ىشتەن تىنىپ، كەلىپ تۇرعان تابيعي ساتتە كوز جاسىن توگىپ، جىلاماسا، ونىڭ زيانى ىشكە تۇسەدى، ءتۇرلى ونكولوگيالىق اۋرۋلارعا سوقتىرۋى مۇمكىن. مۇندايدا ادام ءتۇرلى جۇيكە سىرقاتتارىنا، قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە، اسقازاننىڭ ويىق جاراسىنا، ءتۇرلى جۇرەك اۋرۋلارىنا ۇرىنۋى عاجاپ ەمەس.
ادام قۋانىش پەن شاتتىقتان دا جىلايدى. بۇل كەزدەگى اعزادا پايدا بولعان ارتىق ادرەنالين مولشەرى قالپىنا كەلەدى.
جالپى، ادامدى سەبەپسىز جىلاۋدان ساقتاسىن، ال تابيعي جاعدايدا عانا، ءتۇرلى ەموتسيالىق كۇيگە تۇسكەندە كەلگەن كوز جاسىن ىرىكپەگەنى ءجون دەيدى عالىمدار. سونداي-اق ولار جىلاۋدىڭ ونىڭ سەبەبىن تۇسىنەتىن، جاناشىر ادامدار اراسىندا بولۋى دا وڭدى اسەرىن ارتتىرادى دەيدى.
ورتاشا ەسەپپەن العاندا، ادام ومىرىندە 70 ليتر كوز جاسىن توگەدى ەكەن...
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
