2025 جىلدىڭ 28 ناۋرىزىندا باتىس قازاقستان وبلىسىندا ءوڭىردىڭ مادەني ءومىرى ءۇشىن ماڭىزدى وقيعا ورىن الدى – كازتالوۆ جانە اقجايىق اۋداندارىندا اۋىل كىتاپحانالارىنىڭ بازاسىندا ەكى “Jaña Klub” كوميۋنيتي-ورتالىعى اشىلدى. بۇل – ءداستۇرلى كىتاپحانالاردى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى باستامانىڭ جالعاسى. ەندى اۋىل تۇرعىندارى تەك كىتاپ وقىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ءبىلىم بەرۋ جانە مادەني شارالارعا قاتىسا الادى.
اشىلۋ سالتاناتىنا باتىس قازاقستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى باقىتجان نارىمبەتوۆ، «قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ ءتورايىمى ءلاززات چينكيسباەۆا، «قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ ورىنباسارى سوفيا ايساگاليەۆا جانە تانا قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى كاميلا لۋكپانوۆا قاتىستى. سونىمەن قاتار، جەرگىلىكتى حالىق وكىلدەرى مەن بالالار دا قوناق بولدى.
سالتاناتتى شارا بارىسىندا باتىس قازاقستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى باقىتجان نارىمبەتوۆ: «كازتالوۆ جانە اقجايىق اۋداندارىندا زاماناۋي كىتاپحانالاردىڭ اشىلۋى – ءوڭىرىمىزدىڭ مادەني جانە ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋداعى ماڭىزدى قادام. ەندى تۇرعىندار ءۇشىن جاي عانا كىتاپحانا ەمەس، ءبىلىم، شىعارماشىلىق جانە قارىم-قاتىناس ورتالىعى پايدا بولدى. مۇنداي باستامالار جەرلەستەرىمىزدىڭ الەۋەتىن اشۋعا، كىتاپ وقۋعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى ارتتىرۋعا جانە ءوزىن-ءوزى دامىتۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋعا كومەكتەسەدى دەپ سەنەمىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى.
جوبا «قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ قايىرىمدىلىق باستاماسى اياسىندا، باتىس قازاقستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلۋدا.
«قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ ءتورايىمى ءلاززات چينكيسباەۆا كەلەسىنى اتاپ ءوتتى:
«بيىل 23 ساۋىردە قازاقستاندا العاش رەت پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن بەلگىلەنگەن ۇلتتىق كىتاپ كۇنى اتالىپ وتەدى. ءبىز وسى ماڭىزدى وقيعانىڭ ءبىر بولىگى بولىپ، كىتاپحانالاردى جاڭعىرتۋعا ءوز ۇلەسىمىزدى قوسىپ جاتقانىمىزعا قۋانىشتىمىز. زاماناۋي كوميۋنيتي-ورتالىقتار – بۇل جاي عانا جاڭا قابىرعالار مەن كىتاپتار ەمەس، ولار – ءبىلىم جاندانىپ، تالانتتار اشىلىپ، مادەني داستۇرلەر نىعايا تۇسەتىن مۇمكىندىكتەر ورتالىعى. ءاربىر كەلۋشى – بالا بولسىن، ەرەسەك بولسىن – مۇندا الەمدىك ءبىلىم رەسۋرستارىنا قولجەتىمدىلىك، شىعارماشىلىق شەبەرحانالار نەمەسە ەركىن قارىم-قاتىناس الاڭدارى ىشىنەن وزىنە قۇندى نارسە تابادى دەپ سەنەمىز. بۇل – بولاشاققا جاسالعان ينۆەستيتسيا، جانە ءبىز سەرىكتەستەرىمىزبەن بىرگە مادەنيەت پەن ءبىلىمدى ءوڭىر تۇرعىندارى ءۇشىن شىن مانىندە قولجەتىمدى ەتۋدەمىز».
«قازاقستان حالقىنا» قورى 25 كىتاپحانانى زاماناۋي جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋگە جانە كىتاپ قورىن جاڭارتۋعا 797 ملن تەڭگە ءبولدى. باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى عيماراتتاردى جوندەۋگە 197,8 ملن تەڭگە قارجى سالدى. TANA قورى جوبالىق باسقارۋدى ۇيىمداستىرۋعا 53,5 ملن تەڭگە باعىتتاسا، قىزمەتكەرلەردى وقىتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن «جاس كوشباسشىلار قاۋىمداستىعى» قب 22,67 ملن تەڭگە ءبولدى. جوبانىڭ جالپى بيۋدجەتى – 1 070 936 284 تەڭگەنى قۇرايدى.
وڭىردە 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 9 مىڭ شارشى مەتر كىتاپحانا كەڭىستىگىن قايتا جاڭعىرتۋ، سونداي-اق 100-دەن استام كىتاپحاناشىنى ارنايى قايتا دايارلىقتان وتكىزۋ جوسپارلانۋدا. كوميۋنيتي-ورتالىقتار 130 مىڭنان استام ادامدى قامتي وتىرىپ، تۇرعىندارعا ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىنا، شەبەرلىك ساباقتارىنا جانە مادەني ءىس-شارالارعا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. «Jaña Klub» جوباسى اياسىنداعى 25 كىتاپحانانىڭ بارلىعى ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. بۇگىنگى تاڭدا باعدارلاما اياسىندا 12 كوميۋنيتي-ورتالىق جاڭعىرتىلدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، ءساۋىر ايىندا قازاقستان العاش رەت كىتاپ كۇنىن اتاپ وتەدى، بۇل كىتاپحانالاردىڭ ەلدىڭ مادەني ومىرىندەگى ءوسىپ كەلە جاتقان ءرولىن كورسەتەدى.
كوميۋنيتي-ورتالىقتار بارلىق جاستاعى تۇرعىنداردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە باعىتتالعان. مۇندا وقۋشىلار، ستۋدەنتتەر، جەرگىلىكتى بەلسەندىلەر، اعا بۋىن وكىلدەرى جانە قوعام مۇشەلەرى ۋاقىتتارىن ءتيىمدى وتكىزە الادى.
جاڭارتىلعان كەڭىستىكتەردىڭ ەرەكشەلىگى – ولاردىڭ مۋلتيفۋنكتسيونالدىعى. مىسالى، 725 شارشى مەتردى الىپ جاتقان اقجايىق اۋدانىنداعى كوميۋنيتي-ورتالىق كەلۋشىلەرگە بىرەگەي تاقىرىپتىق ايماقتاردى ۇسىنادى: ءداستۇرلى مۋزىكا اۋەسقويلارى ءۇشىن «دومبىرا» جانە «ءان-كۇي»، قولونەرمەن اينالىساتىندار ءۇشىن «تىگىن»، ال وتباسىلىق دەمالىس ءۇشىن جايلى «انا مەن بالا» ايماعى. سونداي-اق، مۇندا قاۋىپسىز ينتەرنەت جانە زاماناۋي web-55 جۇيەسى قاراستىرىلعان، بۇل كىتاپحانانى تەك وقۋ ورنى عانا ەمەس، ءبىلىم الاتىن جانە شىعارماشىلىق كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىراتىن ىڭعايلى الاڭعا اينالدىرادى.
كەم تۇسپەيتىن تاعى ءبىر قىزىقتى كوميۋنيتي-ورتالىق كازتالوۆ اۋداندىق كىتاپحاناسىندا قۇرىلدى. 662 شارشى مەتردى قامتيتىن بۇل كەڭىستىكتە ادەبيەت تالقىلاناتىن «سانا» وقىرمان كلۋبى، قولدانبالى ونەرگە قىزىعاتىندار ءۇشىن «شەبەر قولدار» كلۋبى، جانە سۋرەتشىلەر ءوز تاجىريبەسىمەن ءبولىسىپ، شابىت الاتىن «موزايكا» شىعارماشىلىق بىرلەستىگى جۇمىس ىستەيدى.
كىتاپحانالاردىڭ وزگەرۋى قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ جانە مادەني ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا بەلسەندى قاتىسىپ وتىرعان TANA قورىنىڭ قولداۋىنىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى. قوردىڭ كومەگىمەن كىتاپحانالاردا يننوۆاتسيالىق ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى، ينتەراكتيۆتى ايماقتار جانە تەحنولوگيالىق شەشىمدەر ەنگىزىلەتىن بولادى، بۇل حالىق اراسىندا كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋعا ىقپال ەتەدى.
«كىتاپحانالاردى جاڭعىرتۋ – بۇل جاي عانا عيماراتتاردى جوندەۋ ەمەس، بۇل – ءبىلىم الۋ، شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋ جانە قارىم-قاتىناس جاساۋعا ارنالعان زاماناۋي ورتالىقتار قۇرۋ. ءبىز مۇنداي كوميۋنيتي-ورتالىقتار وقۋ مادەنيەتىن نىعايتۋعا كومەكتەسەدى جانە جەرگىلىكتى قاۋىمداستىقتاردىڭ ءومىرىنىڭ ماڭىزدى بولىگىنە اينالادى دەپ سەنەمىز»، – دەپ اتاپ ءوتتى TANA قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى كاميلا لۋكپانوۆا.
كىتاپحانا قورلارىن تولىقتىرۋعا 68 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجى ءبولىندى. قورعا 800-دەن استام جاڭا كىتاپ قوسىلادى، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك اۆتورلاردىڭ ەڭبەكتەرى بار. سونىمەن قاتار، كىتاپحانالار زاماناۋي مۋزىكالىق اسپاپتارمەن، ۇستەل ويىندارىمەن، تىگىن جانە قولونەر جابدىقتارىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. جاڭا كوميۋنيتي-ورتالىقتار بەلسەندى دەمالىسقا، كەزدەسۋلەرگە جانە ءبىلىم بەرۋ باستامالارىنا جاعداي جاسايدى.
وڭىردەگى كىتاپحانالاردى جاڭعىرتۋ ءوز تيىمدىلىگىن كورسەتىپ ۇلگەردى – جاڭارتىلعان كوميۋنيتي-ورتالىقتارعا كەلۋشىلەر سانى ارتتى، ال مادەني جانە ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ۇلكەن قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. كازتالوۆ جانە اقجايىق اۋداندارىنداعى كىتاپحانالار دا كىتاپ وقۋمەن قاتار، ءوزىن-ءوزى دامىتۋ، شىعارماشىلىق جانە قارىم-قاتىناس مۇمكىندىكتەرىن ۇسىناتىن تانىمال قوعامدىق كوميۋنيتي-ورتالىقتارعا اينالادى دەپ كۇتىلۋدە.
قايىرىمدىلىق جوبا اياسىندا وڭىردەگى كىتاپحانالار تەك وقۋ ورنى عانا ەمەس، ءاربىر تۇرعىن وزىنە پايدالى ءارى قىزىقتى نارسە تابا الاتىن زاماناۋي ورتالىقتارعا اينالماق.
