بۇگىن 2024 جىلى 12 ماۋسىمدا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا ءماجىلىس دەپۋتاتى قازىبەك يسا مۇناي-گاز، ستراتەگيالىق كەن ورىندارىمەن جاسالعان قۇپيا كەلىسىمشارتتاردى اشىق جاريالاپ، قايتا قاراۋدى، حالىققا ءتيىمسىز، ادىلەتسىز كەلىسىمدەردى توقتاتۋدى تالاپ ەتكەن “اق جول” فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىن جاريالادى.
قر پرەمەر-ءمينيسترى، زاڭسىز يەمدەنگەن اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ كوميسسياسى توراعاسى ولجاس بەكتەنوۆكە،
قر باس پروكۋرورى بەرىك اسىلوۆقا.
“اق جول” پارتياسى بيلىك ويلارىنا كەلگەنىن ىستەگەن وتىز جىلداعى مۇناي-گاز، ياعني ستراتەگيالىق كەن ورىندارىمەن جاسالعان قۇپيا كەلىسىمشارتتاردى قايتا قاراۋدى، حالىققا ءتيىمسىز، ادىلەتسىز كەلىسىمدەردى توقتاتۋدى تالاي جىلدان بەرى تالاپ ەتۋدە. ءبىز جالپى بەس رەت، سونىڭ ىشىندە ۇكىمەتكە ءۇش رەت، دەپۋتاتتىق ساۋال جاسادىق. بارلىعىندا دا ناقتى شەشىمنەن باس تارتتى.
ەندى مىنە، جاڭا ۇكىمەتكە، زاڭسىز يەمدەنگەن اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ كوميسسياسىنا تاعى دەپۋتاتتىق ساۋال جاساپ وتىرمىز.
1.ازىرگە جەتكەن جەتىستىگىمىز، ستراتەگيالىق كەن ورىندارىنداعى ەلىمىزدىڭ ۇلەسى ءبىز تالاپ ەتكەندەي 51% بولماعانمەن، 50 پايىزدان از بولماۋىن زاڭمەن بەكىتۋگە قول جەتكىزدىك. 30 جىل جاتقا كەتىپ جاتقان ەل بايلىعىنا توسقاۋىل قويۋدا بۇل پارلامەنتتىڭ ۇلكەن ەڭبەگى.
بىراق، "شەتەلدىكتەرمەن كەن ورىندارى جايلى جاساسقان ءونىمدى ءبولۋ كەلىسىمدەرىن (وبك) اشىق جاريالاۋ كەرەك" دەگەن ەل كۇتىپ وتىرعان تالاپ ءالى ورىندالماي كەلەدى.
2.ءونىمدى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم دەگەن نە؟ ول – ەڭ الدىمەن ينۆەستوردىڭ مۇددەسى مەن پايداسىن عانا قورعايتىن كەلىسىم. دامىعان ەلدەردە مۇنداي ءونىمدى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم جاسالمايدى.
مەملەكەت ينۆەستوردىڭ بۇكىل شىعىنىن وتەيتىندىكتەن، ينۆەستورعا ەش قاۋىپ جوق.
ال مەملەكەتكە شە؟
مىسالى، باق جازۋىنشا، مەملەكەتىمىزگە الەمدەگى ەڭ ءىرى قاشاعانداعى مۇناي مۇحيتىنان تيەتىنى تامشىداي عانا - 2 پايىز؟!.
3.جاقىندا، ءساۋىر ايىندا قازاقستان قاشاعان مۇناي كەن ورنىن يگەرۋشى حالىقارالىق مۇناي كومپانيالارىنان جوعالعان پايدانىڭ ورنىن تولتىرۋدى تالاپ ەتتى. ءوندىرىپ العىسى كەلەتىن وتەماقى كولەمىن 150 ملرد دوللارعا دەيىن ارتتىردى.
ءبىز ۇكىمەتتىڭ حالىقارالىق مۇناي كومپانيالارىنان 150 ملرد وتەماقى تالاپ ەتۋىن بارىنشا قولدايمىز. بۇل - وتىز جىلعا جۋىق جات ەلدىڭ قازىناسىنا قۇيىلىپ جاتقان قارا التىنىمىز – مۇناي مۇحيتىنىڭ ءوز حالقىنا تيەسىلى زاڭدى سىباعاسى.
ياعني، بۇل بۇرىن دا اتاپ ايتقانىمىزداي، مۇناي ءونىمىن ءبولۋ تۋرالى قۇپيا كەلىسىم “ەسكى قازاقستان” بيلىگى ءۇشىن زور كەلىسىم بولعانمەن، حالىق ءۇشىن سور كەلىسىم بولعانىنىڭ ايقىن ايعاعى.
دەمەك، تالاي تالاپ ەتكەنىمىزدەي، ترانسۇلتتىق مۇناي-گاز كومپانيالارىنىڭ حالىقتى قاناۋشى شارتتارىن قايتا قاراۋعا ءتيىسپىز.
ءبىز وسى قورلىققا وتىز جىلعا جۋىق ءتوزىپ كەلەمىز!
4.ءونىمدى ءبولىسۋ كەلىسىم-شارتتارىنىڭ مەرزىمى 2033 جانە 2041 جىلدارعا دەيىن. سوندىقتان، ءالى تاعى دا 20 جىلداي ەل بايلىعى سىرتقا اعىلاتىندىقتان،
كەلىسىمدەردى حالقىمىزدىڭ پايداسى ءۇشىن اشىق جاريالاپ، قايتا قاراۋىمىز قاجەت!
ۇكىمەتتىڭ ءۋاجى - حالىقارالىق قۇقىققا ساي كەلىسىم شارتتارىن جاريالاۋعا بولمايدى-مىس.
ءبىزدىڭ شەكەسى تار شەنەۋنىكتەر شەشىمىنە ساي، جەر قويناۋىنىڭ يەسى - قازاقستان حالقى شەتەلدىكتەردىڭ ءوز مەنشىكتەرىن قالاي پايدالانىپ جاتقانىن بىلمەۋى كەرەك ەكەن؟!.
ياعني، بار بايلىعىڭدى توناپ جاتقانداردان “نە ىستەپ جاتسىڭدار؟” دەپ سۇراۋعا بولمايدى ەكەن…
قارا التىنىمىز، مۇنايىمىز – ەكونوميكالىق قان تامىرىمىز.
قانىمىزدى كىمدەر قالاي سورىپ جاتقانىن بىلۋگە قاقىمىز بار ما، جوق پا؟
بۇنى قازاقتىڭ “ۇرىسى مىقتى بولسا، يەسى جازىقتى بولادى” دەگەن ماقالىن حالىقارالىق زاڭداستىرۋ دەۋگە بولادى…
5.كونستيتۋتسياعا سايكەس، قازاقستاندا حالىقارالىق شارتتار پارلامەنت ولاردى راتيفيكاتسيالاعاندا عانا ۇلتتىق زاڭنامادان ۇستەم بولا الادى.
ال ءونىمدى ءبولىسۋ كەلىسىمى پارلامەنتتە تالقىلانباعان جانە راتيفيكاتسيالانباعان، حالىقتان جاسىرىن جاسالعان، سوندىقتان ولار ءبىزدىڭ زاڭدارىمىز بەن كونستيتۋتسيامىزعا باعىنۋى ءتيىس.
2022 جىلى جازدا پرەزيدەنت توقاەۆ بۇرىنعى ءونىمدى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىمشارتتار 30 جىل بۇرىن باسقا جاعدايدا جاسالعاندىقتان، قازىر ولارعا تۇزەتۋ ەنگىزۋدى تاپسىرعانىن جاڭا ۇكىمەتتىڭ ەسىنە سالامىز!
قۇداي بەرگەن بۇكىل ەلدىڭ بايلىعىن، كەننىڭ بايلىعىن جەكە يەلەنەتىندەي ول ەشكىمنىڭ، ەكس پرەزيدەنتتىڭ دە، ول ءوزى مويىنداعانداي كەز كەلگەنىن قولدارىنان سۇيرەپ سوتقا اپارۋعا بولاتىن 162 وليگارحتىڭ دا اتا-باباسىنان قالعان مۇراسى ەمەس!
حالىقتىڭ كەلىسىمىنسىز جاسالعان، حالىق بايلىعىن حالىقتان جاسىرعان
كەلىسىمدەردى زاڭسىز دەپ سانايمىز!
«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ۇسىنىستارى:
1.شەتەلدىكتەرمەن ستراتەگيالىق كەن ورىندارى جايلى جاساسقان ءونىمدى ءبولۋ كەلىسىمدەرىن (وبك) اشىق جاريالاۋ كەرەك.
2.زاڭسىز اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ كوميسسياسى ءونىمدى ءبولۋ كەلىسىمدەرى (وبك) اشىلماسا دا، قاتاڭ تەكسەرىپ، جەمقورلىق انىقتالسا، اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋى ءتيىس!
3.الداعى ۋاقىتتا جەر قويناۋىن پايدالانۋ كەلىسىم-شارتتارىندا حالىق ءۇشىن جابىق باپتار مەن نورمالاردى قولدانۋعا تىيىم سالۋدى تالاپ ەتەمىز.
