ءشامشى اعانىڭ ەسكەگى

جالپى، مەنىڭ باق-بەرەكە قونعان قۇرمانالى اۋلەتىمەن تانىستىعىم ەرتەرەك باستالدى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بەسىنشى كۋرسىندا «لەنينشىل جاس» گازەتىنە قىزمەتكە تۇرىپ، كاسىبي جۋرناليستيكانىڭ جولىنا جاڭا تۇسكەن كەزىم ەدى.

توبەنى تەگىستەپ كەل دەسە، تاۋ قوپارىپ تاستايتىن جاستىق شاق. «جۇرگەن اياققا جورگەم ىلىنەدى» دەگەندەي، تاقىرىپتى ءوزىڭ ىزدەيسىڭ.

ءاۋ باستا جۋرناليستىك جولدى قالاپ، الماتىعا جەتكەن قالدىبەك ۇزاماي سازگەر رەتىندە تانىلا باستادى. بىرنەشە ءانى بىرىنەن سوڭ ءبىرى ومىرگە كەلدى. ول سونىڭ ءبارىن بىزگە الدىمەن ىڭىلداپ ءوزى ايتىپ بەرەتىن. شىنىمدى ايتسام، ادەپكىدە مەن ونىڭ اندەرىن ونشا قابىلداي العانىم جوق.

ونىڭ اندەرى جيىن-تويلاردا كەڭىنەن شىرقالا باستادى. قازاقتىڭ بەلگىلى انشىلەرى بۇل اندەردى بىرىنەن سوڭ ءبىرى كوككە ورلەتتى. وتكىزگەن ءان كەشتەرىنە جۇرت اعىلىپ كەلەتىن بولدى. دەمەك، ول ءوز ونەرىنىڭ كىلتىن تاپتى. ەلدىڭ جاپپاي ىقىلاسىن اۋدارا ءبىلدى. ادەمى ساز ىزدەدى. اۋەزدى اۋەن اۋلادى. ونەرىنە وزگەشە ءورىس اشتى. «جول ىزدەيمىن ءالى ەشكىم باستاماعان، وزىمە شاق كوگىلدىر اسپان الام»، – دەپ مۇحتار شاحانوۆ اعاسى ايتپاقشى، تىڭنان ءتاسىل تاۋىپ، سونى سوقپاق سالدى.

سول سوقپاعى ونى بۇگىندە تالاي بەرەكەلى بەلەستەرگە جەتەلەپ كەلەدى.

ءشامشىنىڭ تەلەگەي-تەڭىز مۇراسىن تىنىمسىز ناحيحاتتاپ، قاستەرلى قازاقتىڭ ولمەيتىن رۋحىنىڭ بۇگىنگى قىزمەتشىسىنە اينالدى. قازىر ەل ءشامشى دەسە، كۇندىز-ءتۇنى ونىڭ ەسىمىن اۋزىنان تاستامايتىن قالدىبەك قۇرمانالىنى قوسا ەسكە الادى. «ۇرانى – ءشامشى اعا، تىڭدايمىز تامسانا»، – دەپ ەلجىرەي ەمىرەنەدى.

سولاردىڭ اراسىندا ءاننىڭ ءار اۋەزى تۇگىلى ءار دىبىسىن ەستەن شىعارماي ەسكەرىپ وتىرىپ، ولەڭ ءماتىنىن جۇرەككە جەتەتىندەي ەتىپ تۇرلەندىرىپ تۇسىرەتىن يبراگيم يسانىڭ ءجونى بولەك. ەكەۋىنىڭ اعالى-ىنىلىك قارىم-قاتىناسى، جاراسىمدى شىعارماشىلىق بايلانىسى، الەۋەتتى ارىپتەستىگى ونەر الەمىندەگى اڭىز دەسە دە بولعانداي.

تەگىندە، ءتاۋىر تۋىندىلاردى مىنەزدى شىعارماشىلىق وكىلدەرى ومىرگە اكەلەدى. «مىنەزسىز ونەر – مىنەزسىز جىلقى» دەپ اسقار سۇلەيمەنوۆ ايتقانداي، قالدىبەك قۇرمانالى دە تارپاڭ تالانتتاردىڭ سويىنان. ءوزىنىڭ بولمىس-بىتىمىنە، تەك-تۇرپاتىنا ساي دۇنيەلەردى ەلگە ۇسىنادى. «جورتىپ ءجۇرىپ ءبىر ءوزى، تىندىرعانى كوپ ەندى. مىنەزى مە، مىنەزى، ...وڭىپ تۇرعان جوق ەندى»، – دەپ ءبىر اعامىزعا ايتقانىمىز بار ەدى. سول سياقتى قالدىبەك تە وسى كەدىر-بۇدىر مىنەزىمەن-اق ەل-جۇرتقا جاقتى.

وزىندىك پىكىرى بار، قالىپتان تىس ويلايتىن ادامداردىڭ شىعارماشىلىعى جەمىستى بولاتىنى باياعىدا-اق دالەلدەنگەن. وزگەشە شەشىم قابىلداۋ جاعىنان ول الدىنا جان سالمايدى. ماسەلەن، قالدىبەك پەرزەنتتەرىنە مىناداي ات قويدى. ءشامشى-قالداياق، بەكزات-ساتتارحان، مۇحتار-شاحان، يمانعالي-تاسماعامبەت. «بۇلاي ەسىم بەرۋگە بولمايدى» دەگەندەردىڭ ۋاجىنە پىسقىرعان دا جوق. «ءوزىمنىڭ بالالارىما قانداي ات قوياتىنىمدى ءوزىم بىلەم!».