Halyqtyń quqyqtyq sanasyn damytý - táýelsiz memlekettiń basty maqsaty

2842
Adyrna.kz Telegram
foto ashyq aqparat kózinen alyndy
foto ashyq aqparat kózinen alyndy

Quqyqtyq memleketti qalyptastyrý halyqtyń quqyqtyq mádenıetin damytý proesimen tyǵyz baılanysty. Quqyqtyq mádenıetti arttyrý, halyqtyń quqyqtyq sanasyn damytý - táýelsiz, demokratııalyq jáne quqyqtyq turǵydan saýatty memleket qurýǵa yqpal etetin azamattyq qoǵamdy qalyptastyrýdyń mańyzdy ólshemderi.

Quqyqtyq tárbıe - bul quqyqtyq nıgılızmge qarsy turý jáne jeke tulǵany qalyptastyrý proesin qamtamasyz etedi. Sonymen qatar memleket pen qoǵamnyń maqsatty jáne júıeli qyzmetin qamtamasyz etetin kúrdeli jáne kóp ólshemdi qyzmet júıesi. Qazaqstan Respýblıkasynda quqyqtyq memleket qurý proesinde quqyqtyq tárbıe máseleleri qashan da mańyzdy. Quqyqtyq tárbıe Zańnyń róliniń kúsheıýine, qoǵamnyń obektıvti shyndyqtyń táýelsiz faktory retindegi mańyzdylyǵyn túsinýine baılanysty jáne demokratııany jetildirýdiń, zańdylyq pen quqyqtyq tártipti nyǵaıtýǵa jaýap beredi.

Jeke tulǵanyń quqyqtyq mádenıetin qalyptastyrý proesi retinde quqyqtyq tárbıeniń mazmuny mynadaı qurylymdyq komponentterdi qamtıdy:

  • - quqyq týraly aqparat berý;
  • - quqyqqa degen kózqarasty qalyptastyrý;
  • - zańdy minez-qulyqqa degen kózqarasty tárbıeleý;
  • - zańdy minez-qulyqtyń qajettiligin sezindirý;
  • - memlekettik jáne qoǵamdyq ınstıtýttar sheńberinde quqyqtyq tárbıe sýbektileriniń qyzmetin uıymdastyrý.

Quqyqtyq memleket jaǵdaıynda zańnyń áleýmettik retteýshiler júıesindegi róli artady, adamdardyń minez-qulqyndaǵy, qoǵam men memleket ómirindegi quqyqtyq qaǵıdattardyń kúsheıýi baıqalady. Qazaqstan azamattarynyń quqyqtyq mádenıeti men quqyqtyq sanasynyń, quqyqtyq nıgılızminiń jetkiliksiz deńgeıi quqyq ústemdigi qaǵıdattaryn iske asyrýdy qamtamasyz etýdiń ózekti problemasy bolyp tabylady.

2009 jylǵy 24 tamyzda "Qazaqstan Respýblıkasynyń 2010 jyldan 2020 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan quqyqtyq saıasat tujyrymdamasy týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń № 858 Jarlyǵy shyqty. Bul tujyrymdama memlekettiń quqyqtyq saıasaty salasyndaǵy tıisti baǵdarlamalardy, zań jobalaý jumystarynyń perspektıvalyq jáne jyl saıynǵy josparlaryn, Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktileriniń jobalaryn ázirleý úshin negiz bolyp tabylady. Tujyrymdamada Prezıdent zań qyzmetterin sapaly kórsetý qajettiligi jáne olardyń QR barlyq aýmaǵynda qoljetimdiligi týraly mindet qoıady.

Osylaısha, búgingi tańda júrgizilip jatqan reformalardyń mańyzdy baǵyttarynyń biri quqyqtyq nıgılızmge qarsy kúres, quqyqtyq mádenıetti arttyrý, halyq arasynda quqyqtyq túsindirý jumystaryn uıymdastyrý bolyp tabylady. Belgili bolǵandaı, quqyqtyq nasıhat jáne quqyqtyq jalpy oqytý - Ádilet organdarynyń basty mindetteriniń biri. Sonymen qatar, ádilet organdary Quqyqtyq nasıhatty uıymdastyrýdy vedomstvoaralyq úılestirýdi, zańnamany túsindirýge qatysýdy júzege asyrady (bul týraly Ádilet organdary týraly" QR zańynda aıtylǵan, sondaı - aq QR ÁM-niń 2011-2015 jyldarǵa arnalǵan strategııalyq josparynda baıandalǵan).

Quqyqtyq jalpy oqytý - azamattardy jappaı quqyqtyq nasıhattaý jáne quqyqtyq tárbıeleý júıesi. Jalpyǵa birdeı quqyqtyq oqýdyń maqsaty - azamattardyń quqyqtyq mádenıetin arttyrý jáne zańdy qurmetteý dástúrin qalyptastyrý. Jalpyǵa birdeı quqyqtyq oqýdyń negizgi qaǵıdattary: jalpyǵa birdeı júıelilik, úzdiksizdik, quqyqtyq bilim alýǵa múddelilik jáne memlekettiń olardy alý múmkindigin iske asyrýdy qamtamasyz etý mindeti, daralyq (azamattardyń ártúrli sanattarynyń jas, kásibı jáne basqa da erekshelikterin esepke alý) bolyp tabylady.

Azamattarymyzdyń quqyqtyq sanasy men quqyqtyq mádenıetiniń deńgeıin arttyrý, azamattardyń boıynda zańǵa qurmet kórsetige tárbıeleý máseleleri tek Ádilet mınıstrligi ǵana emes, barlyq basqa da memlekettik organdar qyzmetiniń strategııalyq baǵyttarynyń biri bolyp tabylady. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti - Ult Kóshbasshysy áleýmettik jańǵyrtýdyń mańyzdy máseleleriniń biri retinde halyqtyń quqyqtyq mádenıetin tárbıeleý barlyq memlekettik organdardyń mindeti bolyp tabylatynyn birneshe ret atap ótti. Búgingi tańda memleket júrgizip jatqan quqyqtyq túsindirý jumystaryna, sondaı-aq ony jańa sapaly deńgeıge shyǵarýǵa erekshe nazar aýdarylýda.

Joǵaryda aıtylǵandaı, Ádilet organdary qyzmetiniń strategııalyq baǵyttarynyń biri - azamattardyń quqyqtyq sanasyn arttyrý, quqyqtyq nasıhattyń kólemin keńeıtý jáne sapasyn jaqsartý. Osyǵan baılanysty, adamnyń jáne azamattyń konstıtýııalyq, azamattyq jáne ózge de quqyqtaryn iske asyrýdy qamtamasyz etý, halyqtyń quqyqtyq saýattylyǵyn jáne quqyqtyq mádenıetin qalyptastyrý maqsatynda departamentter BAQ-ta sóz sóıleý, "dóńgelek ústelder", konferenııalar, dárister, semınarlar, brıfıngter jáne t. b. sııaqty is-sharalar ótkizedi.

Búginde barlyq quqyqtyq aqparat halyqqa ınternet arqyly qoljetimdi. Ádilet departamentiniń Veb-saıty Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginiń resmı ınternet-resýrsynda ornalastyrylǵan, onda azamattar memlekettik qyzmettermen kórsetiletin normatıvtik quqyqtyq aktilermen tanysa alady, sondaı-aq júrgizilip jatqan quqyqtyq túsindirý jumysy týraly aqparat ala alady jáne "Suraq-jaýap" elektrondyq servısinde saýaldaryna jaýap alady. Birlesken uıymdastyrylǵan jumys azamattardyń bilikti zań kómegin alýǵa konstıtýııalyq quqyǵyn iske asyrý sapasyn jaqsartý úshin jaǵdaı jasaýǵa, memlekettik organdardyń, buqaralyq aqparat quraldarynyń, qoǵamdyq birlestikter men úkimettik emes uıymdardyń quqyqtyq túsindirý jumysyn, azamattardy quqyqtyq oqytý men quqyqtyq tárbıeleýdi qamtamasyz etýdegi kúsh-jigerin úılestirýge múmkindik beredi.

Zańǵa, quqyqqa oń kózqaras qalyptastyrý, azamattardyń memleket pen qoǵam aldyndaǵy óz quqyqtary men mindetterin bilýi - quqyqtyq mádenıetti qalyptastyrý úderisindegi negizgi mindetter.

Pikirler