Bala qūqyǧy bügın de Qazaqstandaǧy eŋ özektı mäselelerdıŋ bırıne ainaldy. Ata-anasynyŋ tarapynan auyr soqqyǧa ūşyraǧan beikünä säbilerdıŋ jaǧdaiy älemdı alaŋdatyp otyr. 1 mausym - Halyqaralyq balalardy qorǧau künı. Balalardy qorǧau künı eresekterdıŋ nazaryn balalardyŋ pıkır bostandyǧy men bılım aluyn qamtamasyz etu, zorlyq-zombylyqtan jäne ömır süru qūqyǧyn saqtau maqsatynda ötkızıledı. Ata-analar, memleket qaşan da balalardyŋ qūqyqtary men bostandyqtaryn moiyndauy jäne saqtauy tiıs. Būl turaly BŪŪ 1959 jyly qabyldaǧan Bala qūqyqtary deklarasiiasynda aitylǧan.
Atalmyş merekege orai, 2021 jyly 19 mamyrda QR IIM Maqan Esbolatov atyndaǧy Almaty akademiiasy "TALAP" qoldanbaly zertteu ortalyǧymen bırıgıp, jaŋa ideiany jüzege asyrdy. Prezident tapsyrmasyna säikes, IIM polisiianyŋ general-leitenanty Erlan Zamanbekūlynyŋ bastamasymen "Kämeletke tolmaǧandarǧa qatysty qūqyq būzuşylyqtarǧa qarsy ıs-qimyl: problemalar men şeşu joldary"atty Halyqaralyq deŋgeidegı ǧylymi-praktikalyq konferensiiany onlain formatta ötkızdı.
Konferensiianyŋ basty maqsaty - otbasylyq jäne seksualdyq zorlyq-zombylyqqa ūşyraǧan kämeletke tolmaǧan balalardyŋ qauıpsızdıgın arttyru. Sonymen qatar, kämelet jasyna tolmaǧandardyŋ qūqyqtyq sauaty men sanasyn qalyptastyryp, özın qorǧauǧa baulu. Sebebı soŋǧy jyldary jasöspırımderdıŋ tolyqqandy damuyna kerı äserın tigızetın ziiandy faktorlar şekten tys köbeiıp ketken.
Is-şara barysynda talqylanǧan mäseleler:
- Psihologiialyq kömek körsetu;
- Zorlyq-zombylyqty tüp-tamyrymen joiu;
- Ekstremistık ūiymdar men terroristık äreketterge tartuǧa qarsy qimyl;
- Olardy qorǧaudaǧy vedomstvoaralyq täsılder;
- Bala qūqyqtaryn qorǧaityn, jauapkerşılıktı retteitın zaŋdardy jetıldıru.
Balalardyŋ öz qūqyǧyn qorǧap, kez kelgen tyǧyryqtan şyǧuy da asa maŋyzdy faktor. Olardyŋ qūqyqtyq sauatyn arttyruǧa memleket qoldan kelgenşe brifingter, döŋgelek üstelder, konferensiialar ötkızıp, zaŋdar men jobalardy qolǧa alyp jatyr. Mäselen, QR 2001 jyly 12 aqpanda Ükımet qabyldaǧan “Bala qūqyqtaryn qorǧau turaly” QR Zaŋy bar.
Ūqsas jaŋalyqtar
