«Ózinde bary» – ónege

3431
Adyrna.kz Telegram
(Kórnekti ǵalym Shákir Ybyraev jetpis jasqa tolýyna oraı onyń oqý ornyndaǵy qyzmettesi, professor Amantaı Sháriptiń mereıtoılyq lebizin usynamyz).
Shákir Ybyraev týraly ınternet jelisinen, qanshama «gýgldetseńiz» de, «gýildegen» málimet taba almaısyz. Ol, bylaısha aıtqanda, dańǵaza-dabyraǵa áýes «pýblıkanyń» adamy emes. Ári ketse, qysqasha ómirbaıandyq deregine qanyǵasyz. Bitirgen oqý orny (QazMÝ), ǵylym jolyna túsken jeri (KSRO ǴA Shyǵystaný ınstıtýty), ǵylymı dárejesi men ataǵy (fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor), qyzmet istegen mekemeleri men laýazymdary (M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń dırektory, Q.A.Iasaýı atyndaǵy Qazaq-túrik ýnıversıtetiniń prorektory, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý memlekettik ýnıversıtetiniń rektory, Túrki akademııasynyń prezıdenti, L.N.Gýmılev atyndaǵy EUÝ túrkitaný kafedrasynyń professory) jónindegi «qurǵaq» málimetter, sondaı-aq aragidik jıyndarda aıtqan azyn-aýlaq pikirleri ol kisi týraly tolyq túsinigińdi qalyptastyra qoımasy anyq.
Úsh jyldan beri bir kafedrada qyzmettes bolyp kele jatqanda baıqaǵanym, Shákir aǵanyń ómirlik basty ustanymdarynyń biri: «Ózińde barmen kózge uryp, Artylam deme ózgeden» (Abaı). Áıtpese, kórnekti ǵalymnyń ornynda maqtanshylyǵy bar basqa bir adam bolsa, jer-kókke syımaı kúpinip júrýi ǵajap emes edi. Nege deseńiz...
Shákir Ybyraev – tekti tuqymnan. Olaı bolǵanda da, anaý-mynaý emes, Alty Alashty aýzyna qaratqan Abylaı hannyń tikeleı urpaǵy. Abylaıdan – Qasym sultan, Qasym hannan – Bopy sultan... Bul jaıynda aǵamyz eshqashan lám-mım dep tis jarǵan emes. Muny onyń tegi tórkindes inisi, «Egemen Qazaqstannyń» júırik jýrnalısi Talǵat Batyrhannyń aýzynan kezdeısoq estidik. «Babamyz bahadúr bolǵan» dep keýde soǵyp júrgen talaıymyzǵa bul da – bir sabaq.
«Sabaq» demekshi, Shákir aǵa – taǵylymdy ustaz. QazMÝ-de oqyp júrgen kezimizde (umytpasam, 1983-1984 jyldary) ol bizge qazaq folklorynyń tarıhynan dáris berdi. Jasy otyzdan endi ǵana asqan oqytýshynyń bilimdarlyǵy, sheshendigi, degdarlyǵy «kim kóringendi» moıyndaı qoımaıtyn jýrnalıstıka fakýlteti stýdentterin shynymen uıytyp tastaıtyn. Sonda akademık Zeınolla Qabdolov, professor Tursynbek Kákishev sekildi korıfeıleri bar kórshiles fılologııa fakýltetinde isteıtin Shákir aǵaıymyzdyń Máskeýdiń úlken ǵylymı mektebinen ótip kelgenin, túrkitaný salasynda edáýir jumys tyndyryp úlgergen talantty zertteýshi ekenin de keıinirek bildik.
Qazir folklortanýǵa qadam basqan ár talapker onyń eńbekterine mindetti túrde júginedi. Osy oraıda Shákir Ybyraevtyń «Qorqyt Ata kitabynyń» kórkemdik kestesi, qazaq eposynyń poetıkasy týraly irgeli monografııalary shynaıy akademııalyq ǵylymnyń eshqashan qunyn joımaıtyn úlgileri ekeni sózsiz. Ýaqyt ozǵan saıyn olardyń mańyzy arta beretinine kúmánimiz joq.
Abaı jyly artta qalyp barady. Árkim mereıli naýqanǵa óz shamasynsha úles qosty. Shákir Ybyraev qazaq ádebıettanýshylarynyń áli «tisi bata bermeıtin», eń zamanaýı álemdik teorııalar men ádisnamalar negizinde «Abaı fenomeni» atty óte jańashyl monografııa jazyp shyqty. Ózi bet burǵan jetpisine jasaǵan eń úlken syılyǵy osy bolsa kerek.
Biraq kitap avtorynyń ádettegishe ony nasıhattaýǵa asyǵatyn túri joq. Siz ben biz bolyp áreket jasamasaq...
Amantaı ShÁRIP
Pikirler