قىرعىزستان مەن تاجىكستان كيكىلجىڭىنە قازاقستاننىڭ بىتىمگەرلىك كۇشى ارالاسقانى ءجون

3472
Adyrna.kz Telegram

كسرو -نىڭ ورالۋ قاۋپى كۇشەيدى!

مەن رەسەيدىڭ وا ەلدەرىنىڭ ورتاسىنا بىتىمگەرلىك كۇشتەرىن ورناتۋى ماسەلەنى شەشەدى دەپ ويلامايمىن. بۇل ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى ماسەلەنى حالقارالىق دەڭگەيگە كوتەرىپ، ودان ءارى شيەلەنىستىرىپ جىبەرۋى مۇمكىن.
ءارى، ەكى جاقتى دا قايتادان رەسەيگە جالتاقتاتىپ، قولتىعىنا تىعىلىپ، وزدەرىنىڭ ۇسىنىستارىنىڭ دۇرىستىعىن ەڭ اۋەلى رەسەيگە دالەلدەۋگە الىپ كەلەدى. ەكى ەلدە دە رەسەيدىڭ اسكەري بازالارىنىڭ بارىن ەسكەرسەك، ونسىز دا بۇل ەلدەردە ساياسي ىقپالى زور رەسەيدىڭ قولىن ودان ءارى ۇزارتىپ بەرۋگە اكەلەدى.

ويلانىپ كورەيىك!

ەكى ەلدىڭ ورتاسىنا رەسەي اسكەرى كەلدى دەلىك. ودان كەيىن اسكەردى شىعارۋ ماسەلەسى قالاي بولماق؟
اسكەرىن ول جەردەن قايتا شىعارۋ ءۇشىن ەكى جاق تا بىردەي كەلىسىمگە كەلىپ، رەسەيدىڭ اسكەرىن شەكارادان الىپ كەتۋلەرىن تالاپ ەتكەندە عانا مۇمكىن بولادى.

ال، ەندى ودان ءارى ويلانىپ كورەيىك.
جەر ءۇشىن تالاسقان ەكى مەملەكەت بىراۋىزدىلىققا كەلىپ، رەسەي اسكەري كۇشتەرىنەن بىردەي باستارتۋى مۇمكىن بە؟
رەسەي باسىن ءبىر تىعىپ العاننان سوڭ، اسكەرىن شىعارۋعا ەشقاشان جول بەرمەيدى دەپ ويلايمىن.

تاعى ءبىر ماسەلە بار.
رەسەي قىرعىز-تاجىك شەكاراسىنا بىتىمگەرلىك اسكەرىن ورناتاتىن بولسا، بۇل كسرو-نى قايتا قۇرۋىنا جاسالاتىن العاشقى قادام بولادى دەپ ويلايمىن.
ءارى، بۇل ماسەلەنىڭ نۇكتەسىن قويۋدى رەسەي قاشان قالاعانشا سوزىلاتىنىنا سەنىمدىمىن. ويتكەنى، جەرمەن قوسا ءۇش مەملەكەتتى كەسىپ وتەتىن سۋ كوزدەرى مەن ستراتەگيالىق ماڭىزدى جولداردىڭ ءبولىسى ەكى ەلدىڭ ەكى ءتۇرلى جىلدارداعى بەكىتىلگەن كارتا بويىشا تالاپتارى(1930-شى جانە 1960-شى ج) ۇشان تەڭىز قاراما-قايشىلىقتار، رەسەيگە ءوزى قالاعان ۋاقىتقا دەيىن بۇل ماسەلەنى شيەلەنىستە ۇستاۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

ءاج-دەن بايقاعانىم، قىرعىز اعايىندار قازاقستاننىڭ بىتىمگەرلىك كۇشتەرى ارالاسقانىن قالايتىندارىن كوپتەپ بىلدىرۋدە. ال، تاجىك اعايىندار رەسەيدىڭ ارالاسقانىن قالاپ وتىرعان جوق.

تاعى ءبىر ماسەلە.
كەيبىر ازاماتتاردىڭ بىلدىرگەن پىكىرلەرىنەن بايقاعانىم، بۇل ماسەلەگە وزبەكستان ۇكىمەتىنىڭ بىتىمگەرلىك ارەكەت ءبىلدىرۋىن قوشتاپ، سولاي بولعانىن دۇرىس كورەتىن سەكىلدى.
بۇل دۇرىس ەمەس دەپ ويلايمىن. ويتكەنى وزبەك اعايىنداردىڭ دا ەكى كورشىسىمەن ءدال وسىنداي شەكارا، سۋ، تۇرعىلىقتى ۇلت وكىلدەرىنىڭ سانىنا بايلانىستى شەشىلمەگەن تۇيىندەرى جەتەرلىك.
سوندىقتان، بۇل جەردە ءارى باۋىرلاس، ءارى مادەني، ءدىني، ەكونوميكالىق تۇرعىدان بىتە قايناسقان قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ بىتىمگەرشىلىك ميسسياسىن ءوز قولىنا الۋىن ءبارى قولدايدى دەپ ويلايمىن.

قازاقستاننىڭ بىتىمگەرلىك اسكەرىن ورناتىپ، تىزگىندى ءوز قولىنا الۋىنىڭ تاعى ءبىر پايداسى - قازاقستان داۋلاسۋشى مەملەكەتتەردىڭ ەشقايسىن دا ءوزىنىڭ بودانى قىلۋعا مۇددەلى ەمەس. ەكى تاراپقا دا ونداي قاۋىپ تۋدىرمايدى. ءارى شەكارانى ناقتىلاۋ ماسەلەسىندە كورشىلەرىمىزگە قاراعاندا اناعۇرلىم تاجىريبەسى مول.

ءدال وسىلاي بولعاندا، بۇل ميسسيا قازاقستانعا نە بەرەدى؟
بۇعان دەيىن ءدال وسىعان ۇقساس ءۇش مەملەكەت اراسىنداعى شەكارا ماسەلەسىن شەشۋ تاجىريبەسىن تاريحتان تابا المادىم.
دەمەك، قازاقستاننىڭ بىتىمگەرلىك تارىريبەسى شەكارا ماسەلەسىن شەشۋ بويىنشا بەدەلدى ينستيتۋت سەكىلدى قالىپتاسىپ، حالقارالىق بەدەلىن ارتتىرۋعا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزەر ەدى.
ءارى رەسەيدىڭ شىرماۋى قازاقستاندى وراپ الۋىنىڭ الدىن العان بولار ەدى.

سوندىقتان، بىتىمگەرلىك ميسسياسىن قازاقستان ۇكىمەتى ءوز قولىنا العانىن قالايمىن.

رۇستەم اشەتاەۆ،
ساياساتتانۋشى

پىكىرلەر