KSRO -nyń ORALÝ QAÝPI KÚShEIDI!
Men Reseıdiń OA elderiniń ortasyna bitimgerlik kúshterin ornatýy máseleni sheshedi dep oılamaımyn. Bul eki eldiń arasyndaǵy máseleni halqaralyq deńgeıge kóterip, odan ári shıelenistirip jiberýi múmkin.
Ári, eki jaqty da qaıtadan Reseıge jaltaqtatyp, qoltyǵyna tyǵylyp, ózderiniń usynystarynyń durystyǵyn eń áýeli Reseıge dáleldeýge alyp keledi. Eki elde de Reseıdiń áskerı bazalarynyń baryn eskersek, onsyz da bul elderde saıası yqpaly zor Reseıdiń qolyn odan ári uzartyp berýge ákeledi.
Oılanyp kóreıik!
Eki eldiń ortasyna Reseı áskeri keldi delik. Odan keıin áskerdi shyǵarý máselesi qalaı bolmaq?
Áskerin ol jerden qaıta shyǵarý úshin eki jaq ta birdeı kelisimge kelip, Reseıdiń áskerin shekaradan alyp ketýlerin talap etkende ǵana múmkin bolady.
Al, endi odan ári oılanyp kóreıik.
Jer úshin talasqan eki memleket biraýyzdylyqqa kelip, Reseı áskerı kúshterinen birdeı bastartýy múmkin be?
Reseı basyn bir tyǵyp alǵannan soń, áskerin shyǵarýǵa eshqashan jol bermeıdi dep oılaımyn.
Taǵy bir másele bar.
Reseı Qyrǵyz-Tájik shekarasyna bitimgerlik áskerin ornatatyn bolsa, bul KSRO-ny qaıta qurýyna jasalatyn alǵashqy qadam bolady dep oılaımyn.
Ári, bul máseleniń núktesin qoıýdy Reseı qashan qalaǵansha sozylatynyna senimdimin. Óıtkeni, jermen qosa úsh memleketti kesip ótetin sý kózderi men strategııalyq mańyzdy joldardyń bólisi eki eldiń eki túrli jyldardaǵy bekitilgen karta boıysha talaptary(1930-shy jáne 1960-shy j) ushan teńiz qarama-qaıshylyqtar, Reseıge ózi qalaǵan ýaqytqa deıin bul máseleni shıeleniste ustaýyna múmkindik beredi.
ÁJ-den baıqaǵanym, qyrǵyz aǵaıyndar Qazaqstannyń bitimgerlik kúshteri aralasqanyn qalaıtyndaryn kóptep bildirýde. Al, tájik aǵaıyndar Reseıdiń aralasqanyn qalap otyrǵan joq.
Taǵy bir másele.
Keıbir azamattardyń bildirgen pikirlerinen baıqaǵanym, bul máselege Ózbekstan úkimetiniń bitimgerlik áreket bildirýin qoshtap, solaı bolǵanyn durys kóretin sekildi.
Bul durys emes dep oılaımyn. Óıtkeni ózbek aǵaıyndardyń da eki kórshisimen dál osyndaı shekara, sý, turǵylyqty ult ókilderiniń sanyna baılanysty sheshilmegen túıinderi jeterlik.
Sondyqtan, bul jerde ári baýyrlas, ári mádenı, dinı, ekonomıkalyq turǵydan bite qaınasqan Qazaqstan úkimetiniń bitimgershilik mıssııasyn óz qolyna alýyn bári qoldaıdy dep oılaımyn.
Qazaqstannyń bitimgerlik áskerin ornatyp, tizgindi óz qolyna alýynyń taǵy bir paıdasy - Qazaqstan daýlasýshy memleketterdiń eshqaısyn da óziniń bodany qylýǵa múddeli emes. Eki tarapqa da ondaı qaýip týdyrmaıdy. Ári shekarany naqtylaý máselesinde kórshilerimizge qaraǵanda anaǵurlym tájirıbesi mol.
Dál osylaı bolǵanda, bul mıssııa Qazaqstanǵa ne beredi?
Buǵan deıin dál osyǵan uqsas úsh memleket arasyndaǵy shekara máselesin sheshý tájirıbesin tarıhtan taba almadym.
Demek, Qazaqstannyń bitimgerlik tárirıbesi shekara máselesin sheshý boıynsha bedeldi ınstıtýt sekildi qalyptasyp, halqaralyq bedelin arttyrýǵa úlken septigin tıgizer edi.
Ári Reseıdiń shyrmaýy Qazaqstandy orap alýynyń aldyn alǵan bolar edi.
Sondyqtan, bitimgerlik mıssııasyn Qazaqstan úkimeti óz qolyna alǵanyn qalaımyn.
Rústem ÁShETAEV,
Saıasattanýshy
