تاۋلى قاراباق ءۇشىن كۇرەس ازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىندا بيىلعى 27 قىركۇيەكتە باستالدى. ءبىر جارىم ايعا جالعاسقان سوعىس كەشە، قاراشانىڭ 10-ى كۇنى اياقتالدى. ارمەنيا، ازەربايجان جانە رەسەي باسشىلارى تاۋلى قاراباقتاعى سوعىستىڭ اياقتالعانىن رەسمي مالىمدەدى.
بۇل سوعىس ارمياندارعا اۋىر ءتيدى دەسەك تە بولادى. ەرەۆان باكۋگە بىرنەشە اۋداندى، سونداي-اق مويىندالماعان رەسپۋبليكانىڭ ءبىر بولىگىن بەرۋگە كەلىستى. كەلىسۋدەن باسقا جول دا جوق ەدى. ويتكەنى سوعىستىڭ العاشقى ساتىنەن باستاپ، ازەربايجان ساربازدارى ارميان ساربازدارىن تىقسىرا تىرەپ، كەرى شەگىندىرۋگە بار كۇشىن سالدى. قاراباق ءۇشىن اتىلعان وق ارمياننىڭ مىڭداعان ساربازىنىڭ ءومىرىن قيدى. سونىمەن قاتار ازەربايجان تاراپى بۇل سوعىستا ولىسپەي، بەرىسپەيمىز تاكتيكاسىن ۇستانعانىن كورسەتتى.
ساياسي مىنبەرلەردە ارمەنيانى-رەسەي، ازەربايجاندى-تۇركيا قولداپ وتىر دەگەن پىكىرلەر ايتىلدى. ارمەنيا تاراپى بۇل قولداۋعا قاتىستى جاق اشپاعانىمەن، تۇركيا پرەزيدەنتى ەردوعان ازەربايجان حالقىن قولدايتىنىن، قورعايتىنىن اشىق مالىمدەگەن ەدى. بۇل سوعىستاعى رەسەيدىڭ قاتىسى كولەڭكە ىسپەتتەس بايقالماعانىمەن، كوزى قاراقتى جۇرت نەگىزىنەن كىمنىڭ كىمگە ازۋىن كورسەتكىسى كەلەتىنىن انىق بايقادى. قوش، سونىمەن قازىر ەرەۆاندا وسى شەشىمگە قاتىستى نارازىلىقتار مەن تارتىپسىزدىكتەر بولىپ جاتسا، ال باكۋ حالقى ۇلى جەڭىستەرىن تويلاۋدا.
ارمەنيا، ازەربايجان جانە رەسەي باسشىلارى تاۋلى قاراباقتاعى سوعىستىڭ اياقتالعانى تۋرالى تاراپتار قول قويعان كەلىسىم توعىز تارماقتان تۇرادى.
كەلىسىمنىڭ ەكىنشى جانە التىنشى تارماعىندا وسى جىلدىڭ 1 جەلتوقسانىنا دەيىن كەلبادجار اۋدانى، اگدام اۋدانى، گازاح اۋدانى، سونداي-اق لاچين اۋدانى ازەربايجانعا قايتارىلاتىنى جازىلعان. تاۋلى قاراباقپەن بايلانىستى قامتاماسىز ەتەتىن ەنى 5 شاقىرىمدىق لاچينسك ءدالىزى ارمەنيانىڭ قاراماعىندا قالادى. بۇل ءدالىزدىڭ شۋشا قالاسىنا قاتىسى جوعى دا وسى كەلىسىمدە ايتالعان. سونىمەن قاتار رەسەيلىك بىتىمگەرلەردىڭ جاناسۋ سىزىعى بويىندا اتىس قارۋىمەن ارنايى تەحنيكا ەنگىزۋ تۋرالى كەلىسىم دە ارنايى تارماقپەن بەكىتىلگەن. اتىستى توقتاتۋدى باقىلاۋ جونىندەگى ارنايى بىتىمگەرشىلىك ورتالىعى قۇرىلادى.
الايدا مىناداي شارتتاعى كەلىسىم قۇجاتى ەرەۆان حالقىن ەرەۋىلگە يتەرمەلەپ، جۇزدەگەن ارميان ۇكىمەت عيماراتىنىڭ جانىنا جينالدى. ارمياننىڭ ەرەۋىلدەگەن حالقى جوعارىدا ءسوز ەتىلگەن كەلىسىم قۇجاتقا نارازى. نارازى توپ ۇكىمەت عيماراتىنىڭ تەرەزەلەرىن سىندىرىپ، ءماجىلىس زالىن قيراتتى. اشۋعا ءمىنىپ، پرەمەر ءمينيستردى ىزدەگەن حالىقتىڭ ادۋىنىنان سەسكەندى مە، بەيمەزگىل ۋاقىتتا نيكول پاشينيان Facebook-تە تىكەلەي ەفيرگە شىقتى. ول ازەربايجانمەن بەيبىتشىلىك كەلىسىمگە نەندەي سەبەپتەر بويىنشا قول قويىلعانىن، باسقا دا بارلىق سەبەپتەردى ءتۇسىندىردى. ءتۇسىندىردى دەگەننەن گورى پاشينياننىڭ بۇل ۇندەۋىن «سۋعا كەتكەن تال قارمايدىنىڭ كەرى» دەپ باعا بەرگەن ءجون سياقتى. ويتكەنى، ۇندەۋىندە سوعىستى توقتاتۋعا ءماجبۇر بولعانىن قايتالاي بەرگەن پاشينيان سوعىسقا جۇمىلدىرار كۇشتەرىنىڭ دە بىتكەنىن ايتادى. سوعىسقا ساقاداي ساي دايىن بولماعانىنا قاراماي، ادەتتەگىدەي اتويلاپ شاۋىپ ماقساتقا قول جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەسىن پاشينيان بۇل جولى بولجاي الماعان سەكىلدى. ايتپەسە، سوعىسۋ كۇشى مەن شاماسىن بىلەتىن ەل باسشىسى قارسى تاراپقا ءبىرىنشى بولىپ وق جاۋدىرار ما ەدى؟ ارمەنيا پرەزيدەنتى وسىلاي ەل الدىندا اقتالۋدىڭ بار ءتاسىلىن ىسكە قوسقاندا، ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ:«ال ەندى نە بولدى، پاشينيان؟ سەنىڭ قاراباققا قاتىستى مارتەبەڭ قايدا قالدى؟ ول مارتەبەڭ توزاققا كەتتى. مارتەبەڭ جوق، مەن پرەزيدەنت بولىپ تۇرعاندا بولمايدى دا. قاراباق ازەربايجاندىكى!»-دەدى.
بۇل راسىمەن ازەربايجان حالقىنىڭ ۇلى جەڭىسى دەۋگە تۇرارلىق جەڭىس. وسىعان دەيىنگى تاۋلى قاراباققا قاتىستى ارمەنيا مەن ازەربايجان ەلىنىڭ اراسىندا قانشاما قاندى وقيعالار بولدى. ءبىر عانا قوجالى قىرعىنىنىڭ ءوزى كەز كەلگەن ادامنىڭ جانىن تۇرشىكتىرەتىن تاريحي قاندى وقيعا. قوجالىدا ارمياندار جۇرگىزگەن قان قاسابى تالايدىڭ جۇرەگىنە جارا سالعانى ءمالىم. بۇل ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى داۋ جىلدارعا جالعاسقان، بىتپەيتىن داۋدىڭ ءبىرى سانالاتىن. الايدا اسكەري دايىندىعى مىعىم، ساياسي قادامدى وتە ۇتىمدى باسقان ازەربايجان مەملەكەتى دىتتەگەن ماقساتىنا قول جەتكىزدى. ەستەرىڭىزدە بولسا، تاۋلى قاراباق سوعىسىنا قاتىستى مىلتىقتىڭ شۇرىپپەسىن ءبىرىنشى ارمياندار تاراپى باسقان ەدى. وكىنىشكە قاراي، ارمياندارعا بۇل جولى ءبىرىنشى جەڭىسكە جەتۋ بۇيىرماپتى.
الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن ينتەرنەت سايتتاردا باۋىرلاس ازەربايجان حالقىنىڭ بۇل جەڭىستى ەرەكشە تويلاپ جاتقانى تۋرالى اقپاراتتار اعىنى تولاستار ەمەس. ال ەرەۆاندا كەرىسىنشە، «جەڭىلگەن جۇدىرىققا تويماستىڭ» كەرى بولىپ جاتقانداي.
قالاي دەسەك تە، باۋىرلاس ەل ازەربايجان حالقىنىڭ بۇل قۋانىشى بىزگە دە ورتاق.
بۇل جەڭىسكە لايىقسىڭ ازەربايجان! جەڭىسىڭ قۇتتى بولسىن، باۋىرلاس حالقىم!
راۋانا ديماشقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
