Taýly Qarabaq úshin kúres Ázerbaıjan men Armenııa arasynda bıylǵy 27 qyrkúıekte bastaldy. Bir jarym aıǵa jalǵasqan soǵys keshe, qarashanyń 10-y kúni aıaqtaldy. Armenııa, Ázerbaıjan jáne Reseı basshylary Taýly Qarabaqtaǵy soǵystyń aıaqtalǵanyn resmı málimdedi.
Bul soǵys armıandarǵa aýyr tıdi desek te bolady. Erevan Bakýge birneshe aýdandy, sondaı-aq moıyndalmaǵan respýblıkanyń bir bóligin berýge kelisti. Kelisýden basqa jol da joq edi. Óıtkeni soǵystyń alǵashqy sátinen bastap, ázerbaıjan sarbazdary armıan sarbazdaryn tyqsyra tirep, keri shegindirýge bar kúshin saldy. Qarabaq úshin atylǵan oq armıannyń myńdaǵan sarbazynyń ómirin qıdy. Sonymen qatar Ázerbaıjan tarapy bul soǵysta ólispeı, berispeımiz taktıkasyn ustanǵanyn kórsetti.
Saıası minberlerde Armenııany-Reseı, Ázerbaıjandy-Túrkııa qoldap otyr degen pikirler aıtyldy. Armenııa tarapy bul qoldaýǵa qatysty jaq ashpaǵanymen, Túrkııa prezıdenti Erdoǵan ázerbaıjan halqyn qoldaıtynyn, qorǵaıtynyn ashyq málimdegen edi. Bul soǵystaǵy Reseıdiń qatysy kóleńke ispettes baıqalmaǵanymen, kózi qaraqty jurt negizinen kimniń kimge azýyn kórsetkisi keletinin anyq baıqady. Qosh, sonymen qazir Erevanda osy sheshimge qatysty narazylyqtar men tártipsizdikter bolyp jatsa, al Baký halqy uly jeńisterin toılaýda.
Armenııa, Ázerbaıjan jáne Reseı basshylary Taýly Qarabaqtaǵy soǵystyń aıaqtalǵany týraly taraptar qol qoıǵan kelisim toǵyz tarmaqtan turady.
Kelisimniń ekinshi jáne altynshy tarmaǵynda osy jyldyń 1 jeltoqsanyna deıin Kelbadjar aýdany, Agdam aýdany, Gazah aýdany, sondaı-aq Lachın aýdany Ázerbaıjanǵa qaıtarylatyny jazylǵan. Taýly Qarabaqpen baılanysty qamtamasyz etetin eni 5 shaqyrymdyq Lachınsk dálizi Armenııanyń qaramaǵynda qalady. Bul dálizdiń Shýsha qalasyna qatysy joǵy da osy kelisimde aıtalǵan. Sonymen qatar reseılik bitimgerlerdiń janasý syzyǵy boıynda atys qarýymen arnaıy tehnıka engizý týraly kelisim de arnaıy tarmaqpen bekitilgen. Atysty toqtatýdy baqylaý jónindegi arnaıy bitimgershilik ortalyǵy qurylady.
Alaıda mynadaı sharttaǵy kelisim qujaty Erevan halqyn ereýilge ıtermelep, júzdegen armıan Úkimet ǵımaratynyń janyna jınaldy. Armıannyń ereýildegen halqy joǵaryda sóz etilgen kelisim qujatqa narazy. Narazy top úkimet ǵımaratynyń terezelerin syndyryp, májilis zalyn qıratty. Ashýǵa minip, premer mınıstrdi izdegen halyqtyń adýynynan seskendi me, beımezgil ýaqytta Nıkol Pashınıan Facebook-te tikeleı efırge shyqty. Ol Ázerbaıjanmen beıbitshilik kelisimge nendeı sebepter boıynsha qol qoıylǵanyn, basqa da barlyq sebepterdi túsindirdi. Túsindirdi degennen góri Pashınıannyń bul úndeýin «sýǵa ketken tal qarmaıdynyń keri» dep baǵa bergen jón sııaqty. Óıtkeni, úndeýinde soǵysty toqtatýǵa májbúr bolǵanyn qaıtalaı bergen Pashınıan soǵysqa jumyldyrar kúshteriniń de bitkenin aıtady. Soǵysqa saqadaı saı daıyn bolmaǵanyna qaramaı, ádettegideı atoılap shaýyp maqsatqa qol jetkizý múmkin emesin Pashınıan bul joly boljaı almaǵan sekildi. Áıtpese, soǵysý kúshi men shamasyn biletin el basshysy qarsy tarapqa birinshi bolyp oq jaýdyrar ma edi? Armenııa prezıdenti osylaı el aldynda aqtalýdyń bar tásilin iske qosqanda, Ázerbaıjan prezıdenti Ilham Álıev:«Al endi ne boldy, Pashınıan? Seniń Qarabaqqa qatysty mártebeń qaıda qaldy? Ol mártebeń tozaqqa ketti. Mártebeń joq, men prezıdent bolyp turǵanda bolmaıdy da. Qarabaq Ázerbaıjandiki!»-dedi.
Bul rasymen ázerbaıjan halqynyń uly jeńisi deýge turarlyq jeńis. Osyǵan deıingi Taýly Qarabaqqa qatysty Armenııa men Ázerbaıjan eliniń arasynda qanshama qandy oqıǵalar boldy. Bir ǵana Qojaly qyrǵynynyń ózi kez kelgen adamnyń janyn túrshiktiretin tarıhı qandy oqıǵa. Qojalyda armıandar júrgizgen qan qasaby talaıdyń júregine jara salǵany málim. Bul eki eldiń arasyndaǵy daý jyldarǵa jalǵasqan, bitpeıtin daýdyń biri sanalatyn. Alaıda áskerı daıyndyǵy myǵym, saıası qadamdy óte utymdy basqan Ázerbaıjan memleketi dittegen maqsatyna qol jetkizdi. Esterińizde bolsa, Taýly Qarabaq soǵysyna qatysty myltyqtyń shúrippesin birinshi armıandar tarapy basqan edi. Ókinishke qaraı, armıandarǵa bul joly birinshi jeńiske jetý buıyrmapty.
Áleýmettik jeliler men ınternet saıttarda baýyrlas ázerbaıjan halqynyń bul jeńisti erekshe toılap jatqany týraly aqparattar aǵyny tolastar emes. Al Erevanda kerisinshe, «jeńilgen judyryqqa toımastyń» keri bolyp jatqandaı.
Qalaı desek te, baýyrlas el Ázerbaıjan halqynyń bul qýanyshy bizge de ortaq.
Bul jeńiske laıyqsyń Ázerbaıjan! Jeńisiń qutty bolsyn, baýyrlas halqym!
Raýana DIMAShQYZY,
«Adyrna» ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
