كوروناۆيرۋستىڭ سالدارىنان بولعان كارانتيننەن سوڭ قىتايدا اجىراسۋ دەرەگى كوبەيىپ كەتكەنىنەن بارشامىز حاباردارمىز. قازىردە قىتاي ۇكىمەتى كۇنىنە 10 وتباسىنا عانا اجىراسۋعا رۇقسات بەرىپ جاتقان كورىنەدى. ويتكەنى نەكەسىن بۇزۋعا نيەتتىلەر سانى تىم كوپ. ال بۇل جاعداي ءبىزدىڭ ەلىمىزدە كورىنىس تابۋى مۇمكىن بە؟
از-كەم ويلانىپ كورەيىك. جالپى، كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنان بۇرىن-اق، بىلايشا ايتقاندا، زامان تىنىش كەزدىڭ وزىندە ءبىزدىڭ ەلدە سوڭعى جىلدارى، اسىرەسە سوڭعى ونجىلدىقتا اجىراسۋ دەرەگىنىڭ كۇرت وسكەنى بار.
وتكەن جىلى نۇر-سۇلتان قالاسىندا وتكەن جيىنداردىڭ بىرىندە «قازاقستان ايەلدەرى قاۋىمداستىعى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ پرەزيدەنتى گۇلنار بايىمبەتوۆا قازاقستاندا ءاربىر ەكىنشى نەكە اجىراسۋمەن اياقتالاتىنىن جانە ول وتباسىلاردىڭ 80%-دان استامىنىڭ ورتاق بالالارى بار ەكەنىن ايتقان بولاتىن. سۇمدىق سان.
وتكەن جىلدان بەرى جالعىزباستى جانە كوپبالالى ايەلدەردىڭ ءار جەرلەردە باس كوتەرىپ جاتقانى تاعى بار. ءاربىر اكىمدىكتىڭ الدىن تورۋىلداپ، شەندى-شەكپەندىگە تاپ بەرىپ جاتقان ايەلدەر دە جەتەرلىك. ايەلدەردىڭ مۇنداي ارەكەتكە بارۋىنا نە سەبەپ؟ البەتتە، ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە – الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ تومەندىگى، ياعني جوقشىلىق. ءىشىنارا جاعدايى بولا تۇرا اشكوزدىككە سالىنىپ جۇرگەندەر كەزدەسەتىنى زاڭدىلىق. بىراق جاپپاي حالىق اراسىندا مۇنداي كورىنىستىڭ بەلەڭ الۋىنا شىن مانىندە جۇرتشىلىقتىڭ باسىم بولىگىنىڭ جاعدايىنىڭ ناشالىعى سەبەپ بولسا كەرەك. مۇنى نەگە ايتىپ وتىرمىز؟ ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان اجىراسۋ دەرەگىنىڭ دە باسىم بولىگى الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ تومەندىگىنەن ورىن الاتىندىعىن سالانىڭ بارلىق مامانى راستاپ وتىر.
ال ەندى كوروناۆيرۋستىڭ كەزىندە ىستەپ وتىرعان جۇمىسىنان اجىراپ ءبىر ەسەڭگىرەپ قالعان وتباسىلار كارانتين دەپ ءبىر ۇيگە قامالدى. ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋى شەكتەلگەن، ءارى دەسە قارجىلىق قيىندىق تۋىنداعان وتباسىندا ىدىس-اياق سىلدىرلاماۋى مۇمكىن ەمەس. وعان قاشىقتان وقىتۋدىڭ ماشاقاتىن تاعى قوسىڭىز. جاي كۇننىڭ وزىندە بالالاردىڭ جوعىن، كەرەگىن تۇگەندەۋ ۇسىندە تۇگەسىلەتىن ايەلدەر، سمارتفوننىڭ جوقتىعى، ينتەرنەتكە قولجەتىمسىزدىك، بالانىڭ بارلىعىن ءوزى وقىتۋى سىندى ماسەلەلەرمەن ەرىنىڭ مازاسىن الاتىنى ءسوزسىز. اربىردەن كەيىن ول ەر ازاماتتىڭ دا تەڭ مىندەتى. انشەيىندەگىدەي مۇنداي ۇرىس-كەرىس تۋىنداعان جاعدايدا سىرتقا سىتىلىپ شىعىپ «باس ساۋعالاۋعا» مۇمكىندىك تاعى جوق. سودان بۇرىننان بەرى باسى قىلتيىپ جۇرگەن داۋدىڭ ودان سايىن ءورشىپ، اجىراسۋ تۋرالى شەشىمگە ناقتى بەل بۋىلاتىنىن بولجاۋ قيىن ەمەس.
بىراق، ءبىزدىڭ ەلدى ودان ساقتايتىن ءبىر عانا ءۇمىت بار. ول – ۇلتتىق پسيحولوگيا. ول پسيحولوگيا قازاق وتباسىلارىنىڭ كوپشىلىگىن ونسىز دا بۇرىننان ساقتاپ كەلەدى. «جۇرت نە دەيدى؟» دەگەن نامىسقا تىرىسۋ مەن «ءبارى دە وتپەلى»، «اللا قالاسا ءبارى دە رەتتەلەر»، «بۇل كۇن دە ارتتا قالار»، «بالالار وسكەن سوڭ ءبارى ۇمىت بولادى» دەگەن سىندى ۇمىتكە جالعانعان جۇباتۋلار.
وتباسى عانا ەمەس، جالپى ەلىمىز بولاشاققا زور ءۇمىت ارتىپ ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقانى جاسىرىن ەمەس. بىزدە بۇگىنگى كۇننەن گورى بولاشاققا دەگەن سەنىممەن ءومىر ءسۇرۋ باسىمىراق. ساقتاسا، سول ءۇمىت قانا ساقتايدى!
ءسىز قالاي ويلايسىز؟
مارجان راقاي
