Koronavırýstyń saldarynan bolǵan karantınnen soń Qytaıda ajyrasý deregi kóbeıip ketkeninen barshamyz habardarmyz. Qazirde Qytaı Úkimeti kúnine 10 otbasyna ǵana ajyrasýǵa ruqsat berip jatqan kórinedi. Óıtkeni nekesin buzýǵa nıettiler sany tym kóp. Al bul jaǵdaı bizdiń elimizde kórinis tabýy múmkin be?
Az-kem oılanyp kóreıik. Jalpy, koronavırýs pandemııasynan buryn-aq, bylaısha aıtqanda, zaman tynysh kezdiń ózinde bizdiń elde sońǵy jyldary, ásirese sońǵy onjyldyqta ajyrasý dereginiń kúrt óskeni bar.
Ótken jyly Nur-Sultan qalasynda ótken jıyndardyń birinde «Qazaqstan áıelderi qaýymdastyǵy» qoǵamdyq birlestiginiń Prezıdenti Gúlnar Baıymbetova Qazaqstanda árbir ekinshi neke ajyrasýmen aıaqtalatynyn jáne ol otbasylardyń 80%-dan astamynyń ortaq balalary bar ekenin aıtqan bolatyn. Sumdyq san.
Ótken jyldan beri jalǵyzbasty jáne kópbalaly áıelderdiń ár jerlerde bas kóterip jatqany taǵy bar. Árbir ákimdiktiń aldyn torýyldap, shendi-shekpendige tap berip jatqan áıelder de jeterlik. Áıelderdiń mundaı áreketke barýyna ne sebep? Álbette, eń birinshi kezekte – áleýmettik jaǵdaıdyń tómendigi, ıaǵnı joqshylyq. Ishinara jaǵdaıy bola tura ashkózdikke salynyp júrgender kezdesetini zańdylyq. Biraq jappaı halyq arasynda mundaı kórinistiń beleń alýyna shyn máninde jurtshylyqtyń basym bóliginiń jaǵdaıynyń nashalyǵy sebep bolsa kerek. Muny nege aıtyp otyrmyz? Biz sóz etip otyrǵan ajyrasý dereginiń de basym bóligi áleýmettik jaǵdaıdyń tómendiginen oryn alatyndyǵyn salanyń barlyq mamany rastap otyr.
Al endi koronavırýstyń kezinde istep otyrǵan jumysynan ajyrap bir eseńgirep qalǵan otbasylar karantın dep bir úıge qamaldy. Erkin júrip-turýy shektelgen, ári dese qarjylyq qıyndyq týyndaǵan otbasynda ydys-aıaq syldyrlamaýy múmkin emes. Oǵan qashyqtan oqytýdyń mashaqatyn taǵy qosyńyz. Jaı kúnniń ózinde balalardyń joǵyn, keregin túgendeý úsinde túgesiletin áıelder, smartfonnyń joqtyǵy, ınternetke qoljetimsizdik, balanyń barlyǵyn ózi oqytýy syndy máselelermen eriniń mazasyn alatyny sózsiz. Árbirden keıin ol er azamattyń da teń mindeti. Ánsheıindegideı mundaı urys-keris týyndaǵan jaǵdaıda syrtqa sytylyp shyǵyp «bas saýǵalaýǵa» múmkindik taǵy joq. Sodan burynnan beri basy qyltıyp júrgen daýdyń odan saıyn órship, ajyrasý týraly sheshimge naqty bel býylatynyn boljaý qıyn emes.
Biraq, bizdiń eldi odan saqtaıtyn bir ǵana úmit bar. Ol – ulttyq psıhologııa. Ol psıhologııa qazaq otbasylarynyń kópshiligin onsyz da burynnan saqtap keledi. «Jurt ne deıdi?» degen namysqa tyrysý men «Bári de ótpeli», «Alla qalasa bári de retteler», «Bul kún de artta qalar», «Balalar ósken soń bári umyt bolady» degen syndy úmitke jalǵanǵan jubatýlar.
Otbasy ǵana emes, jalpy elimiz bolashaqqa zor úmit artyp ómir súrip kele jatqany jasyryn emes. Bizde búgingi kúnnen góri bolashaqqa degen senimmen ómir súrý basymyraq. Saqtasa, sol úmit qana saqtaıdy!
Siz qalaı oılaısyz?
Marjan Raqaı
