ەرلان رىسقالي: بارىم دا، نارىم دا — قۇداي بەرگەن تالانتىم

3584
Adyrna.kz Telegram

- سىزگە سۇحبات الماق نيەتپەن حا­بار­لاسقانىمدا، «مەنەن بە؟» دەپ قايىرا سۇرادىڭىز. نەگە تاڭ­داندىڭىز؟
- كوپ جاعدايدا ارىپ­تەس­تە­رى­ڭىز مەن ارقىلى بىرقاتار انشى­لەر­گە شىعىپ، تىلدەسىپ جاتادى. سون­دىقتان تابان استى، ءدال بۇ­گىن مەنەن بىرەۋ سۇحبات الا قويار دە­پ كۇتپەگەن ەدىم.
- جالپى، سۇحباتتاسۋدان قاش­پايسىز عوي…

- ەگەر سۇراق تىكەلەي ماعان قا­­تىستى بولسا، مەنىڭ بىلەتىن سا­­لام­مەن بايلانىستى قوي­ىل­سا، ءوز ويىمدى ورتاعا سالىپ، بو­­لى­­سۋگە ارقاشان دايىنمىن.ال مە­نىڭ شامام كەلمەيتىن دۇ­نيە­گە جا­نىمدى جەپ، شىر­قى­راپ العا شى­عۋعا تىرىسپايمىن. كور­پەمە قا­راي كوسىلەمىن. وندا دا ءساتى ءتۇ­سىپ، رەتى كەلىپ تۇرسا… ءجون-جو­سىقسىز اتىمدى شى­عا­رايىن دە­گەن ولەرمەندىكپەن كي­لىك­پەي­تىن جەرگە كىرىسپەيمىن. جال­عان جار­ناما ماعان قاجەت ەمەس.
- قازاق راديوسىنداعى «نازقوڭىر»، «سال دومبىرا» اۆ­تور­لىق حابارىڭىزدا ءوزىڭىز دە ونەر ادامدارىمەن ءبىر كىسىدەي سۇح­بات جۇرگىزەسىز… ءوز سالاڭىز بول­­عاننان كەيىن اسا قيىندىق تۋ­­دىرمايتىن سياقتى…
- قازاق راديوسىنان 1 ما­مىر­­دان باستاپ قىسقارتۋعا ۇشى­راپ، جۇمىستان كەتتىم. وعان دەيىن ءداستۇرلى ءان ونەرىنىڭ وكىل­­دە­رىن جاقسى تانىعاننان سوڭ، كىم­نىڭ بەيىمى قاي باعىتتا ەكە­نىن ءبى­لىپ جۇرگەننەن كەيىن، ءوز قا­زا­نىم­دا قايناپ، ەمىن-ەركىن كو­سى­لۋ وڭايىراق بولعانى راس. بار­لىق حابارلارىمدا تالاي توپتى جا­رىپ شىققان كىل جۇيرىكتەردى سوي­لەتىپ، ۇزەڭگى­لەس­تەرىمدى اڭ­گى­مە­گە تارتىپ، تال­پىنىپ جۇرگەن جاس­تاردىڭ دا تۇساۋىن كەسىپ، بار مۇم­كىن­دى­گىم­شە ءداستۇردىڭ دا­رىپ­تە­لۋىن ماق­سات تۇتتىم دەپ ايتا الا­مىن.
- ۇلتتىق مۇراعا ارنالعان حا­باردىڭ جابىلۋىنا نە سەبەپ بول­دى؟
- «باعدارلاما نەگە جا­بىل­دى؟» دەگەن سۇراق راديونىڭ باس­­شى­لىعىنا قويىلاتىن سۇ­راق سە­كىلدى. ءوز باسىم «نەگە بۇلاي؟» دەپ تۇسىندىرۋلەرىن سۇ­راپ، ادىلدىك ىز­دەگەن جوقپىن. سەبەبى پاي­عام­با­رىمىز «ارا­لا­رىڭداعى امىر­شى­گە قارادان شىق­قان قۇل بولسا دا باعى­نىڭ­دار» دەيدى. مەن وسى قا­عيدانى ۇستا­نامىن. ءامىرشىم بول­عان­نان كەيىن قازاق راديو­سىن­داعى باس­شىلىققا باعىنۋىم كە­رەك. ولار سولاي شەشكەن ەكەن، مەن كەلىستىم. قالعانىن وزدەرى بى­لەدى.
- ال كەزىندە تەلەارنادان نە­گە كەتتىڭىز؟
- وندا دا قىسقارتۋ ءجۇردى. بى­راق اراعا ۋاقىت سالماي، ءبىر جۇ­مانىڭ ىشىندە ءجۇرسىن ەر­ما­نوۆ اعامىز شاقىرىپ، «ۇلتتىق ون­ەر­گە قاتىستى حالىققا كەرەك حا­بار­لاردى دۇنيەگە اكەلەرسىڭ» دەپ را­ديوعا قابىلداعان ەدى…
- بىراق ايتەۋىر ناپاقاسىز قال­ما­عان كورىنەسىز. ت.جۇرگەنوۆ اتىن­داعى ونەر اكادەمياسىندا ءدا­رىس بە­رەتىنىڭىزدى بۇگىن ءبىلىپ وتىر­مىن…
- جۇمىسسىز قالدىم دەپ ەش قاي­عىرمايمىن. مەنى اسىرايتىن دا، باعاتىن دا، قولدايتىن دا الەم­دى اسىراۋشى — اللا تاعالا. قازاق راديوسىنان كەتە سالى­سى­مەن، جامبىل اتىنداعى قازاق مەم­لەكەتتىك فيلارمونياسى ۇسى­­نىس ءبىلدىرىپ، وسى ۇجىمعا ءان­شى رەتىندە جۇ­مىس­قا ورنا­لاس­تىم. ال اكادەمياعا كە­لۋىمە سە­بەپ­­شى بولعان — ءارى كۋرس­تاسىم، ءارى ونەردەگى اعام اقان ءاب­دۋالى.
2010 جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن باس­­­تاپ وسىندا ارقانىڭ ءداستۇرلى ءان مەكتەبىنەن ءدارىس بەرۋگە ال­دىرت­تى. قۇداي قالاسا، وسى سالاعا ءبىر­­جولاتا دەن قويماقپىن.
- شاماسى، ۇستازدىق قىزمە­تى­ڭىز ۇناعان-اۋ…
- ۇنايدى. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە قى­زىعىن دا، قيىندىعىن دا كورىپ ۇلگەردىم.
ءوزىم جۇسىپبەك ەلەبەكوۆتىڭ كو­زىن كورگەن، العاشقى شاكىرتى بولعان سا­ناق ابەۋوۆ پەن بەك­بو­لات اعا­مىز­دان ءتالىم الدىم. ەكەۋى­نىڭ دە سا­باق بەرۋ ءادىسى تىلگە جەڭىل، جۇ­رەك­كە قونىمدى. ونىڭ ۇستىنە، جۇر­گەن جەرىمدە نەبىر مىق­تى دوم­بى­راشىلار مەن ءان­شى-جى­راۋ­لار­مەن ەتەنە ارا­لاس­تىم. قازىر سونىڭ پاي­داسى ءتيىپ، ونەر­دەگى اعا­لا­رىم­نان كورگەن-بىل­گەن، جيعان-تەرگەن تا­جى­­ر­ي­بەم­دى وزىمنەن كەيىنگىلەرگە ۇي­رەتىپ جات­قان جايىم بار. ال­دى­ما كەل­گەن ءار بالاعا ءاننىڭ نا­قى­شىن بۇز­دىرماۋعا كۇش سالىپ، تا­لان­­تىنا قاراي تاپسىرما بەرۋگە تى­رىسامىن. جەكە ءوز ءانىڭ بولسا، نە ىستەيمىن دەسەڭ دە ءوزىڭ بىلەسىڭ. ال قازاقتىڭ ءانى — ۇلتتىڭ بەت پەر­دەسى، ايناسى، تاريحى. قالاعان جە­رىڭ­­نەن ءيىرىمىن الىپ تاستاپ، ءوز جا­نىڭ­نان قالاعانىڭشا قوسا ال­­ماي­سىڭ. قازاق انىنە، قازاق ونە­رىنە نەم­قۇ­رايلىلىق تا­نى­تۋ- ۇلتتىڭ تا­مى­رى­نا بالتا شاپ­قانمەن بىردەي دەپ بى­لەمىن.
- «مولدابايدىڭ انىنە» ادەمى ءيىر­ىم، ەرەكشە ناقىش الىپ كەل­دى­ڭىز. وسى ءان ءسىزدى تانىمالدىلىق شىڭ­ىنا كوتەردى دەسەك، قاتە­لەس­پەي­تىن شىعارمىز…
- بۇل ءاندى جەتكىزۋشى نەگىزى اق­توبەلىك اتاقتى ءانشى-تەرمەشى ءالي قۇرمانوۆ. ودان كەيىن بۇگىنگى زا­مانعا لايىقتاپ، وڭدەپ، بىزگە تۇرلەندىرىپ تانىستىرعان- بەكبولات تىلەۋحانوۆ. مەن ەكىن­شى نۇسقانى ازداپ تو­لىق­تىر­دىم.

جالپى، مەنىڭ كونسەر­ۆا­تو­ريا قابىرعاسىنان باستاپ ءداس­تۇر­لى ورتاعا ەرلان رىسقالي رە­تىندە تانىلۋىما ىقپال ەتكەن — نياز سەرىنىڭ «بالقۋراي»، جاياۋ مۇ­سانىڭ «اق سيساسى»، ءۋايىس شون­دىبايۇلىنىڭ «بوز­قا­­را­عا­نى» مەن مولدا­باي­دىڭ ءانى «مول­­دا­باي». قايدا بار­مايىن، كوپ­­شى­لىك مولدابايدىڭ ءانىن ءجيى سۇ­رايدى، جاقسى قابىل­داي­دى. شى­نىندا، ماعان تانى­مال­دىلىق الىپ كەلدى دەسەك بو­لا­دى.

نەگىزى، اتا-انام ونەردەن قۇر الا­قان ەمەس. شەشەم — مۇعالىم. اكەم — مال دارىگەرى. بايانمەن، دوم­بىرامەن ءان ايتادى. كەزىندە جا­­نىبەك كارمەنوۆپەن قويان-قول­­تىق ارالاسقان. وسىدان ءتورت جىل بۇ­رىن اۋىلعا بارعانىمىزدا، شە­­شەم شاي ۇستىندە «قاراعىم، اي­­نا­لاي­ىن مولدابايدىڭ ءانىن ايت­­قا­نىڭ دۇرىس قوي، جاقسى ورىن­­دايسىڭ. بىراق ودان باسقا ءان بىل­­مەيدى ەمەسسىڭ، نەگە حالىق­تىڭ ال­دىنا باسقاسىن الىپ شىق­پاي­­­سىڭ؟» دەپ ايتىپ تاستاعانى بار. سو­دان كەيىن ءبىراز ۋاقىت مول­­­دا­باي­دىڭ ءانىن شىر­قا­ماۋعا تى­رىس­تىم. ويتكەنى شە­شەم ۇل­كەن سىن­شى. ونەردى جاقسى تۇ­سى­نە­دى. كوزى ءتىرى كەزىندە اكەم مار­­قۇم دا ارتىق-كە­مىمدى جونىپ، اق­ىل-كەڭەسىن بە­رىپ وتىراتىن. ما­­­­دەنيەت ەشەكەەۆ، ساناق ابەۋ­وۆ، جانىبەك كارمەنوۆتەر اكەم­دى كورگەندە ««قالامقاس»، «دۋ­دار-اي» كەلە جاتىر» دەپ ق­اۋ­­­­­­­­­­­­قىل­­­داسىپ قالادى ەكەن. اباي­دىڭ «ايت­تىم سالەم، قالامقاسى» مەن «ماريام جاگورقىزىنىڭ ءانى» دەپ جۇرگەن ۇدەبايدىڭ «دۋ­دار-ايىن» ايتقاندا، الدىنا جان سال­­مايتىن كورىنەدى. اتاعىنان ات ۇركەتىن وسىنداي ايتۋلى كى­سى­لەر مويىنداعان سوڭ، اكەمنىڭ تە­­گىن ءانشى بولماعانى عوي. وكى­نە­تىنىم، ەش جەردە داۋىسى ساق­تال­مادى. ەندى جازىپ الىپ قا­لاي­ىق دەپ جۇرگەندە، اياق اس­تى­نان ناۋقاسقا شالدىعىپ، ارماندا كەت­تى. ۇزىنقۇلاقتان ەستۋىمشە، كەڭ­ەس ۇكىمەتىنىڭ تۇسىندا سەمەي را­دي­و­­سى­نان اندەرى، كونتسەرتتەرى بە­ر­ىلىپ تۇرعان كورىنەدى. قازىر ىزدەس­تىرىپ جاتىرمىن، ازىرگە نا­تي­­جەسىز. سىزدەردىڭ گازەت­تە­رى­ڭىزدى پاي­دالانا وتىرىپ، ەگەر دە اكەم رىس­قالي ازىم­باەۆتىڭ تاس­پا­لارى ءبىر كىسى­لەر­دىڭ قولىندا ساق­تالعان بول­سا، حا­بارلاسۋىن وتىن­گىم كە­لە­دى.
- ءۇيدىڭ ۇلكەنىسىز بە؟
- جوق، كەنجەسىمىن. شەشەم 11 قۇرساق كوتەرگەن. ونىڭ ۇشەۋى قىز، توعىزى ۇل. ءبىر اعامىز جىگىت جاسى — جيىرما بەسكە كەلگەن كە­زىن­دە قايتىس بولدى. ءبىر اپايىم ەر­تەرەكتە دۇنيەدەن ءوتىپتى.
- قارا شاڭىراقتىڭ يەسى ەكەنسىز عوي…
- ءيا، قارا شاڭىراقتىڭ يەسى بولۋ — كەنجە ۇلدىڭ موينىنداعى امانات. شەشەم دە ءالى كۇنگە اي­تىپ وتىرادى. الايدا قالاعا كە­تىپ، ونەردىڭ جولىنا تۇسكەننەن كەي­ىن اكەم دە، شەشەم دە رۇق­سات­تا­رىن بەرگەن. قازىر، انامنىڭ قو­لىندا ورتانشى اعام ايدىن مەن جەڭگەم جانار بار.
باۋىرلارىمنىڭ بارلىعى ونەرلى. بايان، گيتارا، دومبىرادا وي­نايدى. بالالىق شاعىمىزدا ءاندى دە، كۇيدى دە بىرىمىزدەن-ءبىرىمىز ۇيرەنىپ وستىك قوي. نەگىزى، ەڭ العاش تۇساۋىمدى كەسىپ، ونەر­گە باۋلىپ، ءان قۇدىرەتىن سەزدىرتكەن اكەم. ءبىر­جان سالدىڭ «جونىپ الدى» ءانى مەن حالىق ءانى «سۇر­جە­كەي­دى» قۇلا­عى­ما ابدەن ءسىڭىرىپ ەدى. وسىنداي سۇي­ەكتى اندەرمەن ساۋ­اتىمدى اش­قان­نان كەيىن بە، جەڭىل-جەلپى اۋەنگە مۇلدە قۇ­مارت­پادىم. اۋىل­دا دا، الماتىدا ا.جۇبانوۆ اتىن­دا­عى مۋزىكالىق مەك­تەپتە وقىپ جۇر­گەنىمدە دە، كونسەرۆاتوريا قا­بىر­­عاسىندا دا تەك حالىق اندەرىن نا­سي­حات­تاي­تىن­مىن. ءاۋ باستا ىرگە تا­سىمنىڭ بە­رىك قالانعاندىعىنان شى­عار، قا­زاق­تىڭ ۇلتتىق كلاس­سي­كا­لىق ونەرى­نەن باسقا اۋەنگە مەندە قى­زى­عۋشىلىق سەزىم بولعان ەمەس.
- جيىن-تويدا جۇرتتى بيلەتۋ ءۇشىن جازىپ قويعان ەسترادالىق ءانى­ڭىز جوق پا؟
- كەيدە ءوز ورتامىزدا توقتار سە­­رىكوۆتىڭ رەپەرتۋارىنداعى «سى­عان سەرەناداسى» ءانىن سول وڭ­­دەۋ­مەن ورىندايتىنىم بار. باس­قا ارنايى ءان جازدىرتقان ەمەسپىن. «ەسترا­­دالىق ءان ورىن­داۋ ماعان كە­رەك پە، كەرەك ەمەس پە؟» دەگەن سۇ­راققا ءالى كۇنگە وي­لا­نىپ، ءبىر شە­شىمگە كەلە الماي ءجۇر­مىن.
- قارا شاڭىراقتى تاستاپ، قا­لا­عا كەلگەندە «قۇرقىلتايدىڭ ۇيا­سى­نا» قول جەتكىزە الدىڭىز با؟
- كەيدە «اتام قازاقتىڭ ءداس­تۇ­رىن ساقتاپ، ۇلتتىق ونەردىڭ سوڭىندا جۇرگەن سوڭ، اندا-مىندا باس ساۋعالاپ، كوشپەلى قازاق بو­لىپ ءجۇرمىز» دەپ كۇلەمىن. قا­را­پاي­ىم قازاقتىڭ ءبىر ۇلى­مىن. الىپ بارا جاتقان داۋلەتىم جوق. بارىم دا، نارىم دا — قۇداي بەر­گ­­ەن تا­لان­تىم، داۋىسىم، ان­شى­لىگىم، وتبا­سىم، دوس-جارانىم. مەنىڭ بار باي­لىعىم — وسى. ادام رەتىندە ءوزىم­دى باقىتتىمىن دەپ ەسەپ­تەي­مىن. اۋەلى اللا تا­عالا ءوزىن تانى­تىپ، تۋرا جولىنا سال­دى. پايعام­بار­دىڭ سۇننەتىمەن جۇ­رۋگە ءناسىپ ەتتى. مۇسىلمان بولىپ جارا­تىل­عا­نىما شۇكىر­شى­لىك ەتەمىن. ءۇش جۇر­تىم تۇگەل. 2007 جىلى جادىرا جۇ­ماكۇلباي ەسىم­دى اباي ءوڭىرىنىڭ قى­زىمەن شاڭىراق كوتەردىم. قى­زىم بار.
بۇل دۇنيەدە ءۇيسىز جۇرسەم دە، و دۇنيەدە جۇماقتان جاقسى ورىن بۇيىرسا دەپ تىلەيمىن.
- ەلباسىنىڭ الدىندا ءجيى ونەر كورسەتەتىن انشىلەردىڭ ءبىرى­سىز. العاشقى كەزدەسۋ قالاي بولىپ ەدى؟
- 2005 جىلى ەلباسىنىڭ ال­دى­نا ءان ايتۋعا باردىق. سەگىز سە­رى­نىڭ ءانى «عايني» مەن جاياۋ مۇ­سا­نىڭ ءانى «اق سيسانى» ايتىپ بەر­­دىم. ول كىسى ريزا بولىپ، جا­نى­­نا شاقىرىپ الىپ، قولىمنان قىستى. سوسىن «قازاقتا «اس اساتۋ» دەگەن ۇلاعاتتى ءداستۇر بار. مەن سا­عان ءوز قولىممەن اسا­تايىن» دەپ جاي­ناپ تۇرعان داس­تار­قاننىڭ ىشى­نەن ءبىر ءتۇيىر قۇرت الىپ، اۋزىما سال­دى. «سەن سونشا ءدامنىڭ ىشىنەن نە­گە قۇرتتى عانا بەردى دەپ ويلاپ تۇر­عان شىعارسىڭ. بىرىنشىدەن، قۇرت — قازاقتىڭ ۇلتتىق تاعامى. بىراق قاتتى. قۇرتتىڭ قاتتىلى­عى­مەن ءومىردىڭ قاتتىلىعى بىردەي. ال سە­نىڭ جۇر­گەن جولىڭ اق، اشىق بول­سىن!» دەپ باتاسىن بەرگەن ەدى.
- كوپ جاعدايدا الدىڭعى تول­قىن كەيىنگى جاستارعا وسىنداي سە­نىم بىل­دىرە بەرمەيدى. ءسىز سوڭىڭىزدان ءوس­ىپ كەلە جاتقان ونەرلى ج­ا­س­­­­تار­عا سە­­نە­سىز بە؟
- سەنەمىن. «ەل ءىشى — ونەر كەنىشى» دەگەندەي، وكشەمىزدى باسىپ كەلە جاتقان ءىنى-قارىن­داس­­تا­رىمىز جەتەرلىك. ۇلتتىق ونەر جاق­سى دامىپ كەلەدى. اڭگىمە ولاردى دۇرىس تاربيەلەپ، دۇرىس باعىت-باعدار بەرىپ، جاعدايىن جا­ساۋ­دا. ءداستۇرلى ونەرگە بەت بۇر­عان قا­زىرگى جاستار جان-جاقتى ءبىلىم الا­دى. كۇي بولسىن، داۋىس قويۋ، فور­تەپيانو، سولفەدجيو دەيسىز بە، ايتەۋىر مۋزىكاعا قاتىستى دۇ­ني­­ەنىڭ بارلىعىن مەڭگەرىپ جاتىر. اري­نە، كەرى كەتىپ جاتقان تۇستارى دا جوق ەمەس. ءاننىڭ تاريحىنا ۇڭىل­مەي، كۇي­دى تۇسىنبەي، تەحنيكاعا سا­لىپ، زى­رىلداتاتىندار بار. سو­لار­دىڭ اراسىنان ىلۋدە بىرەۋ جا­رىپ شىعادى عوي. جۇرەكتەرىنە ءسوز، كوكەيلەرىنە ءان قونباسا دا قيىن. مەنىڭ ويىمشا، ءداستۇرلى ان­شىلىك-جىرشىلىق، كۇيشىلىك مەك­تەپتەردى، ولاردىڭ بۇرىنعى، قا­زىر­گى ورىنداۋشىلارىن سالالاپ وتى­رىپ، ءان-كۇي ساباعىنان باستاپ وقۋ باعدارلاماسىنا ەنگىزۋ كەرەك. بىز­دە، وكىنىشكە قا­راي، اۋىل مەك­تەپ­تەرىندە مۋزىكا سا­باعىنان ساۋ­ات­تى مامان جوق. ونەر­گە ءۇش قاي­نا­سا، سورپاسى قو­س­ىل­مايتىن، قو­لى بوس ادام جۇر­گى­زە بەرەدى. بۇل دۇ­رىس ەمەس. وقۋ­شى­نىڭ بارلىعى ەر­تەڭ ونەر ادا­مى بولىپ كەتۋى شارت ەمەس، بىراق ءان ساباعى كاسىبي دەڭ­گەيدە ءوتىپ، تيتتەيىنەن ۇلتتىق ونەر­دى تانىپ، بىلگەن بالادان وسە كەلە، مىقتى تىڭدارمان شىعا­تى­نى انىق. تىڭدارمان تۇزەلسە، ونەر­پازدان دا سۇرانىس ەكى ەسەگە ار­تادى.
وسىنىڭ بارلىعىن تەزگە سا­لىپ، ءبىر جونگە تۇسىرسە، قازاق ونەرى­نىڭ بولاشاعى بۇدان دا جار­قىن بولارى ءسوزسىز. بۇلىڭعىر دەپ اي­تۋعا اۋزىم بارمايدى.
- كەيدە ءداستۇرلى ءان كەش­تە­رىن­دە ميكروفون ىستەمەي قالىپ نە­مەسە دۇرىس قويىلماي، ءانشى نە­گە ۇياتقا قالىپ جاتادى؟
- ويتكەنى بىزدە ءداستۇرلى ءان­شى­نىڭ داۋىس مۇمكىندىگىن اي­شىق­تاپ، ەرەكشەلىگىن ەسكەرىپ، ونى قا­دا­­عالاپ، رەتتەپ وتىراتىن دى­بىس رە­جيسسەرلەرى جوقتىڭ قاسى. اب­­دەن ءبىر تەتىكتى باسىپ، فو­نوگ­رام­ما قو­سىپ ۇيرەنىپ ال­عانداردىڭ بۇعان شا­ماسى جەتپەيدى. بىردە ءانشىنىڭ داۋ­ى­سى، بىردە دومبىرانىڭ داۋى­سى باسىم ءتۇسىپ، قيۋى كەتىپ جاتا­تى­نى، سون­­دىقتان. ارىپتەستەرىمە ۇلت­تىق ونەرپازدارعا ميكروفون قويا بى­­لەتىن ماقسات مۇحيتدينوۆ، بەي­­­بىت اقوش، ەرمەك كۇسەنوۆ سي­ياق­­­تى ازاماتتاردىڭ كومەگىنە جۇ­گى­­نۋ­گە كەڭەس بەرەر ەدىم. ماقسات اعا­­­مىز ۋاقىتىندا جۇسىپبەكتىڭ، عا­­ري­فوللانىڭ، جانىبەكتىڭ داۋى­سىن جازعان كىسى. ول بىل­مە­گەن­دە كىم بىلەدى؟! وسىنداي بىلىكتى ازا­ماتتارعا جاعداي جاسالىپ، وقۋ ور­دالارىندا تاجىريبەسىمەن بو­لى­سە­تىن اشىق ساباقتار جۇرگىزىلسە، دۇ­رىس بولار ەدى. ەرتەڭ كىمنەن ۇي­رە­­نەمىز؟ ونسىز دا جوق رەجيس­سەر­دى قاي­دان تابامىز؟
- تەلەارناعا، راديوعا توسەلىپ قال­دىڭىز. تەلەباعدارلاما اشۋ ويىڭ­ىزدا جوق پا؟
- بىزدە تەلەارنالاردا ۇلتتىق مۇ­­رانى ناسيحاتتاۋ جاعى اقساپ جات­­قانى ايتىلماسا دا بەلگىلى. قا­زىرگى پروديۋسەرلەر شوۋ-باع­دار­لا­مالارعا، ارزان، جەڭىل كۇل­كى­گە بەيىم. سانادا ۇلتتىق ونەرگە قا­­تىس­تى نەشە ءتۇرلى باعدار­لا­ما­لار تۇر. مۇرات ابۋعازى، جاسۇلان با­­زار­­­بەكوۆ دەگەن ءانشى-كۇي­شى­لەر­مەن بى­رىگىپ، ءبىر تەلەباع­دار­لا­ما­نىڭ جوس­پارىن جاساپ ەدىك، قول­داۋ جوق. ستسە­ناريىڭىزدى بەر­سە­ڭىز، يدەيا­ڭىز­دى الىپ قالادى دا، وزىڭىزگە «ساۋ بول» دەيدى. وكى­نىش­­­كە قاراي، ەشقانداي ارنانىڭ ەفي­رى­نەن شىعارا المادىق.
- قانداي اتاعىڭىز بار دەپ جازايىن…
-مەنىڭ اتاعىم — ەرلان رىس­قالي. باسقا اتاق-مانساپتىڭ كە­رەگى نە؟! ماعان سول جەتەدى. مە­نىڭ اتى-ءجونىمدى ەشكىم تار­تىپ الا المايدى. بۇعان قوسىم­شا، حالىقارالىق، رەسپۋبليكا­لىق بايقاۋلاردىڭ جە­ڭ­­ىم­­­­پا­زىمىن. ءوز ورنىمەن، جو­نى­مەن بەرىلگەن اتاقتان قاشپاۋ كە­رەك. بىراق ءوزىم­­دى-ءوزىم ەش­قا­شان اتاق، قۇر­مەت­كە ۇسىن­باي­مىن.
«ات شىعارۋ جولىندا ارىن اتتاپ، انت بۇزعان،
پايعامبار مەن پەرعاۋىن بولۋدان دا دامەلى.
قۇداي باسقا بەرمەسىن،
ونداي كەسەل، پالەنى» دەيدى اقىن اعامىز جارىلقاسىن امان­­ۇلى. ەشكىم اتاقپەن كورگە كىر­­مەي­­دى. قانشا اتىڭ دۇرىلدەپ تۇر­­سا دا، احيرەت كۇنى جانىڭا ارا­­شا بول­مايدى. حالىق جىر­لا­­رىندا اي­تىلعانداي، «بۇل دۇ­ني­ە­دە اقىن دا، حان دا، قارا دا، با­تىر دا وت­كەن». بىرەۋىمىز ەرتە، بىر­ەۋىمىز كەش، ءبىز دە وتەرمىز. حاكىم اباي ەش­قانداي نوبەل سىي­لىعىنىڭ يەگەرى نەمەسە حالىق قاھارمانى ەمەس قوي. قازاق ءۇشىن قالدىرعان مۇ­را­سى­مەن ماڭگىلىك جاساي بەر­مەك. اللا تاعالانىڭ «قايدا بار­ساڭ­­دار دا ۇستايمىن. قايدا بار­ساڭ­­دار دا اجالدىڭ ءدامىن تا­تاسىڭ­دار» دەگەن ءسوزى بار. قان­شا اتاق­تى بولساڭ دا اجالدىڭ ءدا­مىن تا­تۋعا تۋرا كەلەدى. ەڭ باس­تىسى، سون­داي ءسات تۋعاندا ار­تىڭ­دا جاق­سى امالدارىڭ مەن ۇرپاققا اتا­لى مۇ­راڭ قالسا يگى.


اڭگىمەلەسكەن
قانشايىم بايداۋلەت،

«ايقىن».

 

پىكىرلەر