اقىن، جازۋشى، مەملەكەت قايراتكەرى ساكەن سەيفۋلليننىڭ تۋعانىنا – 130 جىل.
ساكەن سەيفۋللين 1894 جىلى قاراعاندى وبلىسى اقادىر (قازىرگى شەت اۋدانى) اۋدانى قاراشىلىك قىستاعىندا دۇنيەگە كەلگەن. نىلدىدەگى ورىس-قازاق، اقمولاداعى باستاۋىش پريحود مەكتەبىندە، قالالىق ءۇش سىنىپتى ۋچيليششەدە وقىعان.1914 جىلى قازان قالاسىندا«وتكەن كۇندەر» اتتى تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعىن باستىرىپ شىعاردى. 1917 جىلى بۇعىلىدا مەكتەپ اشىپ، ورىس تىلىنەن ساباق بەردى. 1918 جىلعى ساۋىردە «جاس قازاق مارسەلەزاسىن» جازىپ، 1 مامىردا «باقىت جولىندا» اتتى پەساسىنىڭ بەتاشار قويىلىمىن كورسەتتى.
“بەتاشار” قويىلىمىنان كەيىن ماۋسىم ايىندا اقتار كوتەرىلىس جاساپ، اقمولا سوۆدەپشىلەرىن تۇتقىنعا العان. ساكەن 47 كۇن وتىرعان اتامان اننەنكوۆتىڭ «ازاپ ۆاگونىنان»، 1919 جىلدىڭ 3 ساۋىرىندە ادميرال كولچاكتىڭ ومبىداعى تۇرمەسىنەن قاشىپ شىقتى. 1920 جىلدىڭ 7 مامىرىندا اقمولاعا قايتىپ ورالىپ، اتقارۋ كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى جانە اكىمشىلىك ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدى. سولجىلى قازان ايىندا قازاق كەڭەس اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاسىن جاريالاعان كەڭەستەردىڭ ءبىرىنشى قۇرىلتاي سەزىنە قاتىستى، ورتالىق اتقارۋ كوميتەتى پرەزيديۋمىنىڭ مۇشەسى بولىپ سايلاندى. جەر-سۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىنا جانە ءباسپاسوز ىسىنە باسشىلىقجاسادى.
سانالى عۇمىرىندا س.سەيفۋللين «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنىڭ رەداكتورى، حaلىق اعارتۋ كوميسسارىنىڭ ورىنباسارى، قازاق كاسر حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭتوراعاسى، قازاقستان پرولەتار جازۋشىلارى اسسوتسياتسياسىنىڭ باسشىسى، بك(ب)پ قازاقستان ولكەلىك كوميتەتىنىڭ پارتيا تاريحى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قىزىلورداداعى حالىق اعارتۋ ينستيتۋتىنىڭ، تاشكەنتتەگى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، «جاڭا ادەبيەت» جۋرنالىنىڭ باسشىسى، قازاق مەملەكەتتىك ينستيتۋتىنىڭ دوتسەنتى، «ادەبيەت مايدانى» جۋرنالىنىڭ رەداكتورى، قازاقتىڭ كوممۋنيستىك جۋرناليستيكا ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى قىزمەتتەرىن اتقارعان.
سول جىلدارى جاڭا ءومىر جولىندا كۇرەسكە شاقىرعان «اساۋ تۇلپار» ولەڭدەر جيناعى، «باقىت جولىنا»، «قىزىل سۇڭقارلار» اتتى پەسالارى، «دومبىرا»، «ەكسپرەسس»، «تۇرمىس تولقىنىندا» اتتى پوەتيكالىق جيناقتارى جارىق كورگەن. جاڭاشىل اقىن پوەزيا مەن دراماتۋرگياعا كوپ جاڭالىقتار ەنگىزدى. ولەڭنىڭ ءتۇرى مەن مازمۇنىندا تۇبەگەيلى وزگەرىس جاساپ، قازاق حالقىنىڭ پوەتيكالىق ءداستۇرىن دامىتتى.
س.سەيفۋللين ومىردە دە، ادەبيەتتە دە بەلسەندى كۇرەسكەر بولدى. «كوكشەتاۋ»، «قىزىل ات» داستاندارىندا 30-جىلداردىڭ باس كەزىندە قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا ورىن العان اسىرا سىلتەۋ وقيعالارىن سىنعا الدى. «اقساق كيىك»، «اققۋدىڭ ايىرىلۋى» شىعارمالارىندا تۋعان دالانىڭ تابيعاتىن، ادامنىڭ ىشكى سەزىم كۇيلەرىن سۋرەتتەدى.
س.سەيفۋللين پروزا، دراماتۋرگيا، ادەبي سىن، ادەبيەتتانۋ سالالارىندا دا كورنەكتى ەڭبەك ەتتى. «جۇباتۋ» اڭگىمەسى - ساكەننىڭ قازاق ايەلىنە ارنالعان العاشقى پروزالىق، شىعارماسى. «جەمىستەر، «ءبىزدىڭ تۇرمىس»، «سول جىلداردا» تۋىندىلارىندا زامانداستار ءومىرى بەينەلەنگەن. س.سەيفۋللين قازاق حالقىنىڭ پاتشالىق ەزگىگە قارسى كۇرەسىن «تار جول، تايعاق كەشۋ» اتتى تاريحي-مەمۋارلىق رومانىندا كورسەتتى.
ودان بولەك، س.سەيفۋللين قازاقتىڭ ەسكى ادەبيەت نۇسقاۋلارىن جيناۋ، زەرتتەۋ، باستىرۋ ىسىمەن دە شۇعىلداندى. ونىڭ قاتىسۋىمەن «قازاقتىڭ ەسكى ادەبيەت نۇسقاۋلارى»، «باتىرلار»، «اقان سەرى -اقتوقتى»، «ءلايلى - ءماجنۇننىڭ» قازاقشا اۋدارماسى جارىق كوردى. «قازاق ادەبيەتى» كىتابى - وسى سالاداعى العاشقى زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىنىڭ ءبىرى. وندا قازاق اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىن جانرلىق جاعىنان جىكتەپ، يدەيالىق-كوركەمدىك تالداۋلار جاسايدى.
س.سەيفۋللين قازاق ادەبيەتىنىڭ كادرلارىن دايارلاۋعا كوپ كۇش سالدى، سول تۇستا ادەبيەتكە كەلگەن قالامگەرلەر م.قاراتاەۆ، ك،بەكحوجين، ج.ساين جانە تاعى باسقالارى س.سەيفۋلليننىڭ كومەگىنە سۇيەنگەن. س.سەيفۋللين ولاردىڭ العاشقى كىتاپتارىن باستىرۋعا كومەكتەسىپ، العىسوزدەرىن جازعان.
جازۋشىنىڭ شىعارمالارى بىرنەشە رەت شەت تىلدەرىنە اۋدارىلعان. ول 1936 جىلى قازاق ادەبيەتى مەن ونەرىنىڭ موسكۆادا وتكەن ءبىرىنشى ونكۇندىگىنە قاتىسقان. قازاق جازۋشىلارى ىشىنەن تۇڭعىش رەت ەڭبەك قىزىل تۋ وردەنىمەن ماراپاتتالعان. س.سەيفۋلليننىڭ ءومىرى مەن شىعارمالارى تۋرالى س.مۇقانوۆتىڭ «ساكەن سەيفۋللين» پەساسى، ع.مۇسىرەپوۆتىڭ «كەزدەسپەي كەتكەن ءبىر بەينە» پوۆەسى، ءا.تاجىباەۆ،ا.توقماعانبەتوۆ، ق.بەكحوجيندەردىڭ پوەمالارى، ە.ىسمايىلوۆ، س.قيراباەۆ، ت.كاكىشەۆ جانە وزگە دە عالىمداردىڭ ادەبي زەرتتەۋلەرى، ەستەلىكتەرى جارىق كورگەن. 1938 جىلى قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، الماتىدا اتىلدى.
جازىقسىز جاپا شەككەن ۇلت قايراتكەرىنىڭ ەسىمى 1958 جىلى اقتالدى.
