بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، قالامى قارىمدى قالامگەر قازىبەك يسا اعامىزدىڭ «سىرتولعاۋ» جىر-مارجانىن بىرەسە ءسۇيسىنىپ، بىرەسە جىلاپ وتىرىپ وقىپ شىقتىم. «پوەزيا – موينىمداعى تۇمار" دەپ ءسوز ونەرىن قاسيەتتى تۇمارعا تەڭەگەن اقىننىڭ «قاپەرلى وقىرمانى» دەڭگەيىنە كوتەرىلۋ، اقىن شىعارماشىلىعى جايلى وي-پىكىرىڭمەن ءبولىسۋ دە – ءبىر باقىت شىعار دەگەن ويمەن كوڭىلگە نە تۇيگەنىمدى جازباقپىن. كىتاپتىڭ ادامزاتقا بەرەرى كوپ. مۇنداي پايدالى نارسە ىزگىلىكپەن تەڭەسەدى، ويتكەنى ىزگىلىك ادامداردى جاقسىلىققا شاقىرادى. جادىعا جاڭا سامال بوپ تيەتىن ادەمى جىر وقىعاندا، ويىڭا وي قوسىپ ءوزىڭ دە دانالىققا ءبىرتابان جاقىنداي تۇسەسىڭ. ال دانالىق – ەڭ بيىك مۇرات.
"سىرتولعاۋ" جىر جيناعىن سۇراعان اقىن " ... وتە تەرەڭدىگى لاعىل جىرلاردىڭ ۇشقىنى" دەپ باعالاپ، "سەزىمى الىستى اڭسايتىن اقىن" دەپ ، ەندى بىردە "اقىل سوتى" جايلى ولەڭدەرىندەگى ويدى جارقىراتىپ اشا تۇسەدى. "دالانىڭ بەتىنە تۇسكەن جاراقاتتى ءوزىنىڭ جۇرەگىنە جابىسقان كىناراتتاي سەزىنە الاتىندار عانا وسىنداي عازيز جىرلاردى جاڭبىرلاتا الادى" دەپ ناقتىلاپ دارالاي تۇسەدى. نەگىزى، قۇبىلىستىڭ سۇلۋلىعىنا ءتۇيسىنۋ ەستەتيكا عىلىمىنىڭ باستى مىندەتى. الايدى سۇلۋلىق بولعان جەردە زۇلىمدىق قاتار جۇرەدى. جاقسىلىق ىستەلگەن جەردە جاماندىق، ىزگىلىك بار جەردە ناداندىق قاتار جۇرەدى. بۇل – تابيعي پروتسەسس. ءومىر دامۋىنىڭ گنوسەولوگيالىق زاڭدىلىعى وسى. تىرشىلىكتىڭ بال-ءدامىن "مەننەن" ىزدەيتىندەر كوپ. ال اقيقات بولمىستىڭ تورىنە ۇمتىلىپ، ادىلەتتىلىك، ارلىلىق، ماحابببات ىزدەگەن جان عانا قازىبەك اعا سەكىلدى ەلىنىڭ، "قازاق جەر-سۋىنىڭ جوقشىسى" بولا الماق ... ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ «ادامداردان ادام ميراس ىزدەگەن، ونىسى – ءسوز، پايدا اكەلەر جۇزدەگەن» دەگەن ءسوزى بار-دى. ءاربىر دەتالدى اقپارات تەگىن بەرىلمەيدى، ءاربىر سوزىندە ونەگە بار. ءيا، «قالانعانشا توسىندە قابىر تاسىم، ۇلى دالا ۇلىڭدى ساعىنتاسىڭ...» دەپ جىرلاعان اقىن كەۋدەسىندەگى ۇلى ساعىنىش - ونەگە بوپ ورىلمەسە نەسى اقىن!؟ قۇمدا، جاپاندا قالعان ءۇي جانىن سىزداتپاسا، اقىن جىر جازا الار ما!؟ «اۋىل-انام، كوپ كىنامدى وتەيىن، وزىڭە باسىمدى ءبىر سيپاتىپ كەتەيىن» دەپ تەبىرەنبەسە، شارشاعاندا اۋىل-اناسىن ىزدەپ شاعىنباسا، اقىن اقىن بولار ما!؟ سولاي! «ءومىر وسى - ساعىنىشتان تۇرادى!» قازىبەك اقىن «قاراشادا قارا ۇيدە قارا بالا، قارا ولەڭىن تىڭدايدى دالا عانا...» دەپ جازادى. داۋىسسىز «ق» دىبىسىن ۇستەمەلەتە باسىپ الليتەراتسيا جاساپ تۇرعان «قارا» ، «قاراشا» سوزدەرىنىڭ قىزمەتى دە ەرەكشە. قارايعان ساعاناعا قارايلاپ، قاراشاعا قارا ولەڭىن تىڭداتقان قارا بالانىڭ رۋحى مەن ورلىگىنە قىزىعاسىڭ. قاتال تابيعاتپەن ۇيلەسە قالعان ءور مىنەز مەن ءسوز ونەرى عانا ەمەس، قازاقتىڭ قاسيەتتى قاراشاڭىراعىنىڭ كيەسى ساقتالعان ساعاناسىنا دەگەن ساعىنىشىن بايقاۋعا بولادى. ساعانا – ساقتاۋ، قۇلپىتاستار مەن كونە ەسكەلىكتەر، ەسكەرتكىشتەر دەگەن ماعىنا بەرەدى. بۇرىنعىلار، ءبىزدىڭ بالا كەزىمىزدە الاڭسىز ارمانسىز ادامدى «ساعاناسى سارىق، قاعاناسى قارىق» كوڭىلى شات، ۋايىم-مۇڭسىز دەگەن ويدى جەتكىزۋ ءۇشىن اۋىز ەكى سويلەۋ تىلىندە قولداناتىن. اقىن وسىنداي قايشىلىقتى سوزدەردى قولدانۋ ارقىلى ومىردە كەزدەسەتىن كەلەڭسىز جايتتاردى سيپاتتاپ جەتكىزۋگە تىرىسقان. ادامنىڭ رۋحاني سەزىمدەرىن وسى سوزدەردى قولدانۋ ارقىلى سەزدىرگەن. اقىن ءوزىنىڭ ليريكاسىندا قارا ءسوزىن بىرنەشە رەت قولدانۋ ارقىلى ولەڭىنىڭ ەستەتيكالىق-ەموتسيالىق مانەرىن، ەكسپەسسيۆتىك بوياۋىن ارلەندىرەدى. مۇنداي قايتالاۋ ولەڭنىڭ ەموتسيالىق قۋاتىن كۇشەيتەدى، تىڭداۋشىسىن نەگىزگى ماقساتقا جەتەلەيدى. ءومىر قاس-قاعىم ءسات. وسى ءسات قايتا ورالمايدى. ءار جانعا ولشەپ بەرىلگەن ءومىر بار، سول ءومىردىڭ قاي جەردەن باستالىپ، قاي جەردەن اياقتالاتىنىن ەشكىم بىلمەيدى. سوندىقتان اقىن ءومىردىڭ ءار ءساتىن باعالاۋعا شاقىرادى. ءبىز ءۇشىن نەگىزگى ماقسات – ءومىردىڭ ءمانى مەن ماعىناسىندا! قىزىل-جاسىل جارقىل مەن اپپاق الەم – قارا بولماسا قادىرى بولماس ەدى. دالانىڭ قارا ولەڭىنە دەگەن ساعىنىشتى ايتۋ ارقىلى اقىن ءوزىنىڭ جايساڭ دا سەزىمتال، شىمىر دا شىنايى بولمىسىن ولەڭگە ءتۇر ىزدەمەي-اق جەتكىزە الادى. قاراپايىم تىلدە ۇعىسۋ قازىرگى كوركەمونەردىڭ وزگەشە ءبىر بەلەسىنە اينالدى. ول كوركەمونەر جۇگى جەڭىلدەدى دەگەن ءسوز ەمەس، كەرسىنشە، كوركەمدەۋ قۇرالى نازىكتەنە ءتۇستى دەگەن ءسوز.
قازىبەك يسانىڭ نەگىزگى تەمىرقازىعى – شىندىق، سەزىم، وي، سەنىم. وسىلار اقىننىڭ بۇكىل شىعارماشىلىعىنىڭ وزەگى بولۋىمەن بىرگە اقىن پوەزياسىنداعى فيلوسوفيالىق ويدىڭ تەرەڭدىگىن، اقىننىڭ اسقاق تالانتىن، ۇلاعاتتى پاراساتتىلىعىن بيىك تۇرعىدان اڭعارتاتىن ەرەكشە بەلگىلەرى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان دا، اقيقاتتى ايتقان - «اكىمىن ەمەس، جاقىنىن ەمەس، اقىنىن ىزدەر ەل بۇگىن!» جىرىن ۇعىپ، كوڭىلگە توقىپ اركەز جوقشىسى، قولداۋشىسى بولاتىن اقىنىن جاقسى كورەر. ىزدەر!.. ولاي دەگەنىم، ءبىر قۇدايعا دەن قويىپ، كۇندى شاڭىراققا بالاپ، تۋعان جەرى تۇلا بويىنا نۇر قۇيىلىپ، جالاڭاياق تابانىنا توپىراعى التىن بوپ جۇققان اقىندى ەلى قالاي ىزدەمەسىن!
«سىرتولعاۋدى» وقىپ وتىرىپ كوز الدىما تالاي تاريح، ءتۇرلى تاعدىرلار كەلدى. «ءومىرىم – ەلىمدىكى» دەگەن اقىن بۇگىننىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن ارقاشان دا جىرىنا قوسىپ قانا قويماي، جوعارىعا جەتكىزىپ وتكىر ايتىپ تا ءجۇر. قازىبەك يسا «قازاق ءتىلى بوساعادان كىرە الماي جىلاپ تۇرسا، ءبىز قالاي جەتىسىپ توردە وتىرامىز»، قازاق ءتىلىنىنىڭ 7-بابىن وزگەرتۋ كەرەك. بابالار اماناتىن ورىنداۋ مەن ءۇشىن – كيەلى پارىز» دەگەن ءسوزى كوپتىڭ كوكەيىندەگى ءسوز بولاتىن. قارا حالىقتىڭ بۇگىندە كۇيى قانداي دەگەن ساۋالدى ايتقان، ەل ىشىندەگى ءتۇرلى جاعدايعا - «سەنىڭ تابانىڭا كىرگەن شوڭكە – مەنىڭ ماڭدايىما باتسىن» دەگەن قامقورلىقتى اڭعارتقان اقىننىڭ ازاماتتىق پوزيتسياسى انىق كورىنگەن جىرلارى قانشاما! «قازاق ءتىلى - ازات ءتىل بولعانشا، بۇل مايدان بىتپەيدى»، سالعىرت بوپ ءجۇرۋ سورىڭ عانا دەيدى. قازىبەك يسانىڭ ازاتتىق تۋىن كوتەرگەن اقىننىڭ جىرى ماڭگىلىك» دەۋىنىڭ سىرى دا سودان بولار. پارىزى وتەلگەن ءىزىڭ - قاي كەزدە دە جارقىراپ جاتادى. ەستەرىڭىزدە بولسا، 2019 جىلى 4 اقپاندا استانادا اياداي لاشىقتا تۇرىپ جاتقان ءبىر وتباسىنىڭ بەس قىزى ورتتەن قازا تاپتىن. بۇل اۋىر قايعى ءبارىمىزدىڭ قابىرعامىزعا باتتى. «فەيسبۋك» الەۋمەتتىك جەلى بەتىندە قازىبەك اعا «جەر بەتىندە پەرىشتەگە جوق ورىن» دەپ جوقتاۋ جىرىن جازدى. ازالى جىردى جىلاماي وقۋ مۇمكىن ەمەس. سول سياقتى، جارىلىستان زارداپ شەگىپ جاياۋ-جالپى بوساعاسىن، التىن ارىسىن تاستاپ، جاياۋلاپ جان ساۋعالاي قاشقان جۇرتتىڭ جاعدايىن تەرمەلەتىپ توگىلتە جازعان «ارىس اپاتى» جىرى جاتقان ءبىر تاريح. تاريحتى قويىپ، بۇل دالانىڭ تاۋ مەن تاسى، قۋى مەن تولقىنى، ءتىپتى، ورىستە يەسىز قالعان مالى دا ادامزاتقا وكپەلى مە..؟ ءيا، راس، ارقىراما-سارقىرامانىڭ ءوزى توپان سۋ بولىپ تاسىعانىنىڭ وزىندە دالادان اسا الماعان. بۇل كۇن دە ءوتتى عوي تالايدى تولعانتىپ، زار جىلاتىپ ... ادام كورەر قورلىقتىڭ قىرى مەن قىبى دا كوپ. اركىمنىڭ بايدىڭ دا، جالاڭاياقتىڭ دا وزىندىك تاعدىر كۇنى، ىرزىق شۇعىلاسى بار دەيمىز. بىرەۋدەن ارتىق، بىرەۋدەن كەم - ىرزىقسىز جان جوق. ەل بوپ جابىلا كومەك قولىن سوزىپ جاتقانى ەسىمدە، ارينە ەشكىمنىڭ ساداقاسى ەمەس، اللانىڭ جازعان ىرزىعى بولار. بىرەۋدەن ارتىق، بىرەۋدەن كەم ىرزىقسىز جان جوق. وسى ءبىر كيەلى مەكەنگە ارنالعان ساناۋلى تۋىندىلار بۇگىندە ادەبيەت پەن مادەنيەتتىڭ كونەرمەس، وزگەرمەس، ءتىرى، بىراق قۇپيا ەستەلىگى بوپ قالدى ەمەس پە!؟. 2010 جىلداعى تاريحي جاعداي تۋرالى «جاڭاوزەن» ولەڭىندەگى رۋح – كەۋدەسىندە جانى بار ەردىڭ نامىسىن قايرايدى، قۋاتتاندىرادى. «قۇل بولماي، نامىستى ۇل بولساڭ، سەنى الاڭدا ەل كۇتەدى» دەپ جازادى. ول كەشە ەدى. ال بۇگىن شە؟ بۇگىننىڭ ، الىسقا ارماي-اق وسى كوكتەمدەگى سۋ تاسقىنى اقىن جۇرەگىن قالاي تىلگىلەدى؟ اقىن «جارىلىپ جاتىر جارالار» تۋىندىسىندا – ەل باسىنا تۇسكەن قيىنشىلىقتى سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن ەلدىڭ جاعدايىن، قار سۋىنىڭ تەز ەرىپ ەلدى-مەكەندەر باسىپ قالعانى، حالىقتىڭ جيعان-تەرگەن ماڭداي تەرى مەن ءتورت تۇلىگى، ونىڭ ىشىندە اشا تۇياق ۇساق مالدى قويىپ، سۋىققا ءتوزىمدى جىلقىنىڭ ءوزى شىرقىراپ اعىپ بارا جاتقانىن، وسىنىڭ بارىنە كىنالى سالعىرتتىقتىڭ سالقىنىن، وعان جانى كۇيگەن ازاماتتىق بولمىسى بەرىلگەن. مىسالى، مىنا ءبىر شۋماق اقىن ايتاتىن ويدىڭ ارناسى كەڭەيتە تۇسەدى:
«...اعىن سۋ اقتوبەنى اسىپ،
توپان سۋ تورعايدى العان…
جاپىرىپ داريا ءبارىن،
تاستاۋدا ەل جان ۇيالارىن.
شوشىعان بالا جىلايدى،
قامىعىپ قاريالارىم…
جولدىڭ ءبىز كۇتكەندە ايقىنىن،
بولدىق پا ەل قۇت قونبايتۇعىن…» - دەپ قامىعا جازدى. ءيا، بيىلعى كوكتەم مىنەز كورسەتىپ-اق تۇر. اقىرىن بەرسىن!
قازىبەك اعانىڭ التىن جالدى جىلقى اعىپ بارا جاتقان ۆيدەودا جانتالاسا ىشقىنىپ كىسىنگەن داۋىسىنا «جىلقىنىڭ كىسىنەگەنىن، قانى بار تۇسىنەدى ەرىڭ» دەپ جازعان جىرىن وقىپ ءسۇيسىندىم. جۇرەگىم اۋىردى. ءبارىنىڭ سۇراۋى بار. «قىزىل ءسوزدىڭ جالعاندىعىن – قىزىلسۋ اشكەرەلەدى.» اقىن اعانىڭ كوكىرەگىندەگى شەرلى داۋىسىنان «جۇگەنىن ۇستاپ قالعان ەل – جۇرەگىڭ ۇستاپ قالارداي!» سەسكەنىپ تە تۇرمىز. «جارىلىپ جاتىر جارالار» تۋىندىسىنىڭ اسەرلىلىگىن ارتتىرۋدا ەرەكشە قىزمەت اتقاراتىن پوەتيكالىق ءتىلدىڭ ەلەمەنتى – قايتالاۋدىڭ ءوزىن ماتىنگە ىرعاق، ەرەكشە ەموتسيالىق بوياۋ دارىتۋدا قۇبىلتا قولدانعانىن بايقادىم. مىسالى، سينونيمدىك قاتارلار: جىلقى، ارعىماق، ءدۇلدۇل، قازانات دەپ نەمەسە حالىق، ەل، جۇرت، قازاعىم دەپ ينتەرپرەتاتسيالاپ قاتار قولدانىپ، قايتالاۋدىڭ اناعۇرىم كۇردەلى كومپونەنت تۇرىندە كورىنەدى. بۇلاي ءجيى قايتالاپ، تۇراقتى تۇردە كەزدەسەتىن سوزدەر شىعارمانىڭ نەگىزگى ويىن اشۋعا، كەيىپكەردىڭ كوڭىل-كۇيىن بىلدىرۋگە كومەكتەسەدى.
اۆتوردىڭ نەگىزگى ويىنا كەلەيىك. «كەرمەنى كۇتكەن ءدۇلدۇلدىڭ كۇيى – ارقاما ايازداي باتتى» دەپ جازادى. كەرمەنى كۇتكەن دۇلدۇلدەردىڭ قاي كەزدە باعى جانىپ ەدى!؟ سول كىسىنەگەن داۋىس ارىدا – الاشتىڭ ۇلت كوسەمدەرى مەن ۇستازدارىنىڭ داۋىسى، بەرىدە ... ايتا بەرسەڭ، وكىنىش وزەگىڭدى ورتكە ورايدى. كەيدە ءتىپتى كەۋدەڭدى اياز قارىعانداي ءزىلدى ءسوز ايتقىڭ كەپ اشۋ بۋادى. اتتەڭ! قازىبەك اعانىڭ ولەڭىنىڭ يدەيالىق مازمۇنى، وي استارىنداعى فيلوسوفيالىق كونتسەپتسيالارى مىقتى. اقىن وسىنداي قايشىلىقتى سوزدەردى قولدانۋ ارقىلى ومىردە كەزدەسەتىن كەلەڭسىز جايتتاردى سيتپاتتاپ جەتكىزۋگە تىرىسقان. ادامنىڭ رۋحاني سەزىمدەرىن وسى سوزدەردى قولدانۋ ارقىلى سەزدىرگەن. جيىندا كىمبىز، قيىندا كىمبىز؟ تاسقىنعا توسقىن بولعان قازاناتتارىم كىم؟ اقىن ءوزىنىڭ ليريكاسىندا بۇل مەتونيميا سوزدەردى قولدانۋ ارقىلى ولەڭنىڭ ەستەتيكالىق-ەموتسيالىق مانەرىن، ەكپرەسسيۆتىك بوياۋىن ارلەندىرەدى. ول ءوز رەتىندە ولەڭنىڭ ەموتسيالىق قۋاتىن كۇشەيتەدى، تىڭداۋشىسىن نەگىزگى ماقساتىنا جەتەلەيدى. اقىن ءوزىنىڭ سول جايساڭ دا سەزىمتال، شىمىر دا شىنايى بولمىسىن ولەڭگە وزگەشە ءتۇر ىزدەمەي-اق جەتكىزە الادى. قاراپايىم تىلدە ۇعىسۋ قازىرگى كوركەمونەردىڭ وزگەشە ءبىر بەلەسىنە اينالعانداي اسەر بەرەدى. ول كوركەمسوز ونەرىنىڭ جۇگى جەڭىلدەدى دەگەن ءسوز ەمەس، كەرىسىنشە، كوركەمدەۋ قۇرالدارى نازىكتەنە ءتۇستى دەگەن ءسوز. قازىبەك يسا اعانىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى – قاي تۋىندىسىنىڭ دا نەگىزگى تەمىرقازىعى – شىندىق، سەزىم، وي، سەنىم. وسىلار اقىننىڭ بۇكىل شىعارماسىنىڭ وزەگى بولۋىمەن بىرگە اقىن پوەزياسىنداعى فيلوسوفيالىق ويدىڭ تەرەڭدىگىن، اقىننىڭ اسقاق تالانتىن، ۇلاعاتتى پاراساتتىلىعىن بيىك تۇرعىدان اعارتاتىن ەرەكشە بەلگىلەرى بولىپ تابىلادى. ياعني، «جارىلىپ جاتىر جارالار» ولەڭى - اقىننىڭ بولمىسىن، «تۇلعا» كونتسەپتىسىنىڭ ءمانىن اشقان، حالىقتىق سيپاتقا يە تۋىندى دەڭگەيىنە اينالدىرا تۇسەدى. ولاي دەيتىنىمىز، تۇلعا ءسوزىنىڭ ءمانى كەڭ. قازىرگى كەزدە تۇلعا ءسوزى بەلسەندى قولدانىلىپ، فيلوسوفيالىق سالماققا يە بولدى. تۇلعا ءسوزى كەز كەلگەن ادامعا كەلە بەرمەيدى. «قاۋقارى جوق قار سۋىنا دا، قايدا ءبىز بارا جاتىرمىز؟» دەپ اۋەنى شەرگە اينالعان اقىن «شەندىگە ەل سەنۋدەن قالىپ، جەمقورى كوپ ەلدىڭ اكىمىنىڭ ۇكىمەتكە ءبارىن قاتىردىق دەگەن جالعان اقپارىن» دا اشىق ايتادى.
ءومىر شىندىعى كوركەم ادەبيەتتە كوركەم شەشىمدەر ارقىلى اشىلاتىنى بەلگىلى. سول سەبەپتى دە ولەڭنىڭ سوڭىن سەنىممەن «ەلمىز. قايراتتى قامال قورعايتىن – قازاعىم ءبارىن جەڭەدى!» دەپ تۇيىندەگەن بولار.
ولەڭنىڭ كوركەمدىك ەرەكشەلىگىنە كەلەر بولساق، قانداي شىعارما بولسىن نەگىزىنەن بەلگىلى كوركەمدىك بەينەلەۋ قۇرالدارى مەن ءادىس-تاسىلدەرىنىڭ ناتيجەسىندە دۇنيەگە كەلەدى. ولار وزىنشە جۇيە قۇراي كەلە، شىعارمانىڭ باسقاعا ۇقسامايتىن ەرەكشە تابيعاتىن قۇرايدى. بەينەلەۋ قۇرالدارى جالپى تۇردە قۇبىلتۋ دەپ اتالاتىن مەتافورا، مەتونيميا، استارلاۋ، تەڭەۋ، ەپيتەت جانە قانشاما اسسونونس، الليتەراتسيالارى دىبىستىق قايتالاۋ ماعىناسىندا قولدانىلادى. اۆتوردىڭ ءتىلى بەينەلى، قۇنارلى، وبرازدى بولۋىمەن قاتار، تەرەڭ ويعا قۇرىلعان. ولەڭنىڭ وتە اسەرلى بولۋىنا ىقپال ەتىپ، كوركەم، شىنايى ءتىلى ولەڭنىڭ قادىر-قاسيەتىن ايقىنداي تۇسكەن. تاعى ءبىر ايتقىم كەلگەنى، اقىننىڭ پوەتيكالىق راكۋرسى، ياعني ءوزىن-ءوزى ۇستاۋ دارەجەسى، ءوزىن-ءوزى كورسەتۋى ۇنادى. وقيعانى جاي سىرتتاي باقىلاۋشى تۇرىندە ەمەس، وقيعاعا قىزۋقاندىلىقپەن ارالاسىپ «وتىز جىل جاسىرىپ كەلگەن جارىلىپ جاتىر جارالار»، «قانداي بۇعالىق سالسا دا، تىزەرلەپ تىزە قوسقاندا ، تىزەرلەپ قالمايدى حالىق!» دەپ ازاماتتىق ءۇن قوسادى.
قورىتا كەلگەندە، ولەڭ – اقىن تۇلعاسى انىق كورىنگەن، ينديۆيد سيپاتىنداعى ادام رەتىندە وتە ءساتتى شىققان فيلوسوفيالىق سالماققا يە تۋىندى. اقىن ءينديۆيدىنىڭ جەكە سانا الەمى ار-ۇيات ينتۋيتسياسىن بىرىكتىرگەن، ءوز ورتاسىنان ەرەك شىققان، ارەكەتى كوپشىلىككە ارنالعان جان. جۇرتتىڭ باسىن بىرىكتىرۋ ءۇشىن باسىن بايگەگە تىگەدى، قيىننان شىعار جولدى تابا الادى، ەلدى ءبىر عانا جىرىمەن-اق ۇيىتادى.
قۇرمانعاليەۆا راۋشان رىسبەكقىزى
پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ ماگيسترى
