Baianauyldan şyqqan tūŋǧyş IT mamany, tehnikalyq ǧylymdar PhD doktory, «Qazaqstannyŋ qarjylyq damuyna qosqan ülesı üşın» medalınıŋ iegerı – aqparat salasynyŋ oza şapqan arǧymaǧy Erbol Omarovpen Baianauyl basynda ötken asa maŋyzdy şarada tanysqanmyn.
Bıluımşe, Ertıs-Baian öŋırınde dübırlep ötıp jatqan maŋyzdy şaraǧa sebepşı bolǧan «Oljabai batyr» kıtabynyŋ myŋ danasyn Almatydan osy jıgıt jetkızıp berıptı. Syrt közge sözge saraŋ körıngen jerlesımmen artynşa kölık ışınde şüiırkelesudıŋ sätı tüsıp, taǧy bır qyryn baiqap qaldym. Beineqoŋyrau arqyly otbasymen erekşe ıltipatpen äŋgımelestı. Aldyŋǧy oryndyqta otyrǧan Baǧdat dosymyz: «Otbasymen telefon arqyly söilesuınıŋ özı – ädemı syilastyq ülgısı!» - dep qaldy. Bala-şaǧasymen telefonmen kım söilespei jatyr deisız, bıraq osy bır qarym-qatynastyŋ özınşe önegelı ekenın aŋǧarmai qalu mümkın emes-tı. Qataldyq pen nemqūraidylyq jailaǧan myna qoǧamda mūndai jylylyq könenıŋ zatyndai sirep kettı emes pe.
Äŋgıme arasynda Baǧdat Düisenov Erboldy jaqynyraq tanystyrdy, tanystyrǧanda da: «Būl – Baianauyldan şyqqan tūŋǧyş IT mamany!» - dep naqyştady. İä, däuır bäsın aspandatyp tūrǧan aqparat salasynyŋ mamany degen bügınde asa taŋsyq bolmaǧanymen, «tūŋǧyş» degen sözge erıksız män berdım. Aqbettau bauyrynda tuyp, Almatyda aqparat asqarlaryn baǧyndyryp jürgen azamattyŋ ömır jolyna üŋıldım.
Bızdıŋ keiıpkerımızdıŋ bügınde pernetaqtanyŋ patşasyna ainalǧan sausaqtarynyŋ ızı tek kompiuterlerde qalǧan dep oilamaŋyz. Olar aldymen Pavlodardyŋ traktor zauytynda, Jaŋatılek auylynyŋ maşina-kölık şeberhanasynda qara maiǧa boialǧan. Odan soŋ iesınıŋ oŋ samaiynda sap tüzep, Otan aldynda ant beru räsımın jasaǧan. Osy anttyŋ qasietı me eken, kım bılgen, äskerdegı bozbala alǧaş ret osy jerde kompiutermen tabysty. 1994 jyly Baianauyl audandyq bailanys torabynda elektr monterı bolyp eŋbek etıp, sol jyly kooperativ kolledjıne oquǧa tüstı.
1995 jyly Baianauyl audanynda audan äkımşılıgı, salyq mekemesı, bankter kompiuterdı keŋınen qoldana bastady. Osy tūsta Erbol zamandasymyzdyŋ bılım-bılıgı sūranysqa ie boldy. Sol jyly «Halyq bank» AQ-nyŋ audandyq filialyna qabyldanyp, revizor jäne baǧdarlamaşy bolyp 4 jyl ter töktı.
1999 jyly Aqsu qalasyna banktıŋ baǧdarlamalyq qamtamasyz etu sektorynyŋ meŋgeruşısı qyzmetıne, 2001 jyly «Qazpoşta» AQ Pavlodar oblystyq filialynyŋ operasiialyq qyzmet sektory meŋgeruşısı qyzmetıne auysty, 2002 jyly bastap aqparattyq tehnologiialar bölımşesınıŋ basşysy boldy.
2008 jyly «Qazpoşta» AQ aqparattyq tehnologiialar departamentı direktorynyŋ orynbasary lauazymyna qabyldanyp, bır jyldan soŋ direktor boldy, 2009 jyly aqparattyq tehnologiialar departamentıne direktor bolyp taǧaiyndaldy.
2014 jyl Erbol Aqbetūlynyŋ jaŋa beleske örleu kezeŋı boldy, ol «Otbasy bank» AQ aqparattyq tehnologiialar departamentınıŋ direktory bolyp taǧaiyndaldy. 2018 jyly MVA – biznestı ıskerlık äkımşılendıru kursyn bıtırıp, ekonomikany sifrlandyru taqyrybyna doktorlyq dissertasiiasyn jazuǧa kırıstı.
- Bank qyzmetınıŋ zamanaui damuy – memleket pen biznestıŋ, IT salasynyŋ sapaly sinergiiasynyŋ nätijesı, būl salada Baǧdat Musinnıŋ ülesı şeksız. Onyŋ Qazaqstanda siforlandyru salasyn örge bastyruǧa küş saluy arqasynda bügınde memleket körsetetın qyzmetter men bank servisıne qoljetımdılık sapasy joǧary deŋgeide. Memlekettık qyzmetterdıŋ jetıluı «Otbasy bankke» de serpın berdı. Banktıŋ IT-komandasynyŋ jemıstı eŋbegı nätijesınde 2022 jyly «Otbasybanktıŋ» 70 memlekettık qyzmettı qoldanuǧa qol jetkızuı onyŋ jūmys qarqyny men jedeldıgın arttyrdy, - deidı Erbol Aqbetūly.
Sandardy söiletsek, 2022 jyldyŋ özınde-aq «Otbasy bank» klientterınıŋ 40 paiyzy bank qyzmetın onlain türde paidalanǧan. Däl osy jyly «Otbasy bank» videobankı TMD elderı koll-ortalyqtarynyŋ arasynda ötken «Tehnologiialar üzdıgı» baiqauynda «Hrustalnaia garnitura» atalymyn jeŋıp aldy. Būl jeŋıs Erbol jäne onymen ärıptes azamattardyŋ eren eŋbegınıŋ bır körsetkışı ekenı sözsız. Jalpy, videobank jūmysyn «Otbasy bank» IT-komandasy pandemiia kezınde, adamdardyŋ qarym-qatynasy şekteulı kezeŋde qolǧa alǧan. Al qazır būl qyzmet tıptı surdobanking qyzmetımen tolyqtyryldy. Iаǧni, estu-söileu qabıletınen aiyrylǧan adamdar da bank qyzmetın basqa adamnyŋ kömegınsız emın-erkın qoldana alady.
2024 jyly dissertasiiasyn sättı qorǧaǧan Erbol Omarov tehnikalyq ǧylymdar PhD doktory atandy. Sonymen bırge, ol biyldan bastap «Nūrbank» AQ aqparattyq tehnologiialar jönındegı basqaruşy direktory qyzmetıne kırıstı.
Endı äŋgıme auanyn Erbol Omarovtyŋ tuǧan jerı men ösken ortasyna būrsaq. Erbol – Baianauyl audany Jaŋatılek auylynyŋ tumasy, ataqty Jaiau Mūsany düniege äkelgen kielı topyraqtyŋ örenı. Osy auyldaǧy Baqyt Haidarov atyndaǧy orta mektep tülegınıŋ Ūly Otan soǧysynda üş märte «Daŋq» ordenın alyp, daŋqqa bölengen batyrdyŋ elınde tuyp, aqparat batyry bolmauǧa haqy da bolmaǧan şyǧar.
Erbol ata-äjesı Qosman men Aitjamaldyŋ tūŋǧyş ärı erke nemeresı bolyp er jettı. Qosman ata soǧystan aman-esen oralyp, Baianauyl audanynyŋ tūŋǧyş şofiory boldy, odan keiın ūzaq jyldar Qambar ata tülegın baptaumen şūǧyldandy. Äjesı Aitjamal bolsa jüzınen kün şuaǧy tögılgen meiırımdı analardyŋ bırı edı.
Äkesı Aqbet 31 jasynda syrqattan köz jūmǧanda, Erbol bes-aq jasta bolatyn. Anasy Şämken (Şolpan) sanaly ǧūmyryn densaulyq saqtau salasyna arnap, medbike bolyp eŋbek ettı. Ol kezdıŋ medbikelerı bır-bır därıgerden kem tüspeitın edı ǧoi, Şämken apa da auyl tūrǧyndarynyŋ amandyq-saulyǧy jolynda qaltqysyz eŋbek etıp, abyroiǧa bölendı.
Ömırbaianyna üŋılseŋ, Erboldyŋ ömır boiy bılım men ızdenıstı serık etkenın, bügıngı biıgıne qyzmettıŋ eŋ tömengı satylary arqyly jetkenın, täjıribenı tırnektep jinaǧanyn aŋǧarasyŋ. «İnemen qūdyq qazǧannyŋ» däp özı me dersıŋ. Ol 1998 jyly Qaraǧandy ekonomikalyq universitetın, 2012 jyly Pavlodar memlekettık universitetınıŋ ekonomikadaǧy aqparattyq jüieler fakultetın, 2018 jyly Almaty menedjment universitetın bıtırıp, 2018-2023 jyldary Bolgariianyŋ Chernorizes Hrabr atyndaǧy universitetınıŋ doktoranturasynda bılım aldy. Sonymen qatar, ol ünemı şetelderge täjıribe almasu saparlaryna jiı şyǧady.
- Bügıngı künı älemdık IT-tehnologiialardyŋ köş basynda tūrǧan Dell Technologies kompaniiasynyŋ negızın 1984 jyly Maikl Dell qalaǧan. Men osy kompaniianyŋ Niu-Iorktegı keŋsesınde bolyp, marketing jönındegı direktorymen kezdestım. Būl kompaniia Google kompaniiasynyŋ mälımetterdı öŋdeu ortalyqtaryna tehnologiialyq jabdyqtar jetkızuşı bolyp tabylady. Bız kompaniianyŋ qazaqstandyq ökılderımen banktıŋ mälımetterdı öŋdeu ortalyǧynyŋ aǧymdaǧy jaǧdaiyna taldau jürgızu şeŋberınde ärıptestık qatynas ornattyq, - deidı keiıpkerımız.
... «Pūl tappaityn erkek joq - qūraryn ait, ūl tappaityn äiel joq - tūraryn ait» demekşı, kez kelgen er adamnyŋ jetıstıgınıŋ astarynda äiel zatynyŋ ülesı tūrmai ma. Erboldyŋ jetken biıgınıŋ bır sebebı jar taŋdauda joly boluynda jatsa kerek. 1998 jyly ol Kürkelı topyraǧynyŋ tumasy – Äsem Kärımovamen otau qūrdy. Äsem de qarjy salasynyŋ qyzmetkerı. Qarjygerler otbasynyŋ ülkenı – Mädina Qytaida bılım alǧan, qazır «Bäiterek» AQ-da eŋbek etedı. Ūldary Ermūhamet äke jolyn quyp, Singapur elınde aqparattyq tehnologiialardy meŋgerude.
Ybyrai Altynsarinnıŋ «Öner-bılım bar jūrttar» öleŋın oqymaǧan qazaq joq, sırä. Bala künımızde öleŋ şumaqtarynyŋ mänın tolyq tüsıne aldyq pa, joq pa...
«Aişylyq alys jerlerden
Közıŋdı aşyp-jūmǧanşa
Jyldam habar alǧyzdy.
Aty joq qūr arbany
Myŋ şaqyrym jerlerge,
Kün jarymda barǧyzdy» demei me aqyn. Erbol turaly söz qozǧaǧanda osy şumaqtar oiǧa oraldy. İä, Ybyrai atamyz aŋsaǧan künge Erboldai erenderdıŋ bılımı men önerı arqasynda jetıp otyrmyz emes pe. IT maitalmandary jer betınen bır närsenı joia otyryp, ekınşı bır qūndylyqty syilaidy. Joiatyny – jemqorlyq pen barmaq basty, köz qystylyq, syilaityny – altyn uaqyt. Al uaqyt degenımız adamnyŋ ǧūmyryndaǧy eŋ baǧaly qūndylyq emes pe!
Janargül Qadyrova,
QR Aqparat salasynyŋ üzdıgı
Ūqsas jaŋalyqtar
