Qazaqstandaǵy úsh megapolıs Astana, Almaty jáne Shymkent qalasynyń Tótenshe jaǵdaılar departamenti óńirlermen salystyrǵanda órt sóndirý tehnıkalary jóninen bir bas joǵary tur. Alaıda bul bıik ǵımarattary kóp qalalardaǵy «tilsiz jaýdy» aýyzdyqtaýǵa kepildik bere ala ma?
Buǵan deıin Adyrna.kz ulttyq portalynda «Jetispeıtin temir, jetpeıtin teńge. Tótenshelikter qaıtip kórer?» degen taqyrypta maqala shyqqan bolatyn. Atalǵan maqalada Jambyl oblysyna 50, Túrkistan oblysyna 62, Ulytaý oblysyna 75, Qyzylorda oblysynda 123 órt sóndirý tehnıkasy jetpeıtini jazyldy. Búgin megapolısterdegi ahýal aıtylady. Aldaǵy kúnderi ózge de oblystardaǵy jaǵdaı baıandalady.
Eldegi megapolıstiń úlkeni Almaty – 95 paıyz, Astana – 100 paıyz, al Shymkent qalasy 90,6 paıyz órt sóndirý tehnıkasymen jabdyqtalǵan. Atalǵan qalalardyń Tótenshe jaǵdaılar Departamentine bólingen bıýdjet kólemi qansha?
AQKENTTEGI ÓRT TÓTENShILIKTERDIŃ KEMShILIGIN KÓRSETTI
Jýyrda Aqkent turǵyn úı kesheninde bolǵan órt Almaty qalalyq Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń kemshiligin kórsetti. Adamdar órt sóndirý kezinde paıdalanaptyn batýtqa emes, matrasqa sekirdi. Sonyń saldarynan birneshe adam jaraqat alyp, bir áıel qaıtys boldy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev órt kezinde turǵyndarǵa kómektesken qarapaıym azamattardy marapattap, al órt sóndirý qyzmetkerleri nazardan tys qaldy. Bul degen sóz Almaty qalasynyń Tótenshe jaǵdaılar departamenti óz mindetin minsiz atqarmaǵanyn kórsetedi.
Turǵyn sany 2 mln 179 myń adamnan asatyn Almaty qalasy TJD (Tótenshe jaǵdaı departamenti) basshysynyń orynbasary, polkovnık Erlan Álibekovtyń aıtýynsha, Almaty – halyq tyǵyz ornalasqan megapolıs. Buǵan deıin Almatyda bolǵan tótenshe jaǵdaıdyń 98 paıyzy órt bolyp tabylady.
«Almaty qalasynyń garnızony tıistilik normasynan 95 paıyzǵa jaraqtandyrylǵan, normalarǵa sáıkes 192 birlik (103 – negizgi, 37 – arnaıy, 52 – qosalqy tehnıka) tehnıkamen qamtamasyz etilgen. Garnızonnyń avtoparkin normaǵa deıin jetkizý úshin 15 birlik avtotehnıka satyp alý talap etiledi, onyń ishinde bıyl 14 birlik tehnıka satyp alý josparlanýda, bul óz kezeginde jaraqtandyrýdy 100 paıyzǵa deıin jetkizedi, jalpy alǵanda, Departamenttiń kúrdeli shyǵystaryna osy jyly shamamen 2 mlrd. teńge kózdelgen. Sonymen qatar, 2016-2022 jyldar aralyǵynda órt sóndirý qyzmetiniń avtoparki ártúrli maqsattaǵy 104 avtokólikke tolyqty, bul – bıýdjetten turaqty jáne qajetti qarjylandyrýynyń belgisi», – deıdi ol.
ShENEÝNIKTER ORDASY
Oblystarmen salystyrǵanda Astana men Almatynyń jaǵdaıy kósh ilgeri eken. Naqtyraq aıtsaq, turǵyn sany 1 mln 371 myń adamnan asatyn Astana qalasynyń Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń Órt sóndirý jáne avarııalyq-qutqarý jumystary qyzmeti mekemesinde 192 birlik órt sóndirý tehnıka bar. Tótenshe jaǵdaılar departamenti bastyǵynyń orynbasary Damır Ermaǵambetovtyń aıtýynsha, elordalyq garnızonynyń qajettiligi 100 paıyz qamtamasyz etilgen.
«Sonymen qatar, jyl saıyn qyzmettiń órt sóndirý jáne qutqarý bólimshelerine arnalǵan tehnıkany jańartý jáne satyp alý jumystary júrgizilýde. 2020-2022 jyldar aralyǵynda jergilikti bıýdjetten 2 mlrd. 468 mln. 720 myń teńge somasynda 48 birlik órt tehnıkasy satyp alyndy. 2023 jyly jalpy somasy 359 mln. 621 myń teńgege 21 birlik jedel-jeńil avtomobıl satyp alýǵa ótinim berildi jáne sany 3 dana órt sóndirý avtoısternasy (A-5-40) satyp alý úshin jalpy sommasy 301 500 000 aqshalaı qarajat bólingen. Sonymen qatar, jergilikti atqarýshy organdar 2024 jyly órt sóndirý tehnıkalaryn satyp alý úshin qarjylaı qarajat bólý josparlap otyr. Bólingen qarajat tehnıka satyp alý úshin jetkilikti», – deıdi ol.
Prezıdentten bastap ár túrli deńgeıdegi basshylar «Óńirler Astanaǵa qarap boı túzeýi kerek» dep aqyl aıtady. Qaltasy tesik oblystar «qarajaty tehnıka satyp alý úshin jetkilikti» Astanaǵa qarap qalaı boı túzeıdi? «Kedeı» oblys «baı qalaǵa» qarap boı túzeı almaıdy ǵoı.
ShYMKENTTE «13» SANY TAǴY DA ALDYDAN ShYQTY
2018 jyly megapolıs degen ataqty ıemdengen, Shymkent qalasyndaǵy turǵyn sany 1 mln 200 myńna asady. Bul turǵyn sany 1 mln 371 myń adamnan asatyn Astanamen qaraılas qala.
Alaıda Shymkent qalalyq Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń jaǵdaıy Astanamen salystyrǵanda tómen. Mysaly, atalǵan departamentke qarasty «Órt sóndirý jáne avarııalyq-qutqarý jumystary qyzmeti" memlekettik mekemesinde 115 birlik órt sóndirý tehnıkasy bar. Al Shymkent qalasynyń Tótenshe jaǵdaılar departamenti basshysynyń orynbasary, polkovnık Jánibek Kárimbaevtyń aıtýynsha, qalaǵa 128 órt sóndirý tehnıkasy kerek. Alaıda ol qalǵan 13 tehnıkany satyp alý boıynsha jumystar júrip jatqanyn eskertti.
«Shymkent qalasy aýmaǵynyń ósý jaǵdaıyna baılanysty departament 90,6 paıyz qajetti tehnıkamen jabdyqtalǵan. Atap ótý qajet, qoldanystaǵy tehnıkalardyń 90 paıyzy zamanaýı talapqa saı jasaqtalǵan. Qaladaǵy jaǵdaıǵa oraı tehnıka tapshylyǵy joq, sebebi ótken jyldarǵa qaraǵanda tehnıkamen jabyqtalý 31 paıyzdan 90,6 paıyzǵa ósti jáne Qazaqstan Respýblıkasy Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi men qala ákimdiginiń qoldaýymen qajetti tehnıkalardy kezeń kezeńimen satyp alynýda. Departamenttiń tehnıkalyq bazasyn nyǵaıtý boıynsha bıyl jergilikti bıýdjetten qajetti qural jabyqtar satyp alý úshin 190 mln 786 teńge qarjy bólindi. Qala ákimdiginiń tarapynan Departament bólimsheleriniń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn nyǵaıtý maqsatynda 2019-2022 jyldar aralyǵynda 5 mlrd teńge 162 mln teńge órt sóndirý arnaıy avtokólikteri satyp alynǵan», – deıdi ol.
Jánibek Kárimbaevtyń sózine sensek, Shymkent qalasynyń órt sóndirý tehnıkasy áni-mine 100 paıyz qamtamasyz etilmek. Óıtkeni ol tıisti qarjynyń bólingenin aıtyp otyr.
Serik JOLDASBAI,
«Adyrna» ulttyq portaly
