Qazaqstandaǧy üş megapolis Astana, Almaty jäne Şymkent qalasynyŋ Tötenşe jaǧdailar departamentı öŋırlermen salystyrǧanda ört söndıru tehnikalary jönınen bır bas joǧary tūr. Alaida būl biık ǧimarattary köp qalalardaǧy «tılsız jaudy» auyzdyqtauǧa kepıldık bere ala ma?
Būǧan deiın Adyrna.kz ūlttyq portalynda «Jetıspeitın temır, jetpeitın teŋge. Tötenşelıkter qaitıp körer?» degen taqyrypta maqala şyqqan bolatyn. Atalǧan maqalada Jambyl oblysyna 50, Türkıstan oblysyna 62, Ūlytau oblysyna 75, Qyzylorda oblysynda 123 ört söndıru tehnikasy jetpeitını jazyldy. Bügın megapolisterdegı ahual aitylady. Aldaǧy künderı özge de oblystardaǧy jaǧdai baiandalady.
Eldegı megapolistıŋ ülkenı Almaty – 95 paiyz, Astana – 100 paiyz, al Şymkent qalasy 90,6 paiyz ört söndıru tehnikasymen jabdyqtalǧan. Atalǧan qalalardyŋ Tötenşe jaǧdailar Departamentıne bölıngen biudjet kölemı qanşa?
AQKENTTEGI ÖRT TÖTENŞILIKTERDIŊ KEMŞILIGIN KÖRSETTI
Juyrda Aqkent tūrǧyn üi keşenınde bolǧan ört Almaty qalalyq Tötenşe jaǧdailar departamentınıŋ kemşılıgın körsettı. Adamdar ört söndıru kezınde paidalanaptyn batutqa emes, matrasqa sekırdı. Sonyŋ saldarynan bırneşe adam jaraqat alyp, bır äiel qaitys boldy. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ört kezınde tūrǧyndarǧa kömektesken qarapaiym azamattardy marapattap, al ört söndıru qyzmetkerlerı nazardan tys qaldy. Būl degen söz Almaty qalasynyŋ Tötenşe jaǧdailar departamentı öz mındetın mınsız atqarmaǧanyn körsetedı. Tūrǧyn sany 2 mln 179 myŋ adamnan asatyn Almaty qalasy TJD (Tötenşe jaǧdai departamentı) basşysynyŋ orynbasary, polkovnik Erlan Älıbekovtyŋ aituynşa, Almaty – halyq tyǧyz ornalasqan megapolis. Būǧan deiın Almatyda bolǧan tötenşe jaǧdaidyŋ 98 paiyzy ört bolyp tabylady. «Almaty qalasynyŋ garnizony tiıstılık normasynan 95 paiyzǧa jaraqtandyrylǧan, normalarǧa säikes 192 bırlık (103 – negızgı, 37 – arnaiy, 52 – qosalqy tehnika) tehnikamen qamtamasyz etılgen. Garnizonnyŋ avtoparkın normaǧa deiın jetkızu üşın 15 bırlık avtotehnika satyp alu talap etıledı, onyŋ ışınde biyl 14 bırlık tehnika satyp alu josparlanuda, būl öz kezegınde jaraqtandyrudy 100 paiyzǧa deiın jetkızedı, jalpy alǧanda, Departamenttıŋ kürdelı şyǧystaryna osy jyly şamamen 2 mlrd. teŋge közdelgen. Sonymen qatar, 2016-2022 jyldar aralyǧynda ört söndıru qyzmetınıŋ avtoparkı ärtürlı maqsattaǧy 104 avtokölıkke tolyqty, būl – biudjetten tūraqty jäne qajettı qarjylandyruynyŋ belgısı», – deidı ol.ŞENEUNIKTER ORDASY
Oblystarmen salystyrǧanda Astana men Almatynyŋ jaǧdaiy köş ılgerı eken. Naqtyraq aitsaq, tūrǧyn sany 1 mln 371 myŋ adamnan asatyn Astana qalasynyŋ Tötenşe jaǧdailar departamentınıŋ Ört söndıru jäne avariialyq-qūtqaru jūmystary qyzmetı mekemesınde 192 bırlık ört söndıru tehnika bar. Tötenşe jaǧdailar departamentı bastyǧynyŋ orynbasary Damir Ermaǧambetovtyŋ aituynşa, elordalyq garnizonynyŋ qajettılıgı 100 paiyz qamtamasyz etılgen. «Sonymen qatar, jyl saiyn qyzmettıŋ ört söndıru jäne qūtqaru bölımşelerıne arnalǧan tehnikany jaŋartu jäne satyp alu jūmystary jürgızılude. 2020-2022 jyldar aralyǧynda jergılıktı biudjetten 2 mlrd. 468 mln. 720 myŋ teŋge somasynda 48 bırlık ört tehnikasy satyp alyndy. 2023 jyly jalpy somasy 359 mln. 621 myŋ teŋgege 21 bırlık jedel-jeŋıl avtomobil satyp aluǧa ötınım berıldı jäne sany 3 dana ört söndıru avtosisternasy (AS-5-40) satyp alu üşın jalpy sommasy 301 500 000 aqşalai qarajat bölıngen. Sonymen qatar, jergılıktı atqaruşy organdar 2024 jyly ört söndıru tehnikalaryn satyp alu üşın qarjylai qarajat bölu josparlap otyr. Bölıngen qarajat tehnika satyp alu üşın jetkılıktı», – deidı ol. Prezidentten bastap är türlı deŋgeidegı basşylar «Öŋırler Astanaǧa qarap boi tüzeuı kerek» dep aqyl aitady. Qaltasy tesık oblystar «qarajaty tehnika satyp alu üşın jetkılıktı» Astanaǧa qarap qalai boi tüzeidı? «Kedei» oblys «bai qalaǧa» qarap boi tüzei almaidy ǧoi.ŞYMKENTTE «13» SANY TAǦY DA ALDYDAN ŞYQTY
2018 jyly megapolis degen ataqty iemdengen, Şymkent qalasyndaǧy tūrǧyn sany 1 mln 200 myŋna asady. Būl tūrǧyn sany 1 mln 371 myŋ adamnan asatyn Astanamen qarailas qala. Alaida Şymkent qalalyq Tötenşe jaǧdailar departamentınıŋ jaǧdaiy Astanamen salystyrǧanda tömen. Mysaly, atalǧan departamentke qarasty «Ört söndıru jäne avariialyq-qūtqaru jūmystary qyzmetı" memlekettık mekemesınde 115 bırlık ört söndıru tehnikasy bar. Al Şymkent qalasynyŋ Tötenşe jaǧdailar departamentı basşysynyŋ orynbasary, polkovnik Jänıbek Kärımbaevtyŋ aituynşa, qalaǧa 128 ört söndıru tehnikasy kerek. Alaida ol qalǧan 13 tehnikany satyp alu boiynşa jūmystar jürıp jatqanyn eskerttı. «Şymkent qalasy aumaǧynyŋ ösu jaǧdaiyna bailanysty departament 90,6 paiyz qajettı tehnikamen jabdyqtalǧan. Atap ötu qajet, qoldanystaǧy tehnikalardyŋ 90 paiyzy zamanaui talapqa sai jasaqtalǧan. Qaladaǧy jaǧdaiǧa orai tehnika tapşylyǧy joq, sebebı ötken jyldarǧa qaraǧanda tehnikamen jabyqtalu 31 paiyzdan 90,6 paiyzǧa östı jäne Qazaqstan Respublikasy Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı men qala äkımdıgınıŋ qoldauymen qajettı tehnikalardy kezeŋ kezeŋımen satyp alynuda. Departamenttıŋ tehnikalyq bazasyn nyǧaitu boiynşa biyl jergılıktı biudjetten qajettı qūral jabyqtar satyp alu üşın 190 mln 786 teŋge qarjy bölındı. Qala äkımdıgınıŋ tarapynan Departament bölımşelerınıŋ materialdyq-tehnikalyq bazasyn nyǧaitu maqsatynda 2019-2022 jyldar aralyǧynda 5 mlrd teŋge 162 mln teŋge ört söndıru arnaiy avtokölıkterı satyp alynǧan», – deidı ol. Jänıbek Kärımbaevtyŋ sözıne sensek, Şymkent qalasynyŋ ört söndıru tehnikasy änı-mıne 100 paiyz qamtamasyz etılmek. Öitkenı ol tiıstı qarjynyŋ bölıngenın aityp otyr.Serık JOLDASBAI,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
