Namys joq. Naryzylyq joq. Qazaqtyń rýhy qaıda? – Dýlat Isabekov

2422
Adyrna.kz Telegram

Óz ultyńnyń kemshiligin aıtý – óz ultyńdy jek kórý emes. Kerisinshe, qaıraý. Jamanan jırenýge, durys jolǵa baǵyttaý. Árıne, óz ultyńnyń boıynan naqurys qylyqtardy kórip turyp kórmegensip, «meniń ultym sumdyq, álemdegi eń myqty ult» dep jalǵan urandap, kókirekti ura berýge de bolady.

 

Biraq odan tabar paıda shamaly. Jalpy, qazaqtyń keıbir kemshilikteri týraly uly qara shaldan (Abaı) bastap búgingi zııaly qaýym ókilderi de aıtyp keledi. Sonyń biri belgili qalamger Dýlat Isabekov.

Osydan biraz jyl buryn jazýshy óz ulty jaıly bylaı degen eken:

– Men de sol óz ultymnyń keıbir kemshilikterin betke aıtqym keldi. Biraq bul óz ultymdy jek kórý emes. Qaıraý. Bizdiń ult áli kúnge beıjaı, marǵaý ómir súrip jatqany ras pa, ras. Tilge kelsek te samarqaý. «Túbi bir ońalar» degen soqyr senim bar. Tildi búgin qalypqa keltirmesek, kompıýterdiń túbinde mólıip otyryp eseıip kele jatqan urpaqqa ol erteń kerek bolmaı qalýy múmkin. Demek, biz boıkúıezdikten arylyp, qazir qımyldaýymyz kerek.

Biz kóp nárseden samarqaýlyǵymyzdyń arqasynda utylyp kelemiz.

Tóbemizden ýyn sorǵalatyp «Proton» sekildi jat eldiń zymyrandary qulap jatady. Úndemeımiz.

Radıo-tele arnalar orys tilinde tilin bezep sarnap jatady. Úndemeımiz. Birdi-ekili qazaq tilinde baǵdarlama bolsa, soǵan maldanamyz.

Narazylyq bildirý joq bizde. Biraq bir-birimizdi synaýǵa kelgende, tobyqtan shalýǵa kelgende ózgege jol bermeımiz. Bu qalaı? Bul kemshilik emes pe? Osyny aıtýǵa bolmaı ma?

Doktrınany jazý kezinde shyryldap alǵa shyqtyq. «Qazaqstandyq ult» degendi aldyryp tastaý úshin, ashtyq jarııalaýǵa bel býdyq. Sonda bul maǵan ne bolmasa, Shahanovqa qana kerek pe? Tilge baılanysty úlken konferenııa jasadyq. Jeti júz adam sııatyn zaldy jaldadyq. Eń bir ókinishtisi sol – zaldyń teń jartysy bos turdy. Mine bizdiń óz tilimizdi qalaı jaqsy kóretinimizdiń, qalaı qorǵaıtynymyzdyń kórinisi. Sol konferenııaǵa kezindegi keńes zamanynda ulttyń janashyry, basty ıdeology bola bilgen Jazýshylar Odaǵyndaǵy jeti júz jazýshydan on adam kelip qatysýǵa jaramady. Buǵan ne deısiń? Men ózgesin bylaı qoıǵanda oppozıııanyń sezderine deıin baryp qatysamyn. Másele olardy qoldaý emes. Másele, olar ne jaıly aıtady, maqsaty ne, ultqa tıgizetin qylaýdaı bolsa da jaqsylyǵy bar ma, degen maqsatta. Elden estigennen góri, óz qulaǵyńmen estigen durys qoı.

Ókinishtisi, qazir qalam ustaǵandar arasynda tóbe kórsetetin jerde kórinbeı, kóbine as úıde otyryp kijinetinder, danyshpansıtyndar kóp. Áne, keshe ǵana ózbekter orystildi telearnalardy jabýdy qolǵa aldy. General Sabyr Rahımovtyń eskerkishin qaǵyp tastady. Túbi qazaq bolǵandyqtan. Ábúıir bolǵanda, eleýsizdeý bir jerge qaıta ornatypty. Biz bolsaq qaıter edik? «Oıbaı, ózbek óz aǵamyz ǵoı, ókpelep qalar, ultaralyq qatynasqa syna qaǵylyp qalar» dep dedek qaǵar edik. Tipti anaý Saıramda ózbek teatryn ashyp berdik. Bul da jalpaqshesheılik. Al ózbek úıtpeıdi, bet-júziń bar demeıdi, doq kórsetedi, aıbat shegedi.

Nemis teatry Qazaqstanǵa qajet pe? Bir telearnadan sóılegen sózinde Obaev «olar aıyna bir-eki spektakl beredi de qoıady. Al biz aıyna 31 spektakl qoıamyz. Gastrolge shyǵamyz. Súıtip júrip alatyn aılyǵymyz birdeı» dep kúıinip edi. Bul ne?

Shyndyǵynda aıyna eki-aq spektakl qoıatyn teatrlardy ne úshin ustaımyz? Qajeti bar ma, sonyń?

Elimizde ultaralyq tektirester de bolyp qalyp jatady.

Ulymyzdy uryp, qyzymyzdy zorlaıdy keıbireýler. Biraq biz jergilikti ult retinde óz jerimizde tursaq ta, olarǵa ses kórsete almaımyz. Nege?

Munyń barlyǵy óz bolashaǵymyzǵa enjarlyqpen qaraý. Rýhtyń joqtyǵy, namystyń kemdigi…

____________________________________________________________________________________________________________

Aqsharqat Ahmetbek

365info.kz

Pikirler