مەملەكەتتىك قارىزعا قىزمەت كورسەتۋ جانە وتەۋ قۇنى 2 تريلليون تەڭگەدەن استى. شوعىرلاندىرىلعان بيۋدجەتتىڭ جالپى تۇسىمدەرى (بارلىق دەڭگەيدەگى بيۋدجەتتەر جيىنتىعى) 23%-عا ءوستى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ءتىلشىسى.
قازاقستان قارجىگەرلەر قاۋىمداستىعىنىڭ تالداۋ ورتالىعىنىڭ مالىمەتىنشە، ەنەرگيا نارىعىنداعى رەكوردتىق باعالار مەن ەلدەگى جوعارى ەكونوميكالىق بەلسەندىلىك اياسىندا ء(جىو 3,4%-عا ءوستى) جيىنتىق بيۋدجەتتەگى (جب) سالىق تۇسىمدەرى ايتارلىقتاي ءوستى.
2021 جىلدىڭ قاڭتار-قىركۇيەك ايلارىندا 9,0 تريلليون تەڭگە (₸) سالىق جينالدى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 31%-عا نەمەسە 2,1 ترلن-عا ارتىق. جب-نىڭ جالپى كىرىسى 10,6 ترلن ₸ (+ 23%) قۇرادى.
بۇل رەتتە سالىق تۇسىمدەرىنىڭ ءابسوليۋتتى تۇردە دە، سالىستىرمالى تۇردە دە ەڭ كوپ ءوسۋى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە بەلگىلەندى.
ماسەلەن، اعىمداعى جىلدىڭ ءۇش توقسانىندا سالىق جيناۋ بويىنشا جىلدىق جوسپار 76 پايىزعا ورىندالدى (جىل سوڭىنا دەيىن 12,0 ترلن.₸ سالىق جيناۋ جوسپارلانۋدا). وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندە بۇل كورسەتكىش 69 پايىزدى قۇراعان.
سونىمەن قاتار، جب شىعىستارى 10,4%-عا نەمەسە ₸ 1,3 ترلن – ₸ 14,2 ترلن-عا دەيىن ءوستى، بۇل كىرىس بولىگىنەن 34%-عا نەمەسە ₸ 3,6 ترلن. كوپ.
زەرتتەۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي، بۇل ءوسىمنىڭ جارتىسىنان كوبى (51% نەمەسە 677 ملرد ₸) قىزمەت كورسەتۋ جانە قارىزدى وتەۋ شىعىندارىنا كەلەدى. وسى باپتار بويىنشا جالپى شىعىندار 2,0 تريلليوننان ₸ استى، بۇل بارلىق جب شىعىندارىنىڭ 14% قۇرايدى. سالىستىرۋ ءۇشىن، وتكەن جىلى بۇل كورسەتكىش 1,3 تريلليون ₸ نەمەسە بارلىق جب شىعىندارىنىڭ 10%-ىن قۇرادى.
بيۋدجەت تاپشىلىعىن قارجىلاندىرۋدى تارتۋ جوسپارى 76 پايىزعا ورىندالدى. ولار 3,9 ترلن ₸ تارتۋدىڭ جىلدىق جوسپارىمەن 2,9 ترلن ₸ نەسيە تارتتى.
بۇل رەتتە ۇلتتىق قوردان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە اۋدارىلعان ترانسفەرتتەردىڭ كولەمى اعىمداعى جىلعا جوسپارلانعان 4,6 تريلليوننىڭ ₸ 3,4 تريلليونىن ₸ قۇرادى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2020 جىلى ترانسفەرتتەر كولەمى 4,8 ترلن.₸ قۇراعان بولاتىن.
ەنەرگياعا رەكوردتىق باعالار مەن ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتىڭ تەز قالپىنا كەلۋىنە بايلانىستى ەلدەگى سالىق تۇسىمدەرى ايتارلىقتاي ءوستى، دەپ قورىتىندىلادى AFK.
«بۇل ءبىر جاعىنان، بيۋدجەتتىك زاڭنامادا 2023 جىلدان باستاپ كونترتسيكلدىك فيسكالدىق ەرەجەنى ەنگىزۋدى جوسپارلاعاندا بيۋدجەت كىرىستەرىنىڭ ۇلتتىق قوردان تۇسەتىن تۇسىمدەرگە تاۋەلدىلىگىن ازايتادى، سونداي-اق بورىشتىق جۇكتەمەنى ودان ءارى ارتتىرۋ قاجەتتىلىگىن السىرەتەدى»، - دەلىنگەن AFK سايتىندا.
ولار سونداي-اق S&P بولجامى بويىنشا مۇنايدىڭ ورتاشا باعاسى باررەلىنە 75 دوللاردى قۇرايتىن بولسا، كەلەسى جىلى جب بالانسى پروفيتسيتپەن ورىندالۋى مۇمكىن ەكەنىن قوستى.
– ەكىنشى جاعىنان، تۇسىمدەردىڭ كۇرت ءوسۋى بيۋدجەت كىرىستەرىنىڭ وزگەرىستەرگە جوعارى ىقتيمالدىعىن ساقتاي وتىرىپ، بيۋدجەت تارتىبىنە جانە مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاداعى جوعارى ۇلەسىن (2026 جىلعا قاراي 14%-عا دەيىن) تومەندەتۋ جوسپارلارىنىڭ ورىندالۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزۋى مۇمكىن، - دەيدى تالداۋشى ورتالىق.
مەملەكەتتىك قارىز ءجىو-ءنىڭ 29%-ىنا دەيىن ءوستى (2022 جىلدىڭ باسىنا بولجام – 31%), ال وعان قىزمەت كورسەتۋ قۇنى جب بارلىق شىعىستارىنىڭ 14%-ىنا دەيىن ءوستى ء(بىر جىل بۇرىن 10% بولاتىن). وسىنىڭ اياسىندا 22-26 جىلدارعا ارنالعان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ اعىمداعى بولجامىندا مەملەكەتتىك قارىزدىڭ شەكتى شەگى ەكى ەسەگە جۋىق – ءجىو-ءنىڭ 50% دەيىن ۇلعايتىلدى.
كىرىس بولىگىنەن ايتارلىقتاي اسىپ تۇسەتىن بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ جوعارى بولۋىنا قاراماستان، ولار نەسيەلەردى تارتۋ ەسەبىنەن ازداپ اۋىتقىدى. قارىز اۋىرتپالىعىنىڭ دەڭگەيى مەن قىزمەت كورسەتۋ جانە قارىزدى وتەۋ قۇنى اسپانداپ تۇر.
بيۋدجەت شىعىستارىن باسقارۋ، بولجاۋ جانە مەملەكەتتىك قارىز دەڭگەيى ماكروەكونوميكالىق جاعدايلاردىڭ تۇراقتىلىعى، ونىڭ ىشىندە ينفلياتسيالىق پروتسەستەر، ەكونوميكادا ۇزاق مەرزىمدى پايىزدىق مولشەرلەمەلەردى قالىپتاستىرۋ، سونداي-اق ەلدىڭ تاۋەكەلدىك پرەميۋمى - تاۋەلسىز رەيتينگتەر ءۇشىن ماڭىزدى.
ۇلتتىق بانكتىڭ مالىمەتىنشە، 2021 جىلدىڭ 1 قاڭتارىندا مەملەكەتتىڭ قارىزى $15,2 ملرد. ₸ قۇرادى. سالىستىرۋ ءۇشىن: 2016 جىلدىڭ 1 قاڭتارىندا - $12,2 ملرد. بولعان. بارلىعى: بەس جىلدا 24,6%-عا ءوستى.
ەلدىڭ سىرتقى قارىزى بەس جىل ىشىندە 6,4 پايىزعا نەمەسە 9,8 ميلليارد دوللارعا ارتىپ، 163,3 ميلليارد دوللاردان استى.
كەلەسى ەلدەر الدىنداعى مىندەتتەمەلەردىڭ ەڭ ۇلكەن ءوسۋ كورسەتكىشى:
بەرمۋد ارالدارى – 13,3 ەسە (10,1 ملرد دوللارعا دەيىن);
رەسەي – 33%-عا (9,2 ملرد دوللارعا دەيىن);
فرانتسيا – 3,5%-عا (11,7 ملرد دوللارعا دەيىن);
اقش – 3,2%-عا (12,9 ملرد دوللارعا دەيىن);
نيدەرلاندى – 1,8%-عا (44,1 ملرد دوللارعا دەيىن).
قازاقستان قىتاي الدىنداعى قارىزىن – 23,8%-عا، گونكونگ – 19,2%-عا جانە ۇلىبريتانياعا – 6%-عا قىسقارتتى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
