قازىر جۇرت ناقتى ناتيجەگە سۇيەنگەن عالىمدى، قالا بەردى دارىگەردى ەمەس، ءانشىنى، اقىندى، ازىلكەشتى تىڭدايتىن بولعان. سولار ايتسا، يمانداي سەنەدى. جاقىندا «اقىن بالعىنبەك يماش ۇتىس جاريالاپ، ۆاكتسينا الماعاندارعا 500 باسپانا سىيلايدى ەكەن» دەگەن اقپاراتتى كوز شالدى. «مۇنىسى نەسى؟» دەگەندەر دە شىقتى. Nege.kz ءتىلشىسى ايتىسكەر اقىننىڭ وزىنە حابارلاسىپ، مۇنىڭ شىن-وتىرىگىن سۇرادى.
– قازىر ىندەت قايتا ءورشىپ جاتىر. حالىقتىڭ باسىم بولىگى ەكپە الۋعا اسىعار ەمەس. وعان ۆاكتسيناعا قارسىلىق تانىتۋشىلاردىڭ دا ىقپالى بار. ءسىز دە ەكپەگە قارسىسىز با؟
– كىم ايتتى؟ وتىرىك ايتپاشى. ءوزىم ۆاكتسينا سالدىردىم. مەن ۆاكتسيناعا قارسى ەمەسپىن. تەك ماجبۇرلەۋگە قارسىمىن. ەكەۋىنىڭ ايىرماشىلىعى جەر مەن كوكتەي.
– قاي ەكپەنى سالدىردىڭىز؟
– «سپۋتنيك V» ەكپەسىن الدىم. سوندىقتان مەنىڭ ءسوزىمدى بۇرمالاماڭدار! ەكپەگە قارسى بولعان ەمەسپىن.
– ەندەشە نەگە انتيۆاكسەرلەردى قولداپ ءجۇرسىز؟
– ولار دا ۆاكتسيناعا قارسى شىعىپ جاتقان جوق. ماجبۇرلەۋگە قارسى. «زورلاماڭدار، بالالارعا، ەكىقابات ايەلدەرگە تيىسپەڭدەر!» دەپ جاتىر. مۇندا نە جاماندىق بار؟ باسىندا ۇكىمەتتىڭ ءوزى «اركىمنىڭ ءوز قۇقى. ماجبۇرلەمەيمىز» دەدى دە، ارتىنان باسقاشا ارەكەت جاساۋعا كوشتى. ءسوزى مەن ارەكەتى قابىسىپ جاتقان جوق. كوپتەگەن مەكەمەلەردە قىزمەتكەرلەرىنە قوقان-لوقى كورسەتىپ، «ەكپە الماساڭ، جۇمىستان شىعارامىز!» دەپ ماجبۇرلەپ جاتقان كورىنەدى. وزدەرىڭ دە ەستىپ جۇرگەن شىعارسىڭدار. ەندى كەلىپ انتيۆاكسەر ەتىپ شىعارايىن دەپ جۇرسىڭدەر عوي.
– «ىندەتتەن قۇتىلۋدىڭ ءبىر-اق جولى بار، ول – ۆاكتسينا» دەلىندى. ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاسپايىنشا، بۇدان قۇتىلمايتىنىمىزدى بۇكىل الەم مويىنداپ وتىرعانىن بىلەسىز عوي...
– ۆاكتسينادان باسقا جوق پا؟ نەگە جوق؟ يممۋنيتەتتى قالپىنا كەلتىرەتىن نەشە ءتۇرلى جول بار. ساۋمال، قىمىز، تۇيەنىڭ جانە ەشكىنىڭ ءسۇتى... اعزاعا كۇش بەرەتىن – وسىلار.
– دۇرىس قوي، بىراق ىندەت كۇن سايىن ادامداردى جالماپ جاتقان جوق پا؟
– بىلتىر ىندەت ورشىگەن كەزدە ۆاكتسينا بولعان جوق قوي. اركىم ءوزى ەمدەلىپ، امان قالدى. ساۋمال، قىمىز ءىشتى. سەنىڭ ميىڭا قۇيىپ قويعان عوي. قازىر ۆاكتسينا العانداردىڭ ءوزى اۋىرىپ جاتىر. بىرگە وقىعان كۋرستاسىم ۆاكتسينا الىپ، ءۇش كۇننىڭ ىشىندە كوماعا ءتۇستى.
– ماجبۇرلەۋگە ءبارى قارسى. بىراق ءدال قازىرگى ءارى-ءسارى ۋاقىتتا حالىق كەز كەلگەن ادامنىڭ سوزىنە ەرگىش بولىپ الدى. وسىنداي كەزدە قارسىلىق تانىتۋدىڭ كەرەگى بار ما؟
– ءسوزدى بۇرمالاماڭدار؟! جالپى، جۋرناليستەردى سوتقا بەرۋ كەرەك. تاعى ايتامىن، ۆاكتسينانى سالدىرۋدى ماجبۇرلەۋگە 100 پايىز قارسىمىن. ونىڭ ۇستىنە بۇل ۆاكتسينا ەمەس. ءالى سىناق مەرزىمى ءجۇرىپ جاتىر.
– تاياۋدا عانا «ۇتىس جاريالاپ، ۆاكتسينا الماعاندارعا 500 باسپانا سىيلايمىن» دەگەن ءسوزىڭىز شە؟
– ونى دا جۋرناليستەر بۇرمالاپ جىبەرگەن. مەنىڭ ينستاگرامداعى پاراقشاما كىرسەڭ، كورەسىڭ. «ەكپە الماعاندارعا، السا دا جەلىگە جارنامالاپ سالماعاندارعا» دەگەن ءسوز بار. ال جۋرناليستەر، ءتۇرلى پابليكتەر «بالعىنبەك ەكپە الماعاندارعا ءۇي الىپ بەرەيىن دەپ جاتىر» دەپ شىعارىپ الدى. «ەكپە الماعاندارعا...» دەگەن ءسوز جوق ماتىندە. بۇل دا جالا! قازىر شەتىنەن ءسوزدى بۇرمالاۋدىڭ شەبەرى بولىپ العان.
– بىلۋىمشە، ءسىز الەۋمەتتىك جەلىدە بەلسەندى دارىگەر اينا باكەۆانى قولداپ ءجۇرسىز. ول كىسى دە ۆاكتسيناعا قارسى سياقتى.
– بۇل كىسىنى تانيسىڭ با؟ بىلتىر جۇرتتىڭ ءبارى قىرىلىپ جاتقاندا قانشاما ادامعا كومەكتەستى. جىلاپ ءجۇرىپ، ەمدەۋ پروتوكولىن وزگەرتتى. ءمينيستردىڭ ءوزى تىڭداپ، قۇلاق استى. ەندى بيىل ۆاكتسينا تۋرالى جاعىمسىز پىكىر ايتىپ ەدى، ءارتۇرلى جالا جاۋىپ جاتىر. ايدالادا بىرەۋ دارىگەر كورسەتكەن جاتتىعۋدى جاساپ، قايتىس بولىپ كەتتى دەگەندى شىعاردى. ونىڭ دارىگەرى قايدا قاراعان؟ باقىلاۋدا بولماي ما؟ جاتتىعۋ جاساپ جاتقان كەزدە دەرەۋ توقتاتپاي ما؟ ول كىسى جەكە بەرگەن كەڭەسپەن ەمەس، WhatsApp جەلىسىندە جۇرگەن جاتتىعۋدى جاساعان. جالپى، وسىنداي ايىپتاۋ بولا ما؟ دارىگەر اينا باكەەۆا دا ۆاكتسيناعا ەمەس، ماجبۇرلەۋگە قارسى.
– حالىق تالاي ىندەتتى باستان كەشىردى. ودان ۆاكتسينا عانا قورعايدى دەگەن تۇجىرىمدى مويىندايسىز با؟
– نەگىزىندە ۆاكتسينا 10-20 جىل تەكسەرىلەدى. قويان، تىشقاندارعا سىناق جاساپ، «ودان تۋعان ەكىنشى، ءۇشىنشى ۇرپاق قالاي بولادى؟» دەگەن تۇيتكىلدەر ساراپتامادان وتكەن سوڭ عانا ەكپە شىعارىلىپ، بەكىتىلەدى. جالپى، ۆاكتسينانىڭ تاريحى 100 جىلدان اسىپ كەتتى. تاريحتا ۆاكتسينانى ءبىر جىلدا سىناق پەن تاجىريبەدەن وتكىزۋ دەگەن بولماعان. «ۆاكتسينانىڭ ارقاسىندا امان قالدى» دەگەن جاي ءسوز. وعان ەشقانداي دالەل جوق.
– ەكپە ۆيرۋسقا قارسى قورعان بولماي ما؟ سوندا ءسىز ەكپەنى نە ءۇشىن الدىڭىز؟
– جوق-جوق، قورعامايدى. ۆاكتسينا تەك يمممۋنيتەت قالىپتاستىرادى. بۇل قورعايدى دەگەن ءسوز ەمەس، تەك ۆيرۋسپەن اۋىرعان ادام جەڭىل ءوتىپ كەتۋى مۇمكىن. ءتىپتى، ىندەتتى قايتا جۇقتىرۋىڭ دا ءلازىم. بۇل جەردە كەپىلدىك جوق. ءوزىم ءارى-بەرى دۋباي، تۇركياعا كوپ ۇشامىن. شەتەلگە ءجيى شىعاتىن بولعان سوڭ، ەكپە الدىم.
– وندا ءسىز تىكەلەي ەفيرىڭىزدە ەكپە العانىڭىزدى دا ايتا جۇرگەنىڭىز ابزال شىعار... ايتپەسە، جۇرت «بالعىنبەك قارسى، ءبىز دە ەكپە سالمايمىز» دەپ ءجۇر.
– ايتىپ ءجۇرمىن. ەكپەنىڭ ميلليون ءتۇرىن الامىن، بىراق «بالالارىما سالدىرمايمىن» دەدىم. ەشكىمگە ەشتەڭە ايتپايمىن. اركىم ءوزى بىلەدى.
