سەن دە كەتتىڭ،
مەن دە كەتتىم،
ول دا كەتتى اۋىلدان.
وسىنىمىز ۇيات بولدى-اۋ، ۇيات بولدى-اۋ، قاۋىمنان...
باقىتتى ءومىرىن تۇركيادان تاپقان بۇرىنعى قازاقستاندىق تۇرىكتەردىڭ تىرشىلىگىن كورگەندە، مۇقاعاليدىڭ وسى ولەڭى ەرىكسىز ەسكە ورالدى.
توقسانىنشى جىلدارى نەمىستەر گەرمانياسىنا ۇدەرە كوشسە، سوڭعى ون-ون بەس جىلدا قازاقستانداعى تۇرىك اعايىندار دا تۇركياسىنا توپىرلاپ تۇرىپ كوشىپ جاتىر.
ءبىرى قوناق ۇيدەن، ەكىنشىسى ۇلكەن ساۋدا ورتالىقتارىنان، ءۇشىنشىسى بازارلاردان جۇمىس تاۋىپ العان.
مەن سياقتى دەمالۋعا كەلگەن قازاقستاندىق جەرلەستەرىن كورسە بولدى، ارتتارىنان ناعاشىلارى ىزدەپ كەلگەندەي قۋانادى شەتىنەن. شۇرقىراپ تابىسپاسا دا، شۇيىركەلەسە سويلەسەدى.
-قاي جەردەن كەلدىڭ؟ - دەپ سۇراساڭ:
بىرەۋى:
-الماتىدانمىن، -
ەكىنشىسى:
-تۇركىستان وبلىسىنانمىن، -
ءۇشىنشىسى:
- جامبىل وبلىسىنانمىن، - دەپ قازاقشا سايراپ تۇرعانى.
بوساعان كوڭىل-كۇيلەرىنەن، قۇبىلعان ۇندەرىنەن كىندىك قانى تامعان قازاقستانىن وتە قاتتى ساعىنىپ جۇرگەندەرىن بايقايسىڭ.
"ارقادا كۇن جىلى بولسا، ارقار اۋىپ نەسى بار". قازاقستاندا ەڭبەكاقىلارى ىشكەن-جەگەندەرىنەن ارتىلىپ، بارشىلىقتا بەيمارال ءومىر سۇرسە، تۇركياعا كەپ نەسى بار ەدى بۇلاردىڭ" دەپ ويعا شوماسىڭ سول كەزدە.
سوڭعى التى-جەتى جىلدا تۇركياعا ءتورت رەت جولىم ءتۇسىپتى. سونىڭ بارىندە كۋا بولاتىنىم، ىلعي وسى كورىنىس. قازاقستاندىق تۇرىكتەردىڭ وڭشەڭ ورىمدەي جاس قىز-جىگىتتەرىنىڭ كوبىسى انتاليا، الانيا، كەمەرگە كەپ، نان تاۋىپ، جان باعىپ ءجۇر. ءبارى دە تۇرىكشە، قازاقشا، ورىسشاعا اعىپ تۇر. پىسىقتىقتارىنا قىزىعا قاراپ تۇرىپ، "قازاقستان قانداي جۇمىس كۇشىنەن قاراداي ايىرىلىپ جاتىر، ءا؟" دەپ، قاتتى قىنجىلاسىڭ.
"قۇيىسقاندارى كوتەرىلىپ", كوش قامىندا وتىرعاندار تۇرىكتەر عانا ەمەس. ەلدەن كەتىپ جاتقان قازاقستاندىق تۇرىكتەردىڭ قاتارىن ءوز قازاقتارىمىز دا كوبەيتىپ جاتىر. ستامبۋل، انكارا، يزميردەن ءۇي الماسا دا، اقتەڭىزدىڭ جاعالاۋىنداعى انتاليا، الانيا،دەگەن كۋرورتتى قالالاردان پاتەر ساتىپ الىپ، تۇركيانىڭ تۇرعىلىقتى حالقىنا اينالىپ كەتكەن اعايىندارىمىز وتە كوپ. ارالارىندا انشىلەردەن باستاپ، كاسىپكەرلەرگە دەيىن بار.
تۇركيادان بولەك، امەريكاعا، ەۆروپاعا قونىس اۋدارىپ جاتقان جاستارىمىز قانشاما!
"بۇيتە بەرسە، قازاقستاندا كىم قالادى؟" دەپ ويلاۋدىڭ ءوزى جانىڭدى جابىرقاتادى. كىلەڭ كارى-قۇرتاڭدار مەن شەنەۋنىكتەر: مينيسترلەر، اكىمدەر عانا قالا ما سوندا ەلدە؟
ەلگە يە بولاتىن جاستار شە؟
بۇرىن جاستاردى "اۋىلدان قالاعا كەتتى" دەپ "كىنالاۋشى" ەدى. ەندى قالا دەگەنىڭ شەتەلدىڭ قاسىندا ويىنشىق بوپ قالدى. باعىتتارىن شەتەلگە بۇرىپ، ايلىعى مول جۇمىس ىزدەپ كەتكەن جاستاردىڭ قاراسى كوپ.
جارايدى، تۇرىكتەردىڭ ءوز وتاندارىنا كەتكىسى كەلەتىنى زاڭدىلىق دەلىك. ال اتلانت مۇحيتى مەن ەۆروپا، كورەيا اسىپ جاتقان قاراكوزدەرىمىزدىكىنە نە جورىق؟
ۇكىمەت بۇل كوشتى توقتاتا الار ما ەكەن؟ توقتاتام دەسە، ماسەلەنى ەڭ ءبىرىنشى ايلىقتى كوبەيتۋدەن باستاۋلارى كەرەك-اۋ. ايتپەسە، "امەريكادا ءجاي مەدسەسترانىڭ ءوزى اي سايىنعى ەڭبەكاقىسىنا 6 مىڭ اقش دوللارىن الادى ەكەن" دەگەن اقپاراتتى قازىر ەكىنىڭ ءبىرى بىلەدى.
ەۆروپا ەلدەرىندە دە سولاي.
مەن دەمالىپ جاتقان ۇيدە دە ءبىر تۇرىك ايەلى ءجۇر.
-مەركىدەن كەلدىم، -دەيدى.
كەشە ساۋدا دۇكەنىنەن ءبىر تۇرىك جىگىتىن كوردىم. ول:
-تاراز قالاسىنىڭ قاسىنداعى روۆنوە اۋىلىنانمىن، - دەدى.
اسحانادا جۇرگەندەر دە قازاقستاندىق تۇرىكتەر.
قارجىنىڭ كىرىسى مەن شىعىسىندا شەتىندەۋ ءبىر جاعداي بولسا دەرەۋ قاباق ءتۇيىپ شىعا كەلەتىن ۇكىمەت، ەلگە كەلگەن ءھام كەتكەن ادامداردىڭ ەسەبىندەگى وسىنداي كوڭىل الاڭداتارلىق تسيفرلارعا دا ىشتەرى اشۋ كەرەك قوي.
ال بىزدىكىلەرگە "باعداتتا ءبارى تىنىش" دەگەندەي، ءبارى باياعىداي، باي-مىرزانىڭ تاياعىنداي كورىنەتىن سياقتى...
كوسەمالى ساتتىبايۇلى
