قۇرمەتتى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالىنىڭ وقىرماندارى! بۇدان بىلاي پورتالىمىزدا "مازمۇنداما" ايدارى بويىنشا الەمدىك تانىمال كىتاپتارعا شولۋ جاساپ وتىرماق ويىمىز بار. الەمدىك ۇزدىك وقۋ ورىنداردىڭ ءبىرى - گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى، شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شىڭعىس مۇقان "مازمۇنداما" جوباسىن ەڭ العاش قولعا العانىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. بۇگىندە سول اتاۋمەن جۋرناليست داۋرەن داريابەك "اباي" تەلەارناسىندا ارنايى باعدارلاما جۇرگىزۋدە. «Mazmundama» باعدارلاماسىنىڭ پروديۋسەرى ابىلايحان جانىبەكۇلى.
سونىمەن، ستيۆەن كوۆيدىڭ «7 Habits Of Highly Effective People» كىتابىنا شولۋ جاسايمىز. كىتاپتىڭ قازاق تىلىندە ەكى بالاماسى بار. ءبىرى - ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى تارجىمالاعان «جاسامپاز جانداردىڭ 7 داعدىسى»، ءبىرى جاس كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعى اۋدارعان - «جەتىستىككە جەتكەندەردىڭ 7 داعدىسى». قايسىسىن وقىساڭىز دا تورتكۇل دۇنيەنى تۇگەل مويىنداتقان «...7 داعدىمەن» تانىس بولاسىز.
وسى كىتاپتاعى بارلىق پاراديگمانىڭ ساقىلداپ جۇمىس ىستەپ تۇرۋى ءۇشىن «ارانى قايراڭىز» دەپ اتالاتىن جەتىنشى داعدى كەرەك. ماسەلەن، ءسىز ورماندا سەرۋەندەپ ءجۇرىپ، جانتالاسا اعاش كەسىپ جاتقان بەيتانىس اداممەن كەزىكتىڭىز دەلىك. وتپەيتىن ارامەن اۋرەگە تۇسكەن ادامعا «ءبىر مەزگىل تاعات تاۋىپ، اراڭدى شىڭداپ، قايراپ ال» دەسەڭىز، «وعان ۋاقىتىمدى كەتىرمەيمىن» دەپ كونبەيدى. نەگىزى الگى پاقىردىڭ قولاراسى وتكىر بولسا قارى تالىپ، شارشاماس ەدى (5 مينۋت دامىلداپ وتكىرلەپ السا، جۇمىسى ءونىمدى بولاتىنى ايدان انىق). بۇل مىسال بىزگە دە، ساباق بولسا يگى. اسىلىندا، ادام بالاسى دا دەنساۋلىعىن شيرىقتىرۋ ءۇشىن سپورتقا 30 مينۋتىن قيمايدى. سونىڭ كەسىرىنەن ەرتە شاۋ تارتادى، شارۋاسى دا ماڭدىمايدى. نەمەسە رۋحاني كەمەلدەنىپ، دامي ءتۇسۋ ءۇشىن 15 مينۋت كىتاپ وقۋعا ۋاقىتى جەتپەيدى. ال الەۋمەتتىك جەلىنى اقتارۋعا، تەلەديدارعا تەلمىرۋگە، وسەك-اياڭعا كەلگەندە تاڭدى تاڭعا ۇرامىز. سوسىن قيىن جاعدايعا تاپ بولساق، ومىردەن باز كەشەمىز. دەنساۋلىعى مەن جانىن كۇتپەگەن ادام قانشا تالانتتى، تالاپتى بولسا دا الدىڭعى التى داعدىسىن كادەگە جاراتا الماي قور بولادى. مۇندايدا تابىستى ادام جەتىنشى قاسيەتىنە جۇگىنەدى، ولار قانجىعاسىن مايلاپ:
اراسىن قايراپ جۇرەدى!
ءبىر تانىسىم بالالىق شاعى تەككە وتكەنىن، جاستىق قۋاتى قور بولعانىن ايتاتىن. وقۋعا تۇسەردە تامىر-تانىسى بولماعانى، ەندى جۇمىستان قاعىلىپ، جومارت قولىن جوقتىق بايلاپ جۇرگەنىن ايتىپ، شاعىناتىن. كەلەسى ءبىر تانىسىمنىڭ دا بالا كۇنىندە شەكەسىنىڭ شىلقىعانى شامالى، بىراق وقۋعا تۇسۋگە جانىن سالىپ دايىندالعان. ءبارىبىر تۇسە الماعان. بىراق ارقا سۇيەر ەشكىمى بولماسا دا، ءوزىن دامىتىپ، كۇندىز-ءتۇنى جۇمىس ىستەگەن. سونىڭ ارقاسىندا تۇرمىس-تىرشىلىگى دە جاقسى. ءبىرىنشى تانىسىم - رەاكتيۆتى ادامدار ساناتىنا كىرەدى، ءومىرىنىڭ وكىنىشپەن ءوتىپ جاتقانىن وزگەلەردەن كورەدى. ال ەكىنشى تانىسىم پرواكتيۆتى ادامدار ساناتىنا كىرەدى. ولار كەز كەلگەن جاعدايدا جول تابا الادى. سايىپ كەلگەندە، تابىستى ادامنىڭ ەڭ ءبىرىنشى قاسيەتى:
ول پرواكتيۆتى بولادى ءارى وزگەرتۋگە شاماسى كەلەتىن شارۋاعا عانا دەن قويادى.
باۋىرجان مومىشۇلى: “ادام جارىق دۇنيەگە جىلاپ كەلەدى. اتا-انا، تۋعان-تۋىس اينالاسى شات-شادىمان قۋانادى. كەتەرىڭدە وزگەلەر جىلاپ، ءوزى ريزاشىلىقپەن قۋانىپ كەتەتىندەي بولسا يگى” - دەيدى. ءسىز دە ويلانىپ كورىڭىز. باتىر اتامىز ايتقانداي، تىرشىلىكتە كوڭىلىڭىز تولاتىنداي قانداي شارۋا ءبىتىردىڭىز؟ ءبىلىمدى مولايتۋعا، كىتاپ وقۋعا، ارمان-مۇراتىڭدى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن كۇنىنە قانشا ۋاقىت ءبولدىڭىز؟ ءتىپتى جالپاق جۇرتتىڭ اقتىق ساپاردا ءسىزدى قالاي ەسكە العانىن قالايسىز؟ سونداي ساۋالمەن بەتپە-بەت كەلگەندە ءبىز ءومىرىمىزدى تۇبەگەيلى وزگەرتەمىز، ءوز ارناسىنا تۇسىرەمىز. جاسامپاز جاننىڭ ەكىنشى قاسيەتى دە سول:
تۇپكى ماقساتىن جول باسىندا ناقتىلاپ الادى.
تەمىرقازىعىن تاپقان تۇلعالاردىڭ كوڭىلى باسقا دۇنيەلەرگە الاڭ بولا بەرمەيدى. ءوز-ءوزىن باسقارۋ پرينتسيپتەرىنەن تايقىمايدى. سوندىقتان دا تابىستى تۇلعاعا ءتان ءۇشىنشى قاسيەت:
ەڭ نەگىزگى شارۋاعا عانا باسا ءمان بەرەدى.
اۆتور: «ۇتتىم/ۇتتىم» ەكى جاققا ءتيىمدى، ەكى جاقتى دا قاناعاتتاندىراتىن بارلىق ۋاعدالاستىقتار مەن شەشىمدەردى بىلدىرەدى» - دەيدى. دەمەك، بىرەۋدىڭ ۇتىلعانى ءسىزدىڭ جەڭىسىڭىز ەمەس. جەڭىس ءۇشىن مىندەتتى تۇردە بىرەۋدىڭ ۇتىلعانى كەرەك ەمەس. ءدال ءسىز سياقتى باسقا تاراپتىڭ دا جەڭىمپاز بولۋىنا تىلەكشى بولىڭىز. مەنىڭ جەڭىسىم - سەنىڭ جەڭىسىڭ! بۇل كونفۋتسيدىڭ “وزىڭە نە تىلەسەڭ، وزگەلەرگە دە سونى تىلە!” دەيتىن التىن قاعيداسى سەكىلدى. دەمەك، جاسامپاز جانعا ءتان ءتورتىنشى قاسيەت:
ۇتتىم/ۇتتىم كۇيىندە ويلانادى.
گاري چەپمەن دەگەننىڭ “ماحابباتتىڭ بەس ءتىلى” دەيتىن كەرەمەت كىتابى بار. سوندا ادامدار ءبىر-بىرىنە دەگەن ماحابباتتى تۇسىندىرە المايدى دەيدى. ماسەلەن، جۇمىسباستى ەركەك دەمالىس كۇندەرى بالا-شاعامدى تاۋعا الىپ شىعىپ، قىدىرتسام دەپ ىشتەي جوسپارلاپ جۇرەدى. ول وتباسىنا دەگەن ماحابباتىن سەرۋەنگە شاقىرۋ ارقىلى كورسەتكىسى كەلەدى. ال ايەلى اپتا بويى ىبىرسىپ كەتكەن ءۇيدى جيناپ السام دەپ، سول ارقىلى وتباسىنا دەگەن ماحابباتىن كورسەتۋگە نيەتتەنىپ جۇرەدى. سەنبىنىڭ تاڭى اتقاندا كۇيەۋى تاۋعا بارامىز، ايەلى ۇيدە قالامىز دەپ داۋلاسىپ قالۋى بەك مۇمكىن. نەگىزىندە، ەكەۋى دە ءبىر-بىرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن وزىنشە جەتكىزگىسى كەلىپ تۇر. سول سەبەپتى ءار ءىستىڭ بايىبىنا بارىپ، تۇسىنۋگە تىرىسىڭىز. ماسەلەنى كوتەرىپ، باعالاپ، كەڭەس بەرىپ، ءوز يدەيالارىڭىزدى ايتپاس بۇرىن تۇسىنۋگە تىرىسىڭىز. بۇل - ءوزارا ءتيىمدى كوممۋنيكاتسيا داعدىسى. تابىستى ادامنىڭ بەسىنشى داعدىسى وسىدان شىعادى:
اۋەلى تۇسىنۋگە، سودان كەيىن تۇسىنىكتى بولۋعا ۇمتىلادى.
التىنشى داعدى - سينەرگيا. ماسەلەن، ازىرەت سۇلتان كەسەنەسى تۋرالى اڭىز كوپ. قاراشىق وزەنىنىڭ جاعاسىندا، سوسىن ساۋران قالاسىندا دايىندالعان كىرپىشتى 40 شاقىرىم قاشىقتاعى تۇركىستانعا دەيىن تىزبەكتەلىپ تۇرعان ادامدار قولدان-قولعا بەرىپ جەتكىزگەن دەسەدى. ەگەر سول ادامدار ءارى-بەرى 80 شاقىرىم ساندالىپ كىرپىش تاسىسا كوپ ۋاقىت كەتەر ەدى. ولار ءبىر-بىرىنە قول جالعاۋ ارقىلى ەرەكشە ءادىس تاپتى. دەمەك ەڭبەك ونىمدىلىگى ارتتى. سينەرگيا دەگەنىمىز سول. دەمەك، ىنتىماقتاستىقتا ەڭبەك ەتۋدىڭ ماڭىزى زور. التىنشى داعدىنىڭ ماعىناسى - قازاق دانالىعىنداعى «ساۋساق بىرىكپەي ينە ىلىكپەيدىگە» كەلەدى.
مىنە، وسى جەتى داعدىنى ىسكە اسىرساڭىز ءسىزدىڭ دە جولىڭىز اشىلىپ، جاسامپاز ىستەرگە باستاماشى بولۋىڭىز مۇمكىن. باسىڭىزداعى بارلىق ۋايىمدى سىلكىپ تاستاپ، قولىڭىزدان كەلەتىن ىسپەن شۇعىلدانىڭىز. الايدا قانداي بيىككە كوتەرىلسەڭىز دە كىتاپ وقۋدى ۇمىتىپ كەتپەڭىز!
سىلتەمە "اباي" تەلەارناسىنان الدىندى
