Qūrmettı "Adyrna" ūlttyq portalynyŋ oqyrmandary! Būdan bylai portalymyzda "Mazmūndama" aidary boiynşa älemdık tanymal kıtaptarǧa şolu jasap otyrmaq oiymyz bar. Älemdık üzdık oqu oryndardyŋ bırı - Garvard universitetınıŋ tülegı, Şymkent qalasy äkımınıŋ bırınşı orynbasary Şyŋǧys Mūqan "Mazmūndama" jobasyn eŋ alǧaş qolǧa alǧanyn bıreu bılse, bıreu bılmes. Bügınde sol ataumen jurnalist Däuren Dariiabek "Abai" telearnasynda arnaiy baǧdarlama jürgızude. «Mazmundama» baǧdarlamasynyŋ prodiuserı Abylaihan Jänıbekūly.
Sonymen, Stiven Kovidıŋ «7 Habits Of Highly Effective People» kıtabyna şolu jasaimyz. Kıtaptyŋ qazaq tılınde ekı balamasy bar. Bırı - Ūlttyq Audarma biurosy tärjımalaǧan «Jasampaz jandardyŋ 7 daǧdysy», bırı Jas käsıpkerler qauymdastyǧy audarǧan - «Jetıstıkke jetkenderdıŋ 7 daǧdysy». Qaisysyn oqysaŋyz da törtkül dünienı tügel moiyndatqan «...7 daǧdymen» tanys bolasyz.
Osy kıtaptaǧy barlyq paradigmanyŋ saqyldap jūmys ıstep tūruy üşın «Arany qairaŋyz» dep atalatyn jetınşı daǧdy kerek. Mäselen, Sız ormanda seruendep jürıp, jantalasa aǧaş kesıp jatqan beitanys adammen kezıktıŋız delık. Ötpeitın aramen äurege tüsken adamǧa «Bır mezgıl taǧat tauyp, araŋdy şyŋdap, qairap al» deseŋız, «Oǧan uaqytymdy ketırmeimın» dep könbeidı. Negızı älgı paqyrdyŋ qolarasy ötkır bolsa qary talyp, şarşamas edı (5 minut damyldap ötkırlep alsa, jūmysy önımdı bolatyny aidan anyq). Būl mysal bızge de, sabaq bolsa igı. Asylynda, adam balasy da densaulyǧyn şiryqtyru üşın sportqa 30 minutyn qimaidy. Sonyŋ kesırınen erte şau tartady, şaruasy da maŋdymaidy. Nemese ruhani kemeldenıp, dami tüsu üşın 15 minut kıtap oquǧa uaqyty jetpeidı. Al äleumettık jelını aqtaruǧa, teledidarǧa telmıruge, ösek-aiaŋǧa kelgende taŋdy taŋǧa ūramyz. Sosyn qiyn jaǧdaiǧa tap bolsaq, ömırden baz keşemız. Densaulyǧy men janyn kütpegen adam qanşa talantty, talapty bolsa da aldyŋǧy alty daǧdysyn kädege jarata almai qor bolady. Mūndaida tabysty adam jetınşı qasietıne jügınedı, olar qanjyǧasyn mailap:
Arasyn qairap jüredı!Bır tanysym balalyq şaǧy tekke ötkenın, jastyq quaty qor bolǧanyn aitatyn. Oquǧa tüserde tamyr-tanysy bolmaǧany, endı jūmystan qaǧylyp, jomart qolyn joqtyq bailap jürgenın aityp, şaǧynatyn. Kelesı bır tanysymnyŋ da bala künınde şekesınıŋ şylqyǧany şamaly, bıraq oquǧa tüsuge janyn salyp daiyndalǧan. Bärıbır tüse almaǧan. Bıraq arqa süier eşkımı bolmasa da, özın damytyp, kündız-tünı jūmys ıstegen. Sonyŋ arqasynda tūrmys-tırşılıgı de jaqsy. Bırınşı tanysym - reaktivtı adamdar sanatyna kıredı, ömırınıŋ ökınışpen ötıp jatqanyn özgelerden köredı. Al ekınşı tanysym proaktivtı adamdar sanatyna kıredı. Olar kez kelgen jaǧdaida jol taba alady. Saiyp kelgende, tabysty adamnyŋ eŋ bırınşı qasietı:
Ol proaktivtı bolady ärı özgertuge şamasy keletın şaruaǧa ǧana den qoiady.Bauyrjan Momyşūly: “Adam jaryq düniege jylap keledı. Ata-ana, tuǧan-tuys ainalasy şat-şadyman quanady. Keterıŋde özgeler jylap, özı rizaşylyqpen quanyp ketetındei bolsa igı” - deidı. Sız de oilanyp körıŋız. Batyr atamyz aitqandai, tırşılıkte köŋılıŋız tolatyndai qandai şarua bıtırdıŋız? Bılımdı molaituǧa, kıtap oquǧa, arman-mūratyŋdy ıske asyru üşın künıne qanşa uaqyt böldıŋız? Tıptı jalpaq jūrttyŋ aqtyq saparda sızdı qalai eske alǧanyn qalaisyz? Sondai saualmen betpe-bet kelgende bız ömırımızdı tübegeilı özgertemız, öz arnasyna tüsıremız. Jasampaz jannyŋ ekınşı qasietı de sol:
Tüpkı maqsatyn jol basynda naqtylap alady.Temırqazyǧyn tapqan tūlǧalardyŋ köŋılı basqa dünielerge alaŋ bola bermeidı. Öz-özın basqaru prinsipterınen taiqymaidy. Sondyqtan da tabysty tūlǧaǧa tän üşınşı qasiet:
Eŋ negızgı şaruaǧa ǧana basa män beredı.Avtor: «Ūttym/Ūttym» ekı jaqqa tiımdı, ekı jaqty da qanaǧattandyratyn barlyq uaǧdalastyqtar men şeşımderdı bıldıredı» - deidı. Demek, bıreudıŋ ūtylǧany sızdıŋ jeŋısıŋız emes. Jeŋıs üşın mındettı türde bıreudıŋ ūtylǧany kerek emes. Däl sız siiaqty basqa taraptyŋ da jeŋımpaz boluyna tılekşı bolyŋyz. Menıŋ jeŋısım - senıŋ jeŋısıŋ! Būl Konfusiidıŋ “Özıŋe ne tıleseŋ, özgelerge de sony tıle!” deitın altyn qaǧidasy sekıldı. Demek, jasampaz janǧa tän törtınşı qasiet:
Ūttym/Ūttym küiınde oilanady.Gari Chepmen degennıŋ “Mahabbattyŋ bes tılı” deitın keremet kıtaby bar. Sonda adamdar bır-bırıne degen mahabbatty tüsındıre almaidy deidı. Mäselen, jūmysbasty erkek demalys künderı bala-şaǧamdy tauǧa alyp şyǧyp, qydyrtsam dep ıştei josparlap jüredı. Ol otbasyna degen mahabbatyn seruenge şaqyru arqyly körsetkısı keledı. Al äielı apta boiy ybyrsyp ketken üidı jinap alsam dep, sol arqyly otbasyna degen mahabbatyn körsetuge niettenıp jüredı. Senbınıŋ taŋy atqanda küieuı tauǧa baramyz, äielı üide qalamyz dep daulasyp qaluy bek mümkın. Negızınde, ekeuı de bır-bırıne degen süiıspenşılıgın özınşe jetkızgısı kelıp tūr. Sol sebeptı är ıstıŋ baiybyna baryp, tüsınuge tyrysyŋyz. Mäselenı köterıp, baǧalap, keŋes berıp, öz ideialaryŋyzdy aitpas būryn tüsınuge tyrysyŋyz. Būl - özara tiımdı kommunikasiia daǧdysy. Tabysty adamnyŋ besınşı daǧdysy osydan şyǧady:
Äuelı tüsınuge, sodan keiın tüsınıktı boluǧa ūmtylady.Altynşy daǧdy - Sinergiia. Mäselen, Äzıret Sūltan kesenesı turaly aŋyz köp. Qaraşyq özenınıŋ jaǧasynda, sosyn Sauran qalasynda daiyndalǧan kırpıştı 40 şaqyrym qaşyqtaǧy Türkıstanǧa deiın tızbektelıp tūrǧan adamdar qoldan-qolǧa berıp jetkızgen desedı. Eger sol adamdar ärı-berı 80 şaqyrym sandalyp kırpış tasysa köp uaqyt keter edı. Olar bır-bırıne qol jalǧau arqyly erekşe ädıs tapty. Demek eŋbek önımdılıgı artty. Sinergiia degenımız sol. Demek, yntymaqtastyqta eŋbek etudıŋ maŋyzy zor. Altynşy daǧdynyŋ maǧynasy - qazaq danalyǧyndaǧy «Sausaq bırıkpei ine ılıkpeidıge» keledı. Mıne, osy jetı daǧdyny ıske asyrsaŋyz sızdıŋ de jolyŋyz aşylyp, jasampaz ısterge bastamaşy boluyŋyz mümkın. Basyŋyzdaǧy barlyq uaiymdy sılkıp tastap, qolyŋyzdan keletın ıspen şūǧyldanyŋyz. Alaida qandai biıkke köterılseŋız de kıtap oqudy ūmytyp ketpeŋız! https://www.youtube.com/watch?v=SLPMjeHWiV0
Sılteme "Abai" telearnasynan aldyndy
Ūqsas jaŋalyqtar
