وسىدان 60 جىل بۇرىن قازاق جەرىنەن ەڭ العاش گاگارين عارىشقا اتتانىپ، بايقوڭىر الەمدەگى ءىرى ءارى تۇڭعىش عارىش ايلاعىنا اينالعان بولاتىن. "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى بايقوڭىر عارىش ايلاعى تۋرالى كوبى بىلە بەرمەيتىن قىزىقتى دەرەكتەرمەن بولىسەدى.
بايقوڭىر - رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قۇرامىنداعى فەدەرالدىق ماڭىزى بار قالا. جالعا الۋ مەرزىمى 2050 جىلى اياقتالادى.
1950 جىلى قازاق دالاسىندا عارىش ايلاعىن سالۋ قۇرىلىسى باستالعاندا ىقتيمال قارسىلاستاردى الداۋ ءۇشىن قاراعاندى وبلىسىنىڭ بايقوڭىر كەنتىندە اعاشتان تاعى دا ءبىر عارىش الاڭى سالىنعان.
"بايقوڭىر" عارىش ايلاعىنىڭ استاناسى - بايقوڭىر قالاسى. قالا قۇرىلىسى 1955 جىلدان باستالعان.
50 جىلدىڭ ىشىندە «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان 1500-دەن استام ءارتۇرلى ماقساتتاعى عارىش اپپاراتى، 100-دەن استام كونتينەنتارالىق بالليستيكالىق راكەتا، نەگىزگى راكەتالاردىڭ 38 ءتۇرى، سونداي-اق 80-نەن استام عارىش اپپاراتى جانە ونىڭ موديفيكاتسيالارى عارىشقا ۇشىرىلدى.
130-دان استام وتاندىق جانە شەتەلدىك عارىش «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان وربيتاعا ۇشىپ شىقتى.
تۇڭعىش عارىشكەر دەپ اتاپ جۇرگەن يۋري گاگاريندى "عارىشكەر" ەمەس، "استروناۆت" دەپ اتاعان ەكەن. بۇعان دالەل، ماسكەۋگە جىبەرىلگەن قۇتتىقتاۋ حاتتار. ونىڭ ىشىندە فرانتسيا، ۇلىبريتانيا، اقش باسشىلىعى بار.
بايقوڭىر قالاسىن بۇرىن لەنينسك دەپ اتاعان. كوپتەگەن راكەتالار ۇشىرىلىپ، قانشاما ادامنىڭ ومىرىنە زاردابىن تيگىزدى. سوراقىسى، مۇنىڭ بارلىعى گاگارين عارىشقا ۇشپاس بۇرىن ورىن العان-دى. راكەتالار جارىلدى، كوپ ادام قازا تاپتى.
يۋري گاگارين: «يا گوريۋ، پروششايتە، توۆاريششي!» — «ورتەنىپ جاتىرمىن، قوش بولىڭدار، جولداستار!»، - دەپ ايقايلاعانىن ءالى كۇنگە دەيىن ەشكىم اشىپ جازبادى.
1998 جىلى ەكىنشى رەت عارىشقا ۇشقان قازاق تالعات مۇساباەۆ "مير" وربيتالىق ستانتسياسىن ءوزى قۇتقارعان ەكەن.
2001 جىلى تالعات مۇساباەۆ امەريكالىق تۋريست دەنيس تيتومەن بىرگە عارىشقا ۇشتى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
