اي، بەردىباي، بەردىباي،
سويلەر مە ەدىم مەن بۇلاي؟!
مۇڭىم مەنىڭ بىتپەدى-اي،
كۇنىم نەنى كۇتكەنى-اي؟!
ەرتاي اشىقباەۆ
وسىدان وتىز التى جىل بۇرىن، بۇگىنگىشە ايتساق، بەرشۇگىر ستانساسىنىڭ، تەمىرجول بويىنىڭ سول كەزدەگى رەسمي ونوماستيكاسىنا سۇيەنسەك، «بەرچوگردىڭ» بالاسى بەردىباي كەمال ەكەۋمىز اقتوبە وبلىستىق «كوممۋنيزم جولى» گازەتىنە وندىرىستىك پراكتيكاعا كەلدىك. بۇل كوممۋنيزمنىڭ ەلەسى ەپتەپ كومەسكىلەنە باستاعانىمەن ونىڭ سارا جولى ءالى دە سايراپ جاتقان كەز ەدى. وسىنداي يدەولوگيالىق ۇستانىم قوعامعا تىرەك بولىپ تۇرعان داۋىردە ىلميگەن شيبورباي ەكى ستۋدەنت اقتوبەلىك ساقا جۋرناليستەردىڭ ورتاسىنا توپ ەتە تۇستىك.
ءبىزدىڭ بۇل كەلۋىمىز كەيىن وسى گازەتتىڭ بۇگىنگى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، ول كەزدەگى جاس ءتىلشى ەرتاي اشىقباەۆتىڭ «وندىرىستىك تاجىريبە» دەگەن ولەڭىنە وزەك بولدى:
اقتوبە، تالاي ەرگە بولدىڭ ىستىق،
الماتىدان كەلدى، ۋاي، –
سىن-بايقاۋعا ءبىر ايلىق وندىرىستىك،
باۋىرجان مەن بەردىباي.
مەن تۇلەكپىن، ستۋدەنت بۇلار ءالى،
بۇلار – ەسكەك باعىتسىز قايىقتاعى.
جوق ازىرگە بايسالدى مۇرالارى،
جوق ءتىپتى زايىپتارى…
جۋرفاكتى بىتىرگەنىنە ءبىر-ەكى-اق جىل وتكەن ەرەكەڭ
«ءدال وسىنداي ءسال مۇڭسىز، ءسال باقىتتى،
مەن دە بولعام،
كەزىكپەگەن ەشقانداي زارعا ءتىپتى،
كەشەگى كەلگەن وردام»، – دەپ بىزگە قىزىعا قارايدى.
«سوندىقتان دا تىم ىستىق بۇلار ماعان،
جۇرەمىن ارىدەگى ەلەسكە ەرىپ،
قاي سيقىر جۇتقان ءبىزدى، كىم ارباعان،
وسىنداي ەمەس پە ەدىك؟»، – دەپ ستۋدەنت كۇنىن ساعىنىپ ەسكە الادى. ال ءبىز قالامى ولەڭ سوزگە دە، كوسەمسوزگە دە جۇيرىك ەرەكەڭنىڭ قابىلەتىنە قايران قالامىز. ادەتتە اقىنداردىڭ ماقالا جازۋعا قىرى بولا بەرمەۋشى ەدى…
ءۇشىنشى كۋرستى بىتىرگەن سوڭ اقتوبەگە وندىرىستىك پراكتيكاعا كەلۋىمنىڭ ەكى-ءۇش ءتۇرلى سەبەبى بار ەدى. بىرىنشىدەن، ءبىر كۋرس تومەن وقيتىن بەردىباي دوسىم «ءبىزدىڭ ەلگە بارايىق، شالقاردا شالقىپ ءجۇرىپ، ءبىر جاقسىلاپ دەمالايىقشى»، – دەپ قولقا سالدى. ەكىنشىدەن، اقتوبە ءبىزدىڭ ارالعا سونشالىقتى الىس ەمەس. وندىرىستىك پراكتيكانى ەرتەرەك ءبىتىرىپ، ەل جاققا تارتىپ تۇرعىم كەلدى.گازەتتىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ءامىر ورالباەۆ اعامىز باس رەداكتور نۇرقايىر تەلەۋوۆكە كىرىپ شىعىپ، بەردىباي ەكەۋمىزدى ءوزىنىڭ قاراماعىنا پراكتيكادان وتۋگە سۇراپ الدى. ەگىس ناۋقانىنىڭ كۇيىپ تۇرعان تۇسى. پراكتيكانتتىڭ كومەگىنە ءزارۋ ءبولىمنىڭ ءبىرى وسى.ءبىر-ەكى ماقالا جازىپ، اۋىلعا تايىپ تۇرامىن دەگەنىمىز ادىرە قالدى. باس رەداكتور بەردىباي ەكەۋمىزدى شتاتقا الدى. سول ءامىردىڭ بولىمىنە تىركەلدىك. ەكەۋمىزگە ءبىر ءجۋرناليستىڭ جالاقىسىن ءبولىپ بەردى. ونىڭ ۇستىنە قالاماقىسى تاعى بار. ول كەزدە اشقۇرساق ستۋدەنت ءۇشىن مۇنان ارتىق باقىت جوق ەدى.
قولىمىز ءسال بوساسا، دالىزگە شىعىپ، ءارى ەرەكەڭنەن تەمەكىنى دۇرىستاپ شەگۋدى ۇيرەنىپ، ءارى اسەرلى اڭگىمەسىن تىڭداپ قايتامىز. الماتىدا قاتار وتكىزگەن كۇندەردى ەسكە الىپ، كۇلىسەمىز. ەرەكەڭ ءزىلسىز ازىلگە وتە شەبەر. شايتان يەكتەگەن بەردىباي ەكەۋمىز دە قىسىر اڭگىمەنىڭ قالىپتاسقان مامانىمىز. ال ءامىر ءازىل-وسپاققا مۇلدە جوق. سونى بايقاعان بەردەش ەكەۋمىز مادەنيەت بولىمىنە بارىپ، ەرەكەڭنەن اۋىق-اۋىق قۋات الىپ كەلەمىز دە، اقتوبەنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋگە اسا قۇلشىنىسپەن كىرىسەمىز...
مەنىڭ بەردەش دوسىم وقۋ بىتىرگەن سوڭ اقتوبەنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن بولماسا دا، بۇقارالىق اقپارات سالاسىن وركەندەتۋگە بار عۇمىرىن ارنادى. "ەگەمەن قازاقستاننىڭ" وسى وبلىستاعى مەنشىكتى ءتىلشىسى بولدى. ونىڭ ايگىلى موڭكە ءبيدىڭ تىكەلەي ۇرپاعى ەكەنىن كەيىن بىلدىك. ۇلى باباسىن ۇلىقتاۋعا ءبىر ادامداي ەڭبەك ءسىڭىردى. كەيىننەن دوس-جاراندارىنىڭ ءبارى الماتى مەن استاناعا ۇدەرە كوشكەن كەزدە ول ارايلى اقتوبەسىن شىرايلى شاھاردىڭ ەشقايسىسىنا ايىرباستامادى. قالامىن مىعىم ۇستادى. قادامىن نىق باستى. قالالىق اكىمدىكتىڭ قاتارداعى قىزمەتكەرى بولسا دا، كەز-كەلگەن شەنەۋنىككە كەۋدەسىن باستىرعان جوق. تۇمەنباسى تورەجان ءماندىباي باستاعان اقتوبەلىك ساتيريكتەر ارمياسىنىڭ سايىپقىران ساربازىنىڭ ءبىرى ەدى.
بىلتىردان بەرى اۋىر دەرتكە شالدىقتى. توزىمدىلىگى تاڭ قالارلىق ەدى. سىرقاتى جانىنا باتقانىن بىلدىرگەن جوق. ەڭسەسىن تومەندەتپەدى. سوڭعى كۇندەرگە دەيىن ەر مىنەزدى قالپىنان تانبادى.
سول بەردىباي كەمال... دوسقا ادال، سەرتكە بەرىك، ارىنا داق تۇسىرمەگەن اق بەردەش بۇگىن ومىردەن ءوتتى... جان جارى مەيرامگۇلگە، اپاسى باكيزاعا، ىنىلەرى مەيرامباي، ەلتاي، ورالعا، باسقا دا اعايىن-تۋىستارىنا كوڭىل ايتامىز.
ءسوزى ساليقالى، ويى ورامدى بەردىبايدىڭ بويىنان ءبيدىڭ بولمىسىن بايقايتىنبىز. بالكىم، «جىلقى جۇلدىز بولادى، قوي قۇندىز بولادى. كەبىر جەرگە تەڭەلەدى، ايەل ەرگە تەڭەلەدى، كول تەڭىزگە تەڭەلەدى. سيىر وگىزگە تەڭەلەدى» دەپ تولعاعان ءبىرتۋار باباسىنىڭ قاسيەتى قونعان بولار.
ايتەۋىر، ءبىز كورگەن موڭكە بي سول ەدى...
الدىڭنان جارىلقاسىن، اق بەردەش!
باۋىرجان ومارۇلى
رەداكتسيادان:
عالىم، پۋبليتسيست-جۋرناليست باۋىرجان ومارۇلىنىڭ قالامداسى بەردىباي كەمال تۋرالى ەستەلىك ماقالاسى ءبىر جىل بۇرىن (2020 جىلدىڭ 4 تامىزى) كۇنى مارقۇمنىڭ مەزگىلسىز قايتىس بولۋىنا بايلانىستى جازىلعان ەدى. بۇگىن جۋرناليست بەردىباي كەمالدىڭ تۋعان كۇنى. سوعان وراي اتاۋلى ەستەلىكتى قاز-قالپىندا وقىرمان نازارىنا قايتا ۇسىنىپ وتىرعان جايىمىز بار.
