ءۇش توعىس

3565
Adyrna.kz Telegram
باق پەن باق
بالالار مەن جاستاردان،
باق-بەرەكە باستالعان.
باستى-باستى گازەتتiڭ
بiرنەشەۋiن باسقارعان.
(جۋرناليستiك فولكلوردان)
قازاق رۋحانياتىندا قاشاننان ءۇش گازەتتiڭ ورنى بولەك-تi. قولىنا قالام ۇستاعان بالانىڭ ءبارi العاشقى ماقالاسىن «قازاقستان پيونەرiنە» (قازiرگi «ۇلان») جولدايتىن، جازۋ ونەرiنە قۇمارتقانداردىڭ كوبi شەبەرلiگiن «لەنينشiل جاستا» (قازiرگi «جاس الاش») شىڭدايتىن. ال سالماقتى سويلەپ، ورنىقتى ويلايتىنداردىڭ شىعارماشىلىق وتاۋى «سوتسياليستiك قازاقستان» (قازiرگi «ەگەمەن قازاقستان») ەدi. ارينە، ول كەزدە الماتىدا سالالىعى بار، قالالىعى بار، باسقا گازەتتەر دە شىعىپ تۇردى. بiراق جازۋ-سىزۋعا يكەمدiلiك تانىتقاندار رۋحانياتتىڭ بەسiگiنە اينالىپ، وقىرمانىمەن كوبiرەك تiلدەسiپ تۇراتىن وسى ءۇش باسىلىمنىڭ توڭiرەگiندە تۇراقتايتىن. وسىناۋ گازەتتەردiڭ ۇشەۋiندە دە قىزمەت iستەپ، جۋرناليستiك جۇمىستىڭ كورiگiن قىزدىرعان قىز-جiگiتتەر بارشىلىق. الايدا، ءۇش باسىلىمعا دا باس رەداكتور بولعان جالعىز-اق قالامگەر بار. ول – جۋرناليست-جازۋشى ءۋاليحان قاليجانۇلى. «ۇلان» – قازاقتىڭ بالالىعى، «جاس الاش» – دارالىعى، «ەگەمەن قازاقستان» – دانالىعى»، – دەپ بiر اعامىز ايتقانداي، كەيiپكەرiمiز ءار جىلداردا ۇلت مۇراتىمەن ۇندەس ءۇش گازەتتiڭ دە بيلiگiن قولعا الدى. بۇل جاعىنان ول كiسiنiڭ باعى بەس ەلi ەمەس، بەس كەلi دەۋگە بولادى.
كەيiپكەرiمiزدiڭ بولمىس-بiتiمi, تىنىس-تiرشiلiگi بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىمەن تىعىز بايلانىستى. ۋنيۆەرسيتەتتە العان ماماندىعى فيلولوگ ەكەنiنە قاراماستان، ەڭبەك جولىن «جەتiسۋ» گازەتiنiڭ مەنشiكتi تiلشiسi بولىپ باستادى. جۋرناليستiك جۇمىستان جەرiمەي، بۇل باسىلىمدا جەتi جىل قىزمەت iستەدi. سودان سوڭ قازاقستان كومسومولى ورتالىق كوميتەتiنiڭ ءباسپاسوز سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشiلiگiنە تاعايىندالىپ، ەلiمiزدiڭ بۇكiل جاستار مەن بالالار باسىلىمدارىنا باس-كوز بولدى.
«قازاقستان پيونەرi» مەن «جاس الاشتا» ون ءتورت جىلىن وتكiزiپ، ەلiمiزدiڭ ءباسپاسوز جانە بۇقارالىق اقپارات مينيسترiنiڭ ورىنباسارى قىزمەتiن اتقاردى. پرەزيدەنت اكiمشiلiگiنiڭ Iشكi ساياسات ءبولiمi مەڭگەرۋشiسiنiڭ ورىنباسارى رەتiندە جۋرناليست ارiپتەستەرiنiڭ جۇمىسىن قاداعالاپ وتىردى. پارلامەنت سەناتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتiن باسقاردى. ءسويتiپ، ءباسپاسوز ونىڭ باعىن جاندىردى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ قىسقارعان اتاۋى بۇل سالادا ۇنەمi تابىسقا جەتكەن ونىڭ بولمىسىن ءدال تانىتاتىن سەكiلدi. ويتكەنi وعان باق پەن باق ۇنەمi سەرiك بولدى. زاماننىڭ ىڭعايىنا، ءوزiنiڭ iسكەرلiگiنە قاراي، بارعان جەرiندە ەلەۋلi وزگەرiس بايقالعانى راس. ماسەلەن، «قازاقستان پيونەرiنiڭ» تارالىمى ەداۋiر ارتتى. «لەنينشiل جاستىڭ» جەتپiس جىل جامىلعان اتى وزگەردi. «ەگەمەن قازاقستان» كوشتiڭ باسىن استاناعا قاراي بۇردى. سوندىقتان ونى باق پەن باقتى ۇيلەستiرە بiلگەن باسشى دەپ باعالاۋعا بولار.
ءۋاليحان اعامىز بالالار باسىلىمىنا باسشىلىق ەتكەن جىلداردا جەمiستi جۇمىس جۇرگiزدi. گازەت بەتi وقۋشىلاردىڭ اشىق اڭگiمە الاڭىنا اينالدى. قازاق ۇلاندارى بۇرىننان قالىپتاسقان پiكiرتالاس مادەنيەتiن ودان ءارi دامىتا ءتۇستi. ولاردىڭ ۇلتتىق ساناسىن وياتىپ، ەلدiك تانىمىن ارتتىرۋعا دەن قويىلدى. حالقىمىزدىڭ ەتنوگرافيالىق قۇندىلىقتارى جونiندە ءتۇرلi تاسiلدەر ارقىلى جەتكiلiكتi مالiمەت بەرiلدi. وي-ءورiستi جەتiلدiرەتiن «تانىمدىق ويىندار مەكتەبi» (توم) بالا بiتكەندi گازەتكە جiپسiز بايلادى. جاس تiلشiلەردiڭ بەدەلi كوتەرiلدi. كازگۋ-دiڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتiنە وقۋعا تۇسۋگە كەلگەندەردi گازەت رەداكتسياسىنا جيناپ، بiر-بiرiمەن تانىستىرىپ، شىعارماشىلىق ورتاعا بەيiمدەۋ ءۇردiسi جالعاستى. ەڭ باستىسى، «قازاقستان پيونەرiنiڭ» تارالىمى 215 مىڭعا دەيiن جەتتi. مۇنى ءۋاليحان اعامىزدىڭ باق-تاعى باعىنىڭ باسى دەۋگە بولار ەدi.
ونىڭ تۇسىندا «لەنينشiل جاستىڭ» اتى «جاس الاش» بولىپ وزگەردi. تەگiندە، وسىلاي اتاۋ تۋرالى قوعامدىق پiكiر دە ورنىعا باستاعان. بالكiم، باسقا باسىلىمدار اتاۋدى الىپ قويار دەپ ساقتىق ويلادى ما، باس رەداكتور بiر-اق كۇندە شەشiم قابىلدادى. 1991 جىلى ەلدi دۇرلiكتiرگەن تامىز بۇلiگi بiرقاتار جاعدايدى ايقىنداپ بەرگەن سوڭ، سول ايدىڭ 28-i كۇنiنەن (167-ءنومiر) جاڭا اتاۋمەن شىعا باستادىق. ءسويتiپ، باسىلىمنىڭ و باستاعى تاريحي اتاۋى ۇزاق جىلدان سوڭ قايتىپ ورالدى. گازەت اتاۋىن وزگەرتكەن سوڭ دا قاليجانوۆ قاراپ وتىرعان جوق. قىزمەتكەرلەرiنە ەندi عانا ارشىلىپ جاتقان تاريحي اقتاڭداقتارعا تۇرەن سالعىزدى. الدىمەن، گازەتتiڭ بۇرىنعى باسشىلارىن تۇگەلدەدi. تۇگەلدەيتiندەي ءجونi بار ەدi. بۇلاردىڭ بiرقاتارى جازىقسىز جاپا شەككەن ارىستار بولاتىن. تام-تۇمداپ ماتەريال جيناتتى. جiگiتتەر بۇرقىراتىپ جازىپ جاتتى. سول ماقالالاردان وسى ۋاقىتقا دەيiن ەسiمi بەلگiسiز بوپ كەلگەن ازاماتتاردىڭ باسىلىم باسشىسى بولعانىن بiلدiك. اسiرەسە، «جاس الاشتىڭ» العاشقى باس رەداكتورى، قازاق جاستارىنىڭ كوشباسشىسى عاني مۇراتباەۆتىڭ ومiرiنە قاتىستى جاڭا دەرەكتەر iزدەپ، وقىرمانعا ۇدايى مالiمەت بەرۋ ماقساتىمىزعا اينالدى. باسشىمىزدىڭ تاپسىرماسىمەن عانيدىڭ زايىبى، ول تۇستا جاسى سەكسەننەن اسقان باقىتجان قۇرمانبايقىزىن ەستەن شىعارماي، ۇنەمi سۇحبات جاساپ، تۇرمىس-تiرشiلiگi جونiندە ەلدi قۇلاقتاندىرىپ وتىردىق.
باس رەداكتوردىڭ تۇسىندا اتقارىلعان تاعى بiر iرگەلi iس – قازاقستان كومسومولىن باسقارعان تۇعىرلى تۇلعالاردىڭ ومiرباياندىق تاريحىن ءتۇزۋ. ول تiلشiلەرiن ماسكەۋ مۇراعاتتارىنا جiبەردi. قايسار ءتاشتيتوۆ، عازيز قۋاتوۆ، حيۋاز دوسپانوۆا، ساعىندىق كەنجەباەۆ سىندى جاستار جەتەكشiلەرiنiڭ ەل بiلە بەرمەيتiن ەلەۋلi iستەرi جونiندە پورترەتتiك ماقالالار ازiرلەتتi. ماسكەۋدە قۇرىلىپ، ەل رۋحىن وياتقان «جاس تۇلپار» ۇيىمىنىڭ تاريحى تۋرالى بiر كiتاپقا جۇك بولاتىن ماقالالار جازدىردى. ول جiگiتتەردi شىعارماشىلىق iزدەنiسكە جۇمىلدىرا بiلدi. شەتiنەن ەڭبەككە باۋلىدى. «ناۋرىز» مەيرامىن حالىقپەن قايتا تابىستىرۋ ءۇشiن گازەتتiڭ بار مۇمكiندiگiن تيiمدi پايدالاندى. كەي تۇستا تاۋەكەلگە بارا بiلگەنiن ايتپاساق، ادiلدiك بولماس ەدi.
«ەگەمەن قازاقستاننىڭ» باس رەداكتورى بولعان كەزiندە تاعى بiر تاريحي ميسسيانى ورىنداۋىنا جول اشىلدى. ول الماتىدان استاناعا قونىس اۋداراتىن باس باسىلىمنىڭ كوشiن باستادى. بۇل جاعىنان دا ونىڭ باعى بار دەر ەدiك. كوشi-قون جۇمىستارىن شەبەر ۇيىمداستىردى. الدىمەن جاڭا قالادان استانالىق بيۋرو اشتى. سودان سوڭ جۋرناليستەردiڭ العاشقى توبىن اتتاندىردى. الىمدىلىعى مەن شالىمدىلىعىنىڭ ارقاسىندا ءتاۋiر عيماراتقا قول جەتكiزدi. قىزمەتكەرلەردiڭ ءبارiن پاتەرمەن قامتاماسىز ەتتi. اقىرى، «ەگەمەن قازاقستان» تۇگەل كوشiپ كەلدi. قوعامدى ەلەڭ ەتكiزگەن شەرحان مۇرتازا مەن كامال سمايىلوۆتىڭ گازەت بەتiندە جازىسقان حاتتارى – ۋاكەڭنiڭ تۇسىندا جۇزەگە اسقان جەمiستi جوبا.
مۇنىڭ ءبارi باق پەن باقتىڭ ساباقتاستىعىنىڭ ءارi كەيiپكەرiمiزدiڭ iسكەرلiگiنiڭ ناتيجەسi ەكەنiنە كiم تالاسار؟!
ساباق پەن قاباق
بوز كiلەمدi بيلەگەن،
بiراق باسىن يمەگەن.
بالۋاننىڭ بiرازىن،
بالشىقتاي-اق يلەگەن!
(جۋرناليستiك فولكلوردان)
وقۋشى بiتكەن مۇعالiم اتاۋلىنىڭ ساباعى مەن قاباعىن اڭدىپ وتىرادى. ستۋدەنتتەر دە سولاي. ءبارiمiز دە سويتتiك. لەكتوردىڭ ساباعى قىزىقتى، قاباعى اشىق بولسا، باعىڭنىڭ جانعانى. بiزدiڭ كەيiپكەرiمiزدiڭ دە وسىنداي وقىتۋشى ەكەنiنە باياعىدا كوزiمiز جەتتi. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتiنiڭ باسشىلارى ارا-تۇرا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ بەدەلدi وكiلدەرiن ءدارiس بەرۋگە شاقىراتىن ەدi. ءۇشiنشi كۋرستا وقىپ جۇرگەنiمiزدە، «قازاقستان پيونەرi» گازەتiنiڭ باس رەداكتورى ءۋاليحان قاليجانوۆ بiزگە ارنايى كۋرس جۇرگiزۋگە كەلدi. ول كەلەدi دەگەندە، بۇل باسىلىمعا قارشاداي كەزiنەن ماقالا جازىپ، بەسiكتەن بەلi شىقپاي جاتىپ «بالا تiلشi» اتانعان انۋاربەك اۋەلبەكوۆ پەن مۇراتبەك توقتاعازين ەداۋiر ەلەڭدەسiپ قالدى. ەلەڭدەسكەنi نە، ونى الدىنان شىعىپ، كۇتiپ الىپ، تەرەزەسiن تەڭ ۇستاپ، زالدى ءارi-بەرi بويلاي ءجۇرiپ اڭگiمەلەسiپ، ءماز بولىستى. وسى ۋاقىتقا دەيiن رەداكتور تۇگiلi كوررەكتورمەن جوندەپ سويلەسiپ كورمەگەن بiز ولارعا كادiمگiدەي قىزىعامىز. ولار دا بiزدi ەلiكتiرە تۇسكiسi كەلگەندەي، انا كiسiگە ءتۇرلi سۇراق قويىپ، جاقىندىقتارىن بiلدiرiپ، جانىندا اينالشىقتاپ، ۇزاق تۇرىپ الدى.
جاڭا وقىتۋشىمىز تىم قاراپايىم ەكەن، ءوز باسىلىمىنا بەلسەندi اتسالىسقان بiزدiڭ كۋرستاستارىمىزدى بiردەن باۋىرعا تارتىپ، حال-جاعدايلارىن سۇراپ جاتىر. ءجۇزi وتە جىلى كورiندi. سالدەن سوڭ ساباعىن باستادى. ءدارiسiن الەمدiك جۋرناليستيكانىڭ ماسەلەلەرi تۋرالى اڭگiمە تۇرiندە وتكiزدi. كومسومولدا قىزمەت iستەپ جۇرگەن كەزiندە شەت ەلدەردi كوپ ارالاپتى. سونداعى كورگەن-بiلگەندەرiنiڭ ءوزi تالاي لەكتسياعا جۇك بولاتىن ءتۇرi بار.
بiر ساتتە اقش-تىڭ ساياسي شولۋشىسى ۋولتەر ليپپماننىڭ جۋرناليستiك شەبەرلiگiنە توقتالدى. ونىڭ اقپاراتقا ەل-جۇرتتى سەندiرە بiلەتiن ەرەكشە قاسيەتi جونiندە ايتتى. ۆەتناممەن سوعىستا قازا تاپقان امەريكالىق سولداتتاردىڭ تابىتى جانىندا تۇرىپ، جان تەبiرەنتەرلiك رەپورتاج جۇرگiزگەنi تۋرالى باياندادى. بiز بۇدان كiم ۇستەم بولسا، سونىڭ اقپاراتى دا وكتەم بولاتىنىن ۇققاندايمىز. تiسقاققان شەبەر جۋرناليست دەرەك پەن دايەكتi قالاعانىنشا ويناتا الاتىن كورiنەدi. مۇنىڭ ءبارi امەريكانىڭ بەينەسiن «ازات دۇنيەنiڭ سيقى» دەگەن ايدارمەن ۇسىنىلاتىن كاريكاتۋرالاردان عانا كورەتiن بiز ءۇشiن ءارi تاڭسىق، ءارi قىزىق ەدi.
بالالار باسىلىمى باسشىسىنىڭ ساباق بەرۋ ءتاسiلi بiزگە قاتتى ۇنادى. ءوزi ستۋدەنتتەرiن ەشقاشان تۇگەلدەمەيدi ەكەن. توپتىڭ جۋرنالىندا شارۋاسى جوق وقىتۋشىدان ءدارiس الۋ – قازاق ستۋدەنتiنiڭ ماڭدايىنا جازىلعان بiر باقىتى. لەكتسياعا كەشiگiپ كەلسەڭ دە، ۇرىسپايدى. ءسوزiن ءبولiپ، سىرتقا شىعىپ كەلۋگە سۇرانساڭ دا، جiبەرە سالادى. اكەمiزدەي ەركەلەتەتiن اقكوڭiل كۋراتورىمىز مامىتبەك قالدىباەۆتان كەيiن جانىمىزعا جاقىن جايساڭ مiنەز پەداگوگ كورiپ تۇرعانىمىز وسى. سوندىقتان بiز ونى وتە جاقسى كوردiك. مۇنداي جۇرتقا جايلى وقىتۋشىدان اينالىپ كەتپەيسiڭ بە؟!
ول تۇستا اعامىز جاپ-جاس. قىرىققا دا تولماعان كەزi. سiرەسكەن كەڭەستiك داۋiردە كورگەن العاشقى دەموكراتىمىزدىڭ بiرi دە سول كiسi شىعار. ءالi كۇنگە دەيiن مەن ونى ساباعىن تارتىمدى وتكiزەتiن، جۇرتتى جالىقتىرمايتىن ءتاۋiر لەكتور رەتiندە باعالايمىن. بiراق ونىڭ بiزگە بەرگەن ءدارiسi بiر سەمەسترمەن عانا تۇيىقتالدى. كۇن سايىن كونسپەكت جازدىرىپ، ابدەن زىقىمىزدى شىعاراتىن، ونى توعىز رەت تەكسەرiپ، ەلۋ رەت ەسكەرتەتiن ايعايشىل اعايلارىمىز بەن ادۋىن اپايلارىمىزدان ابدەن زارەزاپ بولعان بiز: «مiنە، بiزگە ستۋدەنتتiڭ جان-دۇنيەسiن ۇعاتىن وسىنداي مەيiربان ءارi ويلى وقىتۋشىلار جەتiسپەيدi»، – دەپ وزiمiزشە دiلمارسىپ جۇردiك تە، بiرازدان سوڭ ونى ۇمىتىپ كەتتiك.
جو-جوق، ۇمىتا المايدى ەكەنبiز. كەيiن تاعدىردىڭ جازۋىمەن قاراماعىندا جەتi جىل قىزمەت iستەدiك. بالا-شاعامىزدىڭ نەسiبەسiنە اينالعان ءۇش بولمەلi پاتەرiمiزگە سول كiسiنiڭ تۇسىندا قول جەتكiزدiك. مۇحيت كەشiپ، تاۋ اسىپ، تالاي ساپارعا بiرگە اتتاندىق. ونى ايتاسىڭ، بەرتiندە بەدەلدi عىلىم ورداسىنىڭ بوساعاسىنان دا قاتار اتتادىق.
...سونىمەن، ول بiز قىزمەت iستەپ جۇرگەن «لەنينشiل جاستىڭ» باس رەداكتورى بولىپ تاعايىندالدى. جاسىراتىنى جوق، العاشقىدا بۇل جاڭالىقتى توسىرقاي قابىلدادىق. سەبەبi, بۇرىنعى باسشىمىز شىعارماشىلىق ورتادا اسا بەدەلدi قالامگەر سەيداحمەت بەردiقۇلوۆ ەدi. بiز ونىڭ باسقارۋ تاسiلiنە ابدەن بەيiمدەلگەندiكتەن، وزگە باسشىنى كوز الدىمىزعا ەلەستەتە المايتىنبىز. بولمىسىنان بەكزاتتىعى بايقالاتىن سول كiسiنiڭ ارقاسىندا ەڭسەمiز ۇنەمi كوتەرiڭكi جۇرەتiن. ونىڭ iرiكتەپ العان كادرلارى دا وتە تانىمال جۋرناليستەر بولاتىن. الدا-جالدا باس رەداكتورىمىز باسقا قىزمەتكە اۋىسا قالسا، ءوزiمiز ۇيرەنiسكەن سول اعالارىمىزدىڭ بiرi ورنىن باساتىن شىعار دەيتiنبiز. ولاي بولمادى.
سەيداحمەت اعا «جالىن» باسپاسىنىڭ ديرەكتورى بولىپ بەكiتiلگەن سوڭ، كوپ ۇزاماي كومسومولدىڭ باسشىلارى ءۋاليحان قاليجانوۆتى ەرتiپ كەلدi دە، ۇجىمعا تانىستىرىپ كەتتi. «ءوزi – عىلىم كانديداتى، ءوزi كومسومولدا iستەگەن. ەكi تiلگە بiردەي اعىپ تۇر. بۇدان ارتىق سەندەرگە قانداي باس رەداكتور كەرەك؟!».
سول كۇنi سەيداحمەت بەردiقۇلوۆ ون التى جىل باسقارىپ، بۇكiل قازاق جۇرتىنا تانىمال ەتكەن ايگiلi باسىلىمنىڭ كەزەكتi سانىنا ءۋاليحان اعام شيىرىپ تۇرىپ قول قويدى.
«لەنينشiل جاس» – مەنiڭ العاشقى شىعارماشىلىق ۇجىمىم. ءوزiم ءوز بولعالى بiرiنشi رەت باستىعىم اۋىسىپ تۇر. مۇلدە تانىمايتىن ادامىم ەمەس. بiزدەن بiر-اق قابات تومەن ورنالاسقان «قازاقستان پيونەرiنiڭ» باس رەداكتورى. ونىڭ ۇستiنە، ۋنيۆەرسيتەتتەگi لەكتسياسى وزiمiزگە ۇناعان وقىتۋشىم. بiراق ءبارiبiر تەڭدەسسiز بەردiقۇلوۆتىڭ تاربيەسiن كورگەن سوڭ، وزگە ەشكىمدى مويىنداۋعا ونشا قۇلىقتى ەمەس ەدiك. جالپى، «لەنينشiل جاستى» ءۇتiر-نۇكتەسiنە دەيiن وقىلاتىن باسىلىمعا اينالدىرعان سەيداحمەت بەردiقۇلوۆتان كەيiن باس رەداكتور بولۋ قيىننىڭ قيىنى ەدi. سوندىقتان بiز ءۋاليحان اعامىزدىڭ اسا اۋىر مiندەتتi موينىنا جۇكتەگەنiن تۇسiندiك. «وعان وڭاي بو-ول-ما-ا-ا-اي-دى»، – دەستi بiرگە قىزمەت iستەيتiن ۇلكەن اعالار. «ءيا، وڭاي بو-ول-ما-ا-ا-اي-دى»، – دەپ ىڭىرانامىز بiز دە سولاردىڭ اۋەنiنە سالىپ. شىنىن ايتساق، نەنiڭ وڭاي ەمەس ەكەنiن ءوزiمiز دە جەتە تۇسiنبەيمiز... ەرەسەكتەرگە ەپتەپ ەلiكتەپ، كۇشiكتەي شاۋiلدەپ، كومسومول جاققا قاراپ، كiجiنiپ-كiجiنiپ قويامىز.
ال قاباعى اشىق، ءجۇزi جارقىن ءۋاليحان اعا بۇكiل جۇرتتى كەڭ قۇشاعىنا تارتىپ، ۇجىمىمىزعا سiڭدi دە كەتتi.
ەركiندiك پەن ەركەلiك
تۇسiنە دە بiلەدi,
پiسiرە دە بiلەدi.
تايراڭداساڭ، تاۋبەڭە،
تۇسiرە دە بiلەدi!
(جۋرناليستiك فولكلوردان)
بiز قانشا جەردەن كۇدiك ويلاعانىمىزبەن، سارى ۋايىمعا سالىنىپ، مالتىعىپ-ميتىڭداعان، تۇرالاپ-تيتىقتاعان ادامدى كورمەدiك. ول ءوزiنiڭ قانىنا بiتكەن ساليقالى مiنەزi مەن تالاي جىلعى تاجiريبەسiنە سۇيەنiپ، كوپتەن تۇساۋ كورمەگەن تارپاڭداردى جايلاپ قانا تiزگiندەپ، بايىپپەن باسقارا باستادى. قاشاندا جايراڭداپ جۇرەدi. ەشكiمدi سىرتقا تەپپەيدi. ءبارiمiزدi بولە-جارماي، باۋىرعا تارتتى.
سوعان قاراماستان، سەيداحمەت اعانىڭ تەمiردەي تارتiبiنە بەيiمدەلگەن بiز ءۋاليحان اعانىڭ كەڭپەيiل مiنەزiنە بiرازعا دەيiن ۇيرەنە المادىق. ونىڭ ۇستiنە كوپ ۇزاماي رەداكتسيانىڭ جۇلىن-جۇيەسi سانالاتىن ەرجۇمان اعا دا «سوتسياليستiك قازاقستانعا» اۋىستى. ءوزi ايتاتىنداي، بەردiقۇلوۆتىڭ «ورنىن باسپاس» ورىنباسارى ەرجۇمان سمايىلدىڭ «لەنينشiل جاستان» كەتۋi جانىمىزدى جاسىتتى. ءوز ورنىندا وتىرعان ادام ەكەنiنە تالاس تۋدىرمايتىن ەراعاڭدى دا ەشكiم الماستىرا المايتىنداي كورiنەتiن. جوق، تiرشiلiك ءارi قاراي جالعاسا بەردi. سويتسەك، ءبارiمiز سەيداعاڭنىڭ بiر-بiر بالاسىمىز دەپ كەۋدە قاعىپ جۇرسەك، ۋاكەڭ دە سول كiسiنiڭ باسپاسوزگە بiزدەن بۇرىن باۋلىعان شاكiرتi ەكەن عوي. ەندەشە، ناعىز «بالانىڭ» ۇلكەنi وسى بولدى. ەكەۋi بiر توپىراقتا ءوسiپ-جەتiلگەن. تيتiمدەي كەزiنەن تانىعان. ۇلگiسiن ۇستانعان، سوڭىنان سوقپاق سالعان. قاراپ تۇرساق، سول اعامىزدىڭ قىزمەت جولىمەن ءوسiپ كەلەدi. «قازاقستان پيونەرi»، «لەنينشiل جاس»... ەكەۋiنiڭ دە باس رەداكتورى...
ەرجۇمان اعانىڭ ورنىنا ەرعالي ساعات باس رەداكتوردىڭ ورىنباسارى، ال ونىڭ ورنىنا جارىلقاپ بەيسەنبايۇلى جاۋاپتى حاتشى بولىپ بەكiتiلدi. ياعني، باس رەداكتور باسىلىمنىڭ ءوز كادرلارىن ءوسiردi. مۇنىسى بارiمiزگە ۇنادى. ارينە، ەڭ قاتتى ۇناعانى ونىمەن بiرگە كەلگەن ەركiندiك ەدi. ءۋاليحان اعا كەز-كەلگەن ۋاقىتتا بولمەمiزگە كiرiپ كەلەدi. تiكەسiنەن تiك تۇرعان بويى تاپسىرماسىن بەرەدi دە، ءوز شارۋاسىمەن كەتەدi. ال جاسى ۇلكەن، مiنەزi اۋىر سەيداعاڭ بولمەمiزگە كوپ كەلە بەرمەيتiن. قاجەت بولساق، شەتiمiزدەن ءوزi شاقىرىپ الاتىن. بولمەلەردi ارالايتىنى جونiندە الدىن الا قۇلاقتاندىرىلاتىن.
جاڭا باسشىمىزدىڭ بولمەمiزگە تۇتقيىلدان كiرiپ كەلۋ ىقتيمالدىعى باسىمداۋ بولعان سوڭ، ىلعي دا ەتەك-جەڭiمiزدi جيناپ وتىرۋعا بەيiمدەلدiك. ول ول ما، اعامىزدىڭ ءجۇزi تىم جىلى ەكەنiن كورگەننەن كەيiن ارسالاڭداپ، ونىڭ كابينەتiنە جيi باس سۇعاتىندى شىعاردىق. بiرتە-بiرتە ول كiسiگە ابدەن بوي ۇيرەتiپ الدىق. ەركiندiكتiڭ ارقاسىندا ەركەلەي باستادىق. ۋاكەڭ ەركەلiگiمiزدiڭ ءبارiن كوتەردi. بiز ونى ۇساقتىق دەگەننiڭ نە ەكەنiن بiلمەيتiن ورلiگi ءۇشiن، اعاتتىعىڭدى كەشiرە بiلەتiن مارتتiگi ءۇشiن ەرەكشە سىيلادىق. ايتپەسە، ءوزi باستىق، ءوزi بالۋان، قارسى كەلگەندi قارا جەرگە قازىق قىلىپ قاعىپ جiبەرەم دەسە دە ەركiندە ەمەس پە؟! وعان ءوز پiكiرiمiزدi اشىق بiلدiرەتiنبiز. ويتكەنi, ويى ايقىن جۋرناليستi قادiرلەيتiنiن اڭعارعانبىز. تiپتi, تiلiمiز شىعىپ، قالجىڭ ايتامىز.
«سەيداعاڭدى جاقسى كورەتiندەرiڭدi بiلەمiز. بiراق ول كiسiمەن وسىلاي ازiلدەسە الار ما ەدiڭدەر؟»، – دەدi بiر كۇنi جiگiتتەردiڭ بiرi. سوسىن بiرازعا دەيiن جىم بولدىق. ءبارiبiر ازiلدەسۋدi قويا المادىق. ويتكەنi باس رەداكتورىمىز دا قالجىڭعا وتە شەبەر ەكەن. ءوز ازiلiڭمەن ءوزiڭدi ءولتiرiپ تۇسiرەدi.
بiردە الدىمەن رەسپۋبليكا كومسومولىنىڭ، ودان سوڭ وداق كومسومولىنىڭ كەزەكتi سەزi ءوتiپ، ناۋقاندىق شارۋانىڭ ءبارi اياقتالعان سوڭ باس رەداكتورعا كiردiم. «ۋاكە، سەزد بولسا بiتتi, كومسومولدىڭ ماعان وكپەسi جوق شىعار. ەندi مەن دەمالىسقا شىعايىن، جiبەرiڭiز»، – دەدiم. سويتسەم، باس رەداكتورىم: «دەمالىسى نەسi, ەندi سەزدiڭ شەشiمدەرiن جۇزەگە اسىرمايسىڭ با؟»، – دەپ قاراپ تۇر.
سويتسەك، ۋاكەڭمەن بiرگە جاستار باسىلىمىنا دەموكراتيا كەلگەن ەكەن. ول شىعارماشىلىق ادامدارىنا تولىق جاعداي جاسادى. جۋرناليستەر ەركiن ءجۇرiپ-تۇردى. جازام دەگەن تاقىرىبىن جازدى. قىزمەتكەرلەرiن مۇمكiندiگiنشە قورعاۋعا تىرىستى. بiردە-بiر ادامنىڭ سوڭىنا ءتۇسiپ قۋدالاعان جوق. ينتريگا دەگەندi بiلە بەرمەيتiن بiر جايلى ۇجىمعا اينالدىق. ونىڭ ۇستiنە، ول باس رەداكتورلىق قىزمەتكە ايگiلi جەلتوقسان وقيعاسى تۇسىندا كەلدi.
بيلiكتەگiلەردiڭ ءبارi كارiنە مiنگەن مۇنداي كەزدە بۇقارالىق اقپارات قۇرالىن باسقارۋ ايتۋعا عانا وڭاي. كۇن سايىن بەرiلەتiن نۇسقاۋلاردىڭ بiرiنە كوز جۇما قاراپ، بiرiنە اشىق كوزقاراسىن بiلدiرiپ، ايتەۋiر وسى بiر مازاسىز كەزەڭنەن ءوزi دە وتقا تۇسپەي، قىزمەتكەرلەرiن دە داۋ-دامايعا ۇرىندىرماي، امان-ەسەن الىپ ءوتتi. ەگەر ول جىلداردا ارنايى نۇسقاۋمەن ۇسىنىلعان بiرقاتار ماقالالار ءتۇرلi سەبەپپەن باسىلماي قالسا، بۇل تۋمىسىنان ديپلومات ۋاكەڭنiڭ قولدانعان ءادiس-ءتاسiلiنiڭ ناتيجەسi دەپ بiلiڭiز. ارىستاندى اپا دەپ، جولبارىستى جەزدە دەپ، كومسومول كوسەمدەرiنiڭ تiلiن تاۋىپ، پالەلi-جالالى دۇنيەلەردەن جاستار باسىلىمىن اۋلاعىراق ۇستادى.
بۇرىن رەسپۋبليكا كومسومولى ورتالىق كوميتەتiنiڭ ءباسپاسوز سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشiسi بولعان ول باسىلىم مەن قۇرىلتايشى اراسىنداعى مىڭ-سان بايلانىستىڭ قىر-سىرىن جاقسى بiلەتiن. سوندىقتان ۇنەمi رەتiن كەلتiرiپ، قولايسىزدىق تۋعىزاتىن تاپسىرمالاردان جالتارا الدى.
ءۋاليحان قاليجانۇلىنىڭ باس رەداكتور بولعان تۇسى قايتا قۇرۋ مەن جاريالىلىق كەزەڭi دەپ اتالدى. جۇيەنi جىلىمىق جايلاعان بۇل مەزگiلدi ايتىس اقىندارى:
«دەگەندە قايتا قۇرۋ، قايتا قۇرۋ،
اتىڭدى قايتا ەرتتەپ، قايتا مiنۋ», – دەپ جىرعا قوستى. گازەتتە «قايتا قۇرۋ قاھارماندارى»، «بەتبۇرىس باسپالداقتارى»، «جاريالىلىق جانە جاڭالىق» دەگەن ايدارلار اشىلىپ، قوعامنىڭ كەلەشەگi تۋرالى قىزۋ پiكiرتالاستارعا كەڭiنەن ورىن بەرiلدi. «لەنينشiل جاس» جۇرتتىڭ ءوز ويىن ەركiن ايتاتىن مارتەبەلi مiنبەرiنە اينالدى.
ول قولى قۇتتى، جولى جاقسى باسشى بولدى. بۇرىن رەداكتسياعا ءتورت-بەس جىلدا بiر ءۇي عانا بەرiلەتiن. ۋاكەڭنiڭ تۇسىندا ون ءۇي بiردەن بەرiلدi. ورتالىق كوميتەت باسپاسىنىڭ باسشىلارىمەن ءتاۋiر قارىم-قاتىناسى قىزمەتكەرلەرگە پاتەردiڭ كوپتەپ تيۋiنە جول اشتى. بiزدiڭ بالالارىمىز: «مىنا بiزدەر «اقساي-1»-دە تۇرامىز،
سەنبەسەڭiز، پيسكۋنوۆتان سۇراڭىز.
ۇيiمiزگە كورشiلەردi شاقىرىپ،
اندا-ساندا ساۋىق-سايران قۇرامىز»، – دەپ ولەڭدەتiپ ءجۇرiپ ءوستi. پيسكۋنوۆ – ورتالىق كوميتەت باسپاسىنىڭ (كەيiنگi «ءداۋiر») قۇرىلىسقا جاۋاپتى قىزمەتكەرi. ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى ارنو لەرح ەكەۋi ءۇيدiڭ كiلتiن ۇلەستiرگەن سوڭ بالالار ولاردى جاقسى بiلiپ العان. الماتىداعى ارiپتەستەرiمiزدiڭ بiرازى ءۋاليحان اعانىڭ كەزiندە قولى جەتكەن باسپانادا ءالi كۇنگە دەيiن تۇرىپ جاتىر.
سول ۇيدە تۋعان ەركە دە ەركiن ۇل-قىزداردىڭ الدى بيىل وتىز بىرگە كەلدi.
مەيiر مەن پەيiل
كۇرەسە دە الادى،
تiرەسە دە الادى.
جاستارمەنەن جورىققا،
Iلەسە دە الادى!
(جۋرناليستiك فولكلوردان)
باس رەداكتور توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا بولiمدەردi iرiلەندiردi. بۇرىن بولماعان اقپارات ءبولiمiن اشىپ، مەنi مەڭگەرۋشi ەتiپ تاعايىندادى. قىزمەتكەرلەرiم – جولداسبەك دۋاناباي، نۇرلان قالقا، تولەۋحان ءبiدiرالi سياقتى ەكi يىعىن جۇلىپ جەپ تۇرعان الىمدى اقپاراتشىلار. شاعىن عانا ماقالانىڭ تاقىرىبىن قويۋ ءۇشiن ۇزاق ويلانامىز.
«وسىنداي تاقىرىپ،
تۇرادى وزiنە شاقىرىپ», – دەپ ۇلىقبەك اعام ايتقانداي، ءماتiننiڭ اتاۋى ايعايلاپ، وقىرماندى ەرiكسiز ەلiكتiرiپ تۇرۋى كەرەك. بiر كۇنi الماتىدا جولاۋشىلارعا تاعام تۇرلەرiن ۇسىناتىن قايىرىمدىلىق ترامۆايى تاۋلiك بويى ءجۇردi. وسى ەكسپەريمەنتكە وراي باسقا باسىلىمدارداعى ارiپتەستەرiمiز ارقيلى تاقىرىپ قويدى.
«ترامۆاي – اسحانا»، «قارنىڭ اشسا، كولiككە مiن!»، «رەلس ۇستiندەگi مەيرامحانا»، «جول ءجۇرiپ، جۇرەك جالعايسىڭ»، ت.ب. بiراق بiزدiڭ گازەتتiڭ «تاماق بەرەتiن ترامۆاي» دەگەن تاقىرىبى جۇرتشىلىققا كوبiرەك ۇنادى. تاعى بiردە بiرەۋلەر اتىراۋدا تۇراتىن سارى اۋليەنiڭ ماگنيتوفونىن ۇرلاپ كەتiپتi. جۇرتتىڭ كورiپكەلگە كوزسiز سەنەتiن كەزi. «سونداي بەدەلدi ادامنىڭ اۋەنگە ەلتيتiن قۇندى قۇرالىن بوكتەرiپ كەتكەندەردە ەس جوق ەكەن، – دەستi ولار. – ايگiلi اۋليەمiز ولاردى كوپ ۇزاتپاي-اق ۇستاپ الماي ما؟». اقپاراتتا سارى اۋليە ۇرىنىڭ كiم ەكەنiن سەزسە دە، سابىر ساقتاپ، ءارi قاراي نە iستەيتiنiن باقىلاپ جۇرگەنi ايتىلعان. سوندىقتان بۇل حابارلاماعا «اۋليە ۇرىنى بiلiپ وتىر...» دەگەن ەكiۇشتى تاقىرىپ قويدىق.
تاقىرىپ تابۋعا ارنالعان مۇنداي دودالارعا باس رەداكتورىمىز بەلسەنە ارالاسىپ كەتەتiن. «تەك مەنiڭ ايتقانىم بولۋى كەرەك»، – دەپ تەپسiنiپ وتىرىپ المايتىن. ءوزiنiڭ ۇسىنعان نۇسقاسى وتپەي قالسا دا، رەنجiمەيتiن. ويتكەنi, جاس ارiپتەستەرiنiڭ پiكiرiمەن ۇنەمi ساناساتىن. بiرگە iستەيتiن جiگiتتەردiڭ شاڭىراعىندا قۋانىش بولا قالسا، جەدەلدەتiپ داستارحان جايىپ جiبەرەتiنبiز. بiرەۋمiز ارنايى بارىپ، ۋاكەڭدi «ۆەچەرگە» شاقىرىپ كەلەمiز. اعامىز اشقۇرساق ساربازدارىنىڭ كوڭiلiن قالدىرمايدى. تiلەگiن ايتىپ، ءدام تاتىپ كەتەدi. باس رەداكتورمەن بiرگە ناردى وينايمىز. بiردە ول، بiردە بiز جەڭەمiز. نەسiن ايتاسىڭ، بiر راحات زامان بولدى...
«جاس الاشتىڭ» جەتپiس جىلدىعىنا وراي ارنايى ءنومiردi شىعاراتىن كوميسسياعا مەنi باسشى ەتiپ بەلگiلەدi. بۇل – مەنiڭ جاسىمداعى بالا-شاعاعا جۇكتەلە قويمايتىن جاۋاپتى iس ەدi. جاستارعا سەنiم كورسەتۋ جاعىنان دا ول وزگەلەردەن وزىق تۇردى.
ۇنەمi قامقور بولىپ، ءسوزiمiزدi جەردە قالدىرمايتىن ءۋاليحان اعا بiر عانا وتiنiشiمە قۇلاق اسپادى. ۋنيۆەرسيتەتتiڭ قازاق ادەبيەتi كافەدراسىنا iزدەنۋشi بولىپ تiركەلۋگە ازiرلەنiپ جاتقان كەزiم ەدi. سوعان گازەتتiڭ باس رەداكتورى كەپiلدەمە بەرۋi كەرەك. عىلىمي دارەجەسi بار ۋاكەڭ iزiنەن ەرگەنiمە قۋاناتىن شىعار دەگەن ويمەن جالاڭداپ جەتiپ بارعام. اعامىز مازاسى بولماي وتىردى-اۋ دەيمiن. انشەيiندە ودان دا زور قۇجاتتارعا قاراماي-اق قول قويىپ بەرەتiن اقكوڭiل باستىعىم اياق استىنان قيتىقتى دا قالدى. «ءاي، بالا، قايتەسiڭ، عىلىممەن اينالىسقان سوڭ، دۇرىستاپ اينالىسۋ كەرەك»، – دەپ قاعيداتشىل قاريانىڭ كەيپiنە ەندi دە كەتتi. ءبiرتۇرلi بولادى ەكەنسiڭ. «اعامىزدىڭ مۇنىسى نەسi, ءوزi دە گازەتتە مە، كومسومولدا ما، ايتەۋiر قىرۋار جۇمىس iستەپ ءجۇرiپ قورعاعان جوق پا؟!»، – دەپ كۇڭكiلدەپ، سالىپ ۇرىپ قارسى بولمەدەگi ورىنباسارى ەرعالي ساعاتقا كiردiم. «ءا، ونداي بولادى، كوڭiل-كۇيi بولماي وتىرعان شىعار... ايتپەسە مۇندايى جوق ەدi عوي... اكەل!». الدىمەن بiر تاياقتى كولدەنەڭ سىزىپ الدى دا، قول قويىپ بەردi. «قايران ءۋاليحان اعام-اي، وسى قولدى ءوزiڭiز قويعانىڭىزدا ءجۇدا جاقسى بولاتىن ەدi» دەيمiن iشتەي. بالكiم، بۇل جايت ول كiسiنiڭ ەسiندە دە جوق شىعار. ايتپەسە، مەنi عىلىمي ساپارلارعا ۇنەمi جiبەرiپ وتىرار ما ەدi. كوڭiلiندە كۇمان بولسا، عىلىمي ەڭبەك قورعاعانىما سونشا قۋانار ما ەدi...
شىنىندا دا، ۋاكەڭنiڭ ءمارت مiنەزiنiڭ ارقاسىندا iسساپاردان كەندە بولمادىق. جاقسى يدەيا ۇسىنساڭ، قايدا بارام دەسەڭ دە، قول قويىپ بەرەدi. ءۇش كۇنگە سۇرانساڭ – بەس كۇنگە، بەس كۇنگە سۇرانساڭ – بiر اپتاعا جiبەرەدi. قىبىن تاۋىپ، يدەياسىن قويۋلاتىڭقىراپ، iسساپاردا جارتى اي بويى ءجۇرiپ الاتىندار دا بار. گازەت iسiنiڭ جەدەلدiگiن بiلە تۇرا، قايتىپ ورالعان قىزمەتكەرلەرiنە «ماقالانى قاشان بەرەسiڭ؟»، – دەپ تىقاقتاپ تۇرىپ الۋ ادەتiندە جوق. «بiر كۇيi كەلگەندە جازار» دەگەندەي، ەلەمەي جۇرە بەرەدi. سونى كورگەن جۋرناليستەر قارالاي قىسىلىپ، وزدەرi-اق جۇلقىنىپ، تەزدەتiپ جازىپ تاستاۋعا تىرىسادى. جالپى، تiلشi بiتكەنگە ەركiندiك بەرiلسە، قالامدى قۇلاشتاپ تۇرىپ سiلتەيدi-اۋ دەيمiن.
ءۋاليحان قاليجانۇلى باسشىلىق ەتكەن تۇستاعى احۋال اۋىر ەدi. بۇرىنعى وداقتان تاۋەلسiزدiگiن العان ەل ەندi عانا ەڭسەسiن تiكتەپ جاتتى. بۇل جاعداي گازەتكە دە اسەر ەتپەي قويعان جوق. قاعاز تاپشىلىعى سەزiلە باستادى، باسىلىمنىڭ شىعۋ مەرزiمiنiڭ قىسقارۋ قاۋپi ءتوندi. سوعان قاراماستان ءتۇرلi ەكسپەريمەنتتەر جاسالدى. «جاس الاشتىڭ» «سەرگەكتiك»، «ىرعاق»، «جiبەك جولى»، «مىڭنان بiر مەزەت» اتتى قوسىمشالارى قاتارعا قوسىلدى. بۇلار ادەپكiدە گازەتتiڭ iشكi بەتi رەتiندە شىعىپ ءجۇردi دە، كەيiن باسىلىم جانىنداعى باسىلىم بولىپ جارىق كورە باستادى. گازەت شىعاتىن كۇنi دايىندالاتىن جەدەل ماقالالار كەيدە وسى قوسىمشالاردى دا جايلاپ جاتاتىن. جiگiتتەر مۇندايدا «قوسىمشالار-اي، قوسىمشالار-اي،
بiزگە دە كەيدە «دوسىل» سالار-اي» دەپ اندەتiپ جۇرەتiن. قوسىمشالار گازەتكە ايرىقشا بەدەل اكەلدi.
ەكونوميستەر «جiبەك جولىنىڭ» توڭiرەگiنە توپتاستى. سپورتشىلار «سەرگەكتiكتi» جاعالادى. «ىرعاق» مۋزىكا ماماندارىنىڭ باسىن قوستى. وسى كۇنi «جۇلدىزدار وتباسىنا» شىقپاسا iشكەنi اس بولمايتىن جاس ونەرپازدار سەكiلدi سول كەزدiڭ انشiلەرi «ىرعاق» دەسە، ەلەڭ ەتە قالاتىن.
وسىلاردىڭ iشiندە «مىڭنان بiر مەزەتتiڭ» ءجونi بولەك-تi. قوسىمشانىڭ رەداكتورى ادiلبەك قاباەۆ وقىرماندى قىزىقتىرۋدىڭ كiلتiن تاپتى. ول باقسى-بالگەر، جىن-شايتان، ديۋ-پەرi, ارۋاق، الباستى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتiپ الدى. الدىمەن شايتان جارىقتىقتى «كوزiمەن كورگەن» بiرەۋدiڭ اتىنان حات ۇيىمداستىرادى. سوڭىنا «سiزدەردiڭ اۋىلدارىڭىزدا وسىنداي پالەكەتتi ۇشىراستىرعاندار بولسا، بiزگە حابارلاسىڭىزدار» دەپ ەلدi قۇلاقتاندىرۋدى ۇمىتپايدى. سول-اق ەكەن، گازەتiمiزدi حات ءنوپiرi باسىپ قالدى. «مەنiڭ اتام كورiپ ەدi...»، «اجەم ايتۋشى ەدi...»، «ناعاشىم ونى ۇستاپ الىپ، نۇقىپ جiبەرگەن...» دەگەن سيپاتتاعى اڭگiمەلەر كۇن سايىن رەداكتسياعا اعىلىپ كەلiپ جاتتى. كۇللi قازاق جۇرتىن شايتان باسىپ قالعان با دەرسiڭ!.. سول كەزدەگi ەلدiڭ كوڭiل-كۇيiن ءدوپ باسقان «مىڭنان بiر مەزەتكە» كەرەگi دە وسى ەدi. ادiلبەك وسى حاتتاردى مىڭ قۇبىلتىپ جاريالادى دا وتىردى. ارiپتەستەرi:
«ۇرپاعىمىن قازاقتىڭ قابايىنىڭ،
ۇلگi الادى مەنەن دە تالاي iنiم،
جىن-شايتانمەن جۇرەمiن ارالاسىپ،
ءدال وسىنداي بولمايدى-اۋ اعايىنىڭ»، – دەپ، ونىڭ اتىنان ولەڭ ءورiپ، جاراسىمدى قالجىڭعا جول اشاتىن. كەيiن «مىڭنان بiر مەزەت» ەرەكشە بەل الىپ، تارالىمىن «جاس الاشتىڭ» دەڭگەيiنە جاقىنداتتى. ادiلبەك باس رەداكتوردىڭ كوڭiلiنە كەلiپ قالار دەپ تiزگiنiن ارەڭ تارتتى. شىنىندا دا، وقىرماندى شايتان تۇرتكەندەي، ماقالا دەگەنiڭ قاپتاپ كەتكەن-دi. سول تۇستا ادiلبەكتiڭ اتىنان مىناداي ولەڭ شىعاردىق: «بiزدiڭ گازەت ءوز جولىن تاۋىپ بەردi. پودپيسكادان بايگە الىپ، شاۋىپ كەلدi. «جاس الاشتان» قارا ءۇزiپ كەتە مە دەپ، ۋاكەڭ اعام شامالاپ قاۋiپتەندi». بۇل، ەندi قالجىڭ. ايتپەسە، گازەتتi بۇكiل قوسىمشاسىنا قوسىپ باسقارىپ وتىرعان سول كiسiنiڭ ءوزi ەمەس پە؟
مارتتiگi مەن مىرزالىعىن، كەڭدiگi مەن مەيiرباندىعىن ەشكiم دە جوققا شىعارا المايدى. ونىڭ تاربيەسiن كورگەن جiگiتتەردiڭ كوبi الىسقا شاپتى. تiلشiدەن ەلشiگە، اقپاراتشىدان اپپاراتشىعا، كوررەكتوردان ديرەكتورعا دەيiن ءوستi.
كەيiپكەرiمiزدiڭ باق-تان تىس سالالارداعى باق-بەرەكەسi دە جەتكiلiكتi. ون بەس جىلعا جۋىق پارلامەنت ءماجiلiسiنiڭ دەپۋتاتى بولدى. حالىق قالاۋلىسى رەتiندە ۇلت مۇددەسiن كوزدەيتiن iرگەلi iستەرگە ارالاستى. ءاۋ باستا ءوزi قالاعان ماماندىعىنان دا قول ۇزگەن جوق. ءۇش ۇلتقا ورتاق اقمولا اقىننىڭ ادەبي مۇراسىن تۇگەلدەگەن كانديداتتىق، قازاق ادەبيەتiندەگi دiني-اعارتۋشىلىق اعىمدى زەردەلەگەن دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا قورعادى. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ الدىمەن كوررەسپوندەنت-مۇشەلiگiنە، كەيىن تولىق مۇشەلىگىنە سايلاندى. قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىنىڭ قارا شاڭىراعى – م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىن باسقاردى.
بiز بۇگiن ونىڭ بiر-بiرiمەن بەرiك ساباقتاس «ۇلان»، «جاس الاش»، «ەگەمەن قازاقستان» گازەتتەرiندەگi باسشىلىق قىزمەتi تۋرالى باياندادىق. قازاقتىڭ تانىمال ءۇش باسىلىمىنا باس رەداكتور بولۋ باقىتى بۇيىرعان ازاماتتىڭ ەل-جۇرتقا ايتارى دا مول ەكەنi انىق. ەندەشە، ۇلت جۋرناليستيكاسىنداعى ءۋاليحان قاليجانۇلىنىڭ وسى ءۇش توعىسى لايىقتى باعالاۋعا تۇرارلىق.
باۋىرجان ومارۇلى
پىكىرلەر