(جالعاسى. باسى مىنا سىلتەمەدە)
كونتسلاگەردەن بوساپ شىققان نۇرلان كوكتەۋبايدىڭ قۋانىشى ءبىر ساتتە باسىلدى. ونى شاپشال اۋدانىنداعى شاعىن قىستاقتا تۇراتىن اعاسىنىڭ ۇيىنە ۇيقاماققا ورنالاستىردى. ايتۋىنشا، قىستاقتاعى ۇيلەردى دە ءۇش ساناتقا – «اسا قاۋىپتى وتباسى»، «قاۋىپتى وتباسى»، «قاۋىپتى ەمەس وتباسى» دەپ ءبولىپ تاستاپتى. «قاۋىپتى ەمەستەردىڭ» ساناتىنا ۇلتى قىتاي تۇرعىندار، جەرگىلىكتى كومپارتيا فۋنكتسيونەرلەرى مەن ساقشىلار كىرەدى. ال نۇرلان كوكتەۋباي «تەررورشىلارعا قاتىسى بار» دەگەن دولبارمەن «ساياسي ۇيرەنۋگە» قامالعان سوڭ، ونىڭ اعاسىنىڭ ءۇيى «اسا قاۋىپتى وتباسى» ساناتىنا ەنگەن ەكەن.
پارتيا فۋنكتسيونەرلەرى (كادرلار) بەلگىلەگەن شارت بويىنشا، نۇرلان كوكتەۋباي اعاسىنان ۇيىنەن ءۇش جاعدايدا شىعا الادى: اپتاسىنا ءبىر مارتە بولاتىن «تۋ شىعارۋ» راسىمىنە قاتىسادى; اكىمدىك عيماراتىنا كۇنىنە ەكى مارتە بارىپ، جۇرتپەن (ۇلتى قىتاي ەمەستەر) بىرگە قىتاي ءتىلىن ۇيرەنۋگە جانە «ساياسي ساباققا» قاتىسادى; پوليتسيانىڭ شاقىرۋىمەن بارىپ، اپتا سايىن نە ءىس تىندىرعانى جونىندە ەسەپ بەرەدى. ۇيگە كۇنارا ۇلتى قىتاي پارتيا كادرى قونىپ كەتەدى. ول قىتاي بيلىگىنىڭ تۇرعىندار ءۇشىن جاساپ جاتقان جاقسىلىعى جونىندە جانە ت.ب. ساياسي يدەولوگيالىق اڭگىمە ايتىپ، ءتۇرلى تيىمداردى قايتالاپ وتىرادى.
نۇرلان كوكتەۋباي كونتسلاگەردە جاتقاندا ونىڭ ايەلى پوليتسيانىڭ جانە كادرلاردىڭ ماجبۇرلەۋىمەن اۋىل-اۋىلدى ارالاپ، «كۇيەۋىمنىڭ پيعىلى بۇزىلدى، تەررورشىلارمەن بايلانىس جاساپ، قىلمىس وتكەرىپتى، قازىر قامقورشى پارتيامىز بەن ۇكىمەتىمىز كۇيەۋىمنىڭ ۋلانعان ساناسىن تۇزەپ، قايتا تاربيەلەپ جاتىر. وسىنداي قىلمىسقا جول بەرىپ، كۇيەۋىمدى باقىلاي الماعانىما مەن دە كىنالىمىن، مەنىڭ قاتەلىگىمنەن سىزدەر ساباق الىڭىزدار» دەگەن وكىنۋ سىڭايداعى ۇگىت جۇرگىزىپتى. بۇل ناسيحات وتكەن عاسىردىڭ ورتاسىنداعى «مادەني توڭكەرىستە» جاپپاي قولدانىلعان ماو تسزەدۋننىڭ «سىن جانە وزىنە ءوزى سىن» ادىستەمەسىنىڭ بيلىك پەن كومپارتيا الدىندا قۇلدىق ۇرىپ جىعىلۋدىڭ جاڭاشا ءتۇرى بولاتىن. كونتسلاگەردەن شىققان نۇرلان كوكتەۋباي وسى ادىستەمە بويىنشا «تۋ شىعارۋ» راسىمىندە جەرگىلىكتى كادرلاردىڭ ماجبۇرلەۋىمەن 4 رەت ارنايى بايانداما جاساعانىن ايتادى.
شىڭجاڭداعى «تۋ شىعارۋ» ءراسىمى كونتسلاگەردە كۇن سايىن بولادى. ال ەلدىمەكەندەردىڭ تۇرعىندارى ءۇشىن «تۋ شىعارۋ» اپتاسىنا ءبىر مارتە، دۇيسەنبى كۇنى تاڭدا وتكىزۋ مىندەتتەلگەن. اۋىل نەمەسە اۋدان تۇرعىندارى ورتالىققا جينالىپ ساپقا تۇرعان سوڭ، ءبىر ساعاتتاي «ساياسي ساباق» وتەدى: «كومپارتيا مەن بيلىكتىڭ يگى ىستەرى»، «ۇلى جۇڭگو ارمانى»، قىتايدىڭ ىشكى جانە سىرتقى جاۋلارى» جانە ت.ب. يدەولوگيالىق ۇگىت-ناسيحات ايتىلادى. جينالعان جۇرت قرح گيمنىن قوسىلىپ شىرقاعان كەزدە سىرىق بويىمەن مەملەكەتتىك تۋ جوعارى كوتەرىلەدى. تۋ ءوز بيىگىنە جەتكەن سوڭ، جۇرت الدىنا نۇرلان كوكتەۋباي سەكىلدى تۇرمەدە «جازاسىن وتەپ» كەلگەندەر نەمەسە ونىڭ ايەلى سياقتى «ايىپتىلار» اقتالىپ، وكىنىشىن بىلدىرەدى، ءيىلىپ تۇرىپ «تۇزەتىپ، دۇرىس جولعا سالعان كومپارتياعا» العىس ايتادى.
«تۋ شىعارۋ» راسىمىنە ۇلتى قىتاي تۇرعىنداردىڭ قاتىسۋى مىندەت ەمەس. قار جاۋىپ تۇرا ما، جاڭبىر جاۋىپ تۇرا ما، ءبىر جارىم ساعاتقا سوزىلاتىن ءراسىم كەزىندە تۇرعىندار ەكى قولىن ءتۇسىرىپ، باس كيىمسىز تۇرۋى ءتيىس. بەس-التى ۇيدەن اسپايتىن الىستاعى مال اۋىلداردا وتەتىن «تۋ شىعارۋ» ءراسىمى بەينەلەگەن ۆيدەو اۋداندىق پارتيا كوميتەتىندەگى جاۋاپتى قىزمەتكەرگە جولدانادى. ول ۆيدەودا «تۋ شىعارۋعا» قاتىسقان ادامدار دا كورىنىس تابۋى كەرەك، ويتكەنى، الدەبىر تۇرعىننىڭ «تۋ شىعارۋعا» قاتىسپاۋى «قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋ»، ءتىپتى «وتانعا ساتقىندىق جاساۋى بەيىم، قاۋىپتى ادام» رەتىندە باعالانۋى مۇمكىن. وسىنى سەبەپ قىلىپ، كەز-كەلگەن تۇركى تىلدەس ۇلت وكىلىن «ساياسي ۇيرەنۋ» لاگەرىنە جىبەرۋگە بولادى.
«تۋ شىعارۋ» راسىمىندە ءجيى ناسيحاتتالاتىن «جۇڭگو ارمانى» ساياسي-ەكونوميكالىق-اسكەري-مادەني باعىتتى قامتيدى: «قىتاي 2030 جىلعا دەيىن اينالاداعى 8 مەملەكەتكە تولىق ۇستەمدىگىن ورناتادى، الەمنىڭ تۇگەلگە جۋىق ەلىنە ساياسي-ەكونوميكالىق ىقپال جاساپ وتىرادى»; «2050 جىلى قىتاي قارۋلى كۇشتەرى الەمنىڭ بارلىق ايماعىندا ۇستەمدىك جاسايدى»; 2050 جىلدان باستاپ الەمدەگى باستى ۆاليۋتا يۋان بولادى، دوللار مەن ەۋرو قۇريدى»; «قىتاي ءتىلى حالىقارالىق، الەمدىك ءتىل بولادى»، «جۇڭگو ارمانىن» «جۇڭگو ۇلتى» جاتقا ءبىلۋى جانە وعان ەشقاشان كۇمان كەلتىرمەۋى ءتيىس» جانە ت.س.س.
«كەيدە كەنەتتەن ۇيتقىعان جەل تۋدى سىرىققا وراپ تاستايدى. ءبارىن قاداعالاپ تۇراتىن كادر ابىگەرگە ءتۇسىپ، «سەن ادەيى ىستەپ تۇرسىڭ با؟!» دەپ تۋ تارتۋشىعا زەكىپ، ابىگەرگە ءتۇسىپ، شالا ءبۇلىنىپ، تىزىڭداپ، جەر تەپكىلەپ اشۋلانادى. ءبىز «مۇسىلمانداردى قورلاعان قىتاي كومپارتياسىنا قۇداي قاھارىن توگىپ جاتىر» دەگەن ويمەن ىشتەي ريزا بولىپ تۇرامىز...» دەيدى تۇرسىنبەك قابيۇلى.
تۇرسىنبەك قابيۇلىنىڭ ايتۋىنشا، اۋىلدىڭ ءىشى-سىرتىنا باقىلاۋ كامەرالارى قويىلعان. ونى پوليتسيا بەكەتىنەن باقىلاپ تۇرادى. كوشەدە بەيساۋىت ادام بولمايدى. اۋىلدىڭ ەركەكتەرى ەكى-ۇشەۋ بولىپ «كوشە ءتارتىبىن» قاداعالاۋ ءۇشىن كەزەكشىلىككە شىعادى.
«كوشە ءتارتىبىن قاداعالاۋشىلار قاتارىنا مەن سياقتى «ساياسي ۇيرەنۋدە» بولىپ، ۇيقاماققا شىققانداردى دا قوسادى. ارقايسىمىزدىڭ قولىمىزدا 1 مەترگە جۋىق سويىل-تاياق. تانىس ادامدار كوشەدە امانداسىپ، ءوزارا سويلەسىپ ءسال كىدىرىپ قالسا، سول جەرگە جۇگىرىپ بارىپ، قىتاي تىلىندە «كەت، تاراڭدار!» دەپ ايقايلاپ، تاياقپەن نۇقىپ-نۇقىپ، قۋىپ جىبەرۋىمىز كەرەك. قاتاڭ سويلەپ، تاياقپەن قاتتىراق ۇرماساق، مۇنى كامەرادان كورىپ قالسا، اۋىل پوليتسەيى سول مەزەتتە نەمەسە كەزەكشىلىك سوڭىندا شاقىرىپ الىپ ۇرسادى، «ساياسي ۇيرەنۋگە» جىبەرەمىز» دەپ قورقىتادى. كەلەسى كۇنى ءبىزدى اۋىستىرعان كوشە ءتارتىبىنىڭ ساقشىلارى تاياقپەن ەندى ءبىزدى نۇقيدى. كىشىگىرىم اۋىل عوي، تۇرعىنداردىڭ ءبارى ءوزارا جاقسى تانىس. سولاي بولسا دا، كەزەكتەسىپ ءبىر-بىرىمىزگە قوقاڭداپ قالۋ – مىندەت... بۇعان نە كۇلەرىڭدى، نە جىلارىڭدى بىلمەيسىڭ» دەيدى تۇرسىنبەك قابيۇلى.
«كوشە ءتارتىبىن قاداعالاۋشى ساقشىلار» اۋىل باسشىلارىنا احۋالدى حابارلاپ، اقپار بەرىپ وتىرۋى ءتيىس. ۇنەمى «ەسترەميستىك ءمانى بار» مالىمەت بەرىپ وتىرۋى دا ولارعا مىندەتتى.
«بىردە «جاسى ۇلكەن ءبىر قازاق ۇيىنەن شىقپايدى، تىعىلىپ ناماز وقىپ جۇرگەن سەكىلدى» دەگەن مالىمەت جەتتى. سودان كوممۋنيست كادر باس بولىپ، ءتورت-بەس ادام ءبىر بوتەلكە اراق پەن شوشقانىڭ مايىن الىپ، الگى كىسىنىڭ ۇيىنە جەتىپ باردىق. اراقتى ىدىسقا قۇيىپ ءبىر-بىردەن ۇستادىق. مۇنداي كەزدە ەشكىم قارسىلاسا المايدى. الگى كىسى دە كوممۋنيستىك پارتياعا قىتايشا العىس ايتتى، سي ءتسزينپيندى ماقتادى. بۇدان سوڭ ءبارىمىز بىرگە اراق ىشتىك. ودان كەيىن «قىزىل ءان» شىرقاپ، تاعى ىشتىك... مۇنىڭ ءبارىن ءبىر كادر ۆيدەوعا جازىپ تۇردى» دەيدى تۇرسىنبەك قابيۇلى.
اۋىلداعى ونشاقتى ءۇيدى قاداعالايتىن كومپارتيانىڭ قاراپايىم مۇشەسىن «ونباسى» دەپ اتايدى. شىڭجاڭنىڭ تولى اۋدانىنداداعى «ساياسي ۇيرەنۋ» لاگەرىندە 10 اي، ودان كەيىن 8 اي ۇيقاماقتا بولعان ادالعازى جاقايۇلىنىڭ ايتۋىنشا، «ونباسىلار» اۋىل تۇرعىندارىنىڭ مىنەز-قۇلقىنا، ءجۇرىس-تۇرىسىنا جاۋاپتى. اۋىلداعى بارلىق ءىس-شارانى ونباسىلار ۇيىمداستىرادى. قازاق اۋىل بولعان سوڭ، ونداعى «ونباسىلار» دا، ساقشىلار دا – قازاق. ادالعازى جاقايۇلى ۇيقاماقتا «ونباسى» قىزمەتىن اتقاراتىن كەلىنىنىڭ ۇيىندە تۇرىپتى.
«ونباسىلاردىڭ» قولىندا ەشقانداي بيلىك جوق. اۋىلدىق پارتيا كوميتەتىنىڭ جەتەكشىسىنىڭ ۇلتى – قىتاي. ءبارى سوعان ەسەپ بەرىپ، سودان نۇسقاۋ الىپ تۇرادى. «مىسالى، مۇسىلمان زيراتىن قىتاي باسشى ارالاپ كەلگەن سوڭ، «پالەن جەردەگى مۇردە باسىندا جارتى اي بار ەكەن، تاسقا قاشاپ اراب ارپىمەن جازىلعان ارناۋ ءسوز، ايات وشىرىلمەپتى» دەيدى. «ونباسىلار» مارقۇمنىڭ تۋىستارىن ىزدەپ تاۋىپ، سولارعا ايدى سىندىرتادى، تاسقا قاشالعان جازۋدى قىرناپ وشىرتەدى، قارا بوياۋمەن سىرلاپ تاستايدى. ونى سۋرەتكە، ۆيدەوعا ءتۇسىرىپ، قىتاي باسشىعا اكەپ كورسەتىپ، ەسەپ بەرەدى» دەيدى ادالعازى جاقايۇلى.
2019 جىلى ادالعازى جاقايۇلى ۇيقاماقتا بولعان اۋىلدان 18 شاقىرىم جەردە تۇراتىن اعاسى تىلەۋعازى جاقايۇلى 56 جاسىندا اۋىرىپ قايتىس بولادى. «ونباسى» كەلىنى وعان دا قازاعا قاتىسىپ قايتۋعا قىتاي باسشىدان رۇقسات الادى. «ەكى ساعات ۋاقىت بەردى، كەلىنىم ەكەۋمىز ماشينا تاۋىپ، اعامنىڭ ۇيىنە باردىق... «ونباسى» كەلىنىم «كەشىگىپ قالساق، مەنى دە «ساياسي ۇيرەنۋگە قامايدى» دەپ، كىدىرمەي، اۋىلىمىزعا قايتىپ ورالدىق. اعامدى ەرتەسىنە جەرلەيتىن بولدى. قىتاي باسشىدان جەرلەۋگە قاتىسۋعا تاعى رۇقسات سۇراپ ەدىك، «كەشە باردىڭدار، جەتەدى سول، الدە «ساياسي ۇيرەنۋگە» كىرگىزەيىن بە؟» دەپ قاتتى اشۋلاندى... ءتىپتى اعاما توپىراق تا سالا المادىم. كەيىن ەستىدىم، پارتيا كادرلارى مەن ساقشىلار مارقۇمعا جانازا وقىتپاي، اپىل-عۇپىل كومىپ تاستاپتى...» دەپ جىلايدى ادالعازى جاقايۇلى.
كونتسلاگەرلەردىڭ شىعىنى شىڭجاڭ تۇرعىندارىنىڭ ەسەبىنەن، ياعني تۇركى تىلدەس مۇسىلمان حالىقتىڭ ەسەبىنەن وتەلەدى. ادالعازى جاقايۇلى لاگەردە دۇرىس تاماق ىشپەۋ مەن پسيحولوگيالىق قاتتى قىسىمنىڭ سالدارىنان اۋىرعان. ءبىر جاعى جانسىزدانىپ، اياق-قولى ىستەمەي قالعان ونى بىرنەشە مارتە دارىگەرگە تەكسەرتكەن، ءدارى بەرگەن. ول «ساياسي ۇيرەنۋدەگى» ۋاقىتىنىڭ كوبىن لاگەردىڭ لازارەتىندە وتكىزگەن. ايتۋىنشا، لاگەردەگى دارىگەرلىك كومەك اقىلى، ونى ەمدەۋگە 17 مىڭ يۋان جۇمسالعان. بۇل قارجىنىڭ ءبارىن ادالعازى جاقايۇلىنىڭ بوستاندىقتاعى تۋىستارى تولەگەن.
شىڭجاڭداعى ۇيقاماق – كونتسلاگەردەن اشتىقتان ابدەن تيتىقتاپ، ارىقتاپ، ازاپتان اۋىرۋ-سىرقاۋ بولىپ شىققان تۇتقىندى رەابيليتاتسيا جاساۋدىڭ ءبىر ءادىسى. تۋىستارىنىڭ كومەگىمەن جاقسى تاماق جەپ، قوڭدانادى، دارىگەرگە قارالىپ، دەنساۋلىعىن تۇزەيدى. ويتكەنى، لاگەردەگى قازاق تۇتقىنداردىڭ كوبى قازاقستانداعى تۋىستارىنىڭ «اتاجۇرت ەرىكتىلەرى» ارقىلى حالىقارالىق ادام قۇقى جونىندەگى ۇيىمدارعا ارىزدانۋدىڭ ارقاسىندا شىعىپ جاتىر. قىتايعا تۋىستارىنا قىدىرىپ بارعاندا قاماۋعا الىنعان ادالعازى جاقايۇلى دا قازاقستانداعى ايەلى مەن ۇلىنىڭ تىنباي ارىزدانۋى ناتيجەسىندە شىققان. قىتاي بيلىگى اياعى اقساڭداپ، ءبىر قولى دىرىلدەيتىن كەسەل جابىسقان ادالعازى جاقايۇلى سياقتى كونتسلاگەر تۇتقىندارىن ازعان-توزعان كۇيىنشە قازاقستانعا قايتارا سالمايدى. ونىڭ ۇستىنە لاگەردە كورگەن قورلىعىن ايتپاۋدى قاتاڭ ەسكەرتىپ، ولاي ىستەمەسە، شىڭجاڭداعى تۋىستارىنا قيىندىق تۋاتىنىن ءتۇسىندىرىپ، كوممۋنيستىك يدەولوگيامەن ميىن شايىپ شىعارىپ سالۋى قاجەت.
شىڭجاڭدا سەگىز اي ۇيقاماقتا بولعان ادالعازى جاقايۇلىن قازاقستانداعى وتباسىمەن تەلەفون ارقىلى ەكى مارتە سويلەستىرگەن. سويلەسۋ بيلىكتىڭ قاتاڭ قاداعالاۋىمەن وتەدى، نە ايتۋ، نە ايتپاۋىن تۇسىندىرگەن پارتيا كادرلارى مەن پوليتسيا قوسالقى تەلەفونمەن تىڭداپ تۇرادى، اڭگىمە تاسپاعا جازىلادى. «ەكىنشى رەت ۇلىممەن سويلەسەردە، كادرلار «بالاڭ «اتاجۇرتقا» بەرگەن ارىزىن قايتارىپ السىن، ارىزدىڭ يۋتۋبتاعى ۆيدەوسىن ءوشىرسىن» دەپ ايت» دەدى. مەن «ايتا المايمىن، ايتقانىممەن، ولار تىڭدامايدى» دەدىم. وسىدان كەيىن «مۇندا كورگەنىمدى ەشكىمگە ايتپايمىن» دەگەن ۋادە بەرۋگە ماجبۇرلەدى. كوندىم. كەلگەندە تارتىپ العان قۇجاتتارىمدى قايتارىپ بەردى. ءسويتىپ، قىتايعا ءبىر اپتادا قايتام دەپ بارعان مەن قازاقستانعا ءبىر جارىم جىلدان كەيىن ازەر جەتتىم» دەيدى ادالعازى جاقايۇلى.
كونتسلاگەردە ، ودان كەيىن ۇيقاماقتا بولىپ، 2019 جىلدىڭ قاڭتارىندا قازاقستانعا ازەر ورالعان نۇرلان كوكتەۋبايعا ۇلكەن تۇرمەگە اينالىپ كەتكەن شىڭجاڭنان شىعۋعا قازۇۋ-دە وقيتىن قىزى سەپ بولعان. قازاقستان ازاماتتىعىن العان ول «اتاجۇرت ەرىكتىلەرى» ارقىلى ارىزدانۋىن توقتاتپاپتى.
«ءبىر كۇنى كادرلار اۋدان ورتالىعىنا اپارىپ، اكىمشىلىك كەڭسەدەگى تەلەفونمەن قازاقستانعا حابارلاستىردى. تۇتقانى قىزىم ەمەس، ۇلىم الدى. كادرلار توبەمنەن ءتونىپ تۇر، سولاردىڭ تۇسىندىرگەنى بويىنشا، «مەنىڭ جاعدايىم جاقسى، شەشەڭنىڭ دە جاعدايى جاقسى، قىتاي ۇكىمەتى قازاقتارعا قامقورلىعىن اياپ جاتقان جوق» دەپ شۇبىرتىپ كەلدىم دە، «تۇرىپ جاتقان ءۇيىمىز جىپ-جىلى، ۇكىمەت كوپ قىلىپ كومىر ءتۇسىرىپ بەردى، كومىر كوپ، قىزىما ايت، بەكەرگە ارىزدانا بەرمەسىن» دەپ، «كومىر» ءسوزىن بىرنەشە رەت قايتالادىم. كومىر قارا عوي، قارا ءتۇس – جامانشىلىقتىڭ، تۇنەكتىڭ بەلگىسى. ۇلىم مۇنىمدى ءتۇسىندى مە، تۇسىنبەدى مە، بىلمەيمىن. شىڭجاڭداعى جاعدايدى قازاقستانعا العاش رەت وسىلايشا قۇپيا سوزبەن جەتكىزدىم» دەيدى نۇرلان كوكتەۋباي.
ونى قازاقستانداعى بالالارىمەن سويلەستىرۋگە تاعى ءبىر مارتە ماجبۇرلەگەن. سەبەپ – نۇرلان كوكتەۋبايدىڭ قىزى ارىزدانۋىن توقتاتپاعان، ونىڭ شاعىمدانعان ۆيدەوسى تاعى دا «اتاجۇرت ەرىكتىلەرىنىڭ» يۋتۋب جەلىسىندەگى اككاۋنتىندا جاريالانعان. مۇنى شىڭجاڭ بيلىگى قاداعالاپ وتىرادى ەكەن. «قىزىڭا توقتاۋ سال» دەيدى ماعان. مەن مۇندا جاتىپ قىزىمدى ارىزدانۋدان تىيا المايتىنىمدى ايتتىم. «ايەلىم ەكەۋمىزدى قازاقستانعا جىبەرىڭدەر، سوندا قىزىمنىڭ ارىز جازۋىن توقتاتامىن» دەدىم. سودان كەيىن، «اۋزىڭدى اشپا، مۇنداعى قۇپيانى شاشپا» دەپ ءوزىمدى جىبەرىپ، ايەلىمدى الىپ قالدى... مەن قازاقستانعا كەتكەن سوڭ، ءبىر ايدان كەيىن ايەلىمنىڭ دە قۇجاتتارىن وزىنە قايتارىپ بەرىپ، قازاقستانعا شىعارىپ جىبەردى. قازىر مەن دە، ايەلىم دە – اۋرۋمىز. سول قورلىقتان كەيىن ايەلىم توسەگىنەن تۇرا الماي قالدى» دەيدى ول.
(جالعاسى بار)
«دەموس» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى،
حالىقارالىق جۋرناليستەر فەدەراتسياسىنىڭ (IFJ) مۇشەسى
تۇراربەك قۇسايىنوۆ.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
