ءوزىم وزبەكستاندا تۋدىم، 14 جاسىما دەيىن وزبەكستاندا ءوستىم. وزبەك اعايىننىڭ جاقسىلىعى كوپ. بەرتىنگە دەيىن، اۋىلعا بارعان سايىن بۇرىنعى بالالىق شاعىم وتكەن قاراشاڭىراققا سوعامىن. (بىلتىر، بيىل بارا المادىم...) ءار بولمەگە كىرىپ، 2-3 مينۋت بوگەلەمىن، ءتىپتى، ءوز بولمەمدە، زالدا، كۋحنيادا ۇزاعىراق وتىرىپ قالامىن... ءبىزدىڭ ۇيدە تۇرىپ جاتقان نيگورا ءار بارعانىمدا ءبىز ورمەلەپ توبەسىنەن تۇسپەيتىن تۇت اعاشىنىڭ كولەڭكەسىنە نە باستىرماعا داستارحانىن جايىپ، قاۋىن-قاربىزىن سويىپ، "ياحشيميسيز، حوش كەلدىڭىز!" دەپ، قۇشاق جايا قارسى الادى. "ساۋلە كەلدى" دەپ كورشىلەرگە حابارلاپ ۇلگەرەدى... ەكى جاقتاعى كورشىلەر دە جينالا قالىپ، قۇشاقتاسىپ كورىسىپ، كەيبىرى، ءتىپتى، وتكەن كۇندەرگە دەگەن ساعىنىشتان، قۋانىشتان كوزىنە جاس الىپ جاتادى... "قازاقتار بەرەكەمىز ەدى... بەكەر كوشتى... قازاقتار كەتكەلى اۋىلىمىز جۇتاڭ تارتىپ قالدى..." دەپ وكىنىشتەرىن ايتىپ جاتادى...
حالىق - قاي جەردە دە حالىق. ءبىر-بىرىنە لايىقتى سىي-قۇرمەتتىڭ قانداي بولارىن جاقسى بىلەدى...
تاتۋ-ءتاتتى ۇلتتار اراسىندا نەگە ارازدىق تۋادى؟ نەگە داۋ شىعادى؟
ماسەلە تاعى دا بيلىككە كەپ تىرەلەدى...
مىسالى، ءوز قازاعىن ارەڭ قابىلدايتىن، قابىلداعانىمەن ماسەلەسىن شەشۋگە قۇلىقسىز بولاتىن، ءوز قازاعىنا "تىنىش جۇرىڭدەر، اۋىزدارىڭدى اشپاڭدار، ۇلتارازدىق تۋدىرماڭدار!.." دەيتىن اۋدان اكىمى قاسىنا ءۇش-ءتورت "شوپكە تىشارىن" ەرتىپ، كەشتەتىپ وزبەكتىڭ (نە تاجىكتىڭ) ۇيىنە قوناققا بارىپ، پالاۋىن جەپ، كوك شايىن ءىشىپ، ولارعا "كرەديت الىڭدار، مارحابات، ءوزىم كومەكتەسەمىن، 30 ملن تەڭگەگە دەيىن ەش كەدەرگىسىز الاسىڭدار... 50-100 گەكتار جەر ارەندا ما، الىڭدار..." دەپ، مىرزالىق تانىتىپ، ال قازاعى 1 ملن تگ كرەديت الا الماي، كەدەرگىدەن كەدەرگى بوپ جۇرسە; ارەنداعا جەر الۋ قيىننىڭ قيىنى بولسا....
قازاق اۋىلدارىنا 15 جىلدان بەرى "انە سالىنادى، مىنە سالىنادى" دەگەن مەكتەپ پەن جول سالىنباي، وزبەك اۋىلىنا ءبىر-اق جىلدا 3 مەكتەپكە تاتيتىن مەكتەپ سالىنا قالسا...;
جولدارى شۇرق تەسىك بولعان قازاق اۋىلدارىنا جىلدار بويى توسەلمەگەن اسفالت، سالىنباعان جول كورشى وزبەك اۋىللارىندا كەزەك-كەزەك توسەلىپ، تەپ-تەگىس بوپ جاتسا...
ال جەرگىلىكتى ۋچاسكوۆىي پوليسايدان باستاپ، رۋۆد، پروكۋراتۋرا، ۇقك.... ءبارى ءوز قازاعىن جابىلىپ "جانشىپ", وزگەلەردىڭ الدىندا قۇرداي جورعالاسا، ۇلتارازدىق تۋماعاندا قايتەدى؟
كەز-كەلگەن بيلىك ديسكريميناتسيا جاساماي، حالىقپەن تەپە-تەڭدىكتە، گارمونيادا، بالانستا جۇمىس ىستەسە، قازاقتان اسقان باۋىرمال حالىق جوق. قازاق ەشقاشان سەبەپسىزدەن سەبەپسىز "ۇلتشىلدىق اڭگىمە" كوتەرىپ، شۋ شىعارمايدى. ابدەن ءوز شونجارلارى باسىنىپ، كوزگە ىلمەي، ادامسىڭ با دەمەي، وگەيلىك كورگەندىكتەن ەڭسەسى ەزىلىپ، باسىلىپ كەتكەنىنە كۇيىنگەندىكتەن عانا باس كوتەرۋى مۇمكىن...
ال وزبەكستانداعى قازاق مەكتەپتەرى جابىلىپ، قازاقتار عاسىرلار بويى مەكەندەگەن اتا قونىسىنان - اتامەكەنىنەن جاپپاي قازاقستانعا اۋا كوشكەنى ءوز الدىنا ءبىر تاريح، ءبىر تراگەديا بوپ قالاتىنى ءسوزسىز...
ساۋلە ابىلداحانقىزىنىڭ جازباسىنان
فوتو: قامشى.كز
