1. «قاجەت»، «ءتيىس»، «كەرەك» دەگەن مودالدىق سوزدەردىڭ ىشىندە تەك «ءتيىس» ءسوزى عانا جىكتەلەدى. مىسالى، «بارۋعا ءتيىسپىن، بارۋعا ءتيىسسىڭ، بارۋعا ءتيىس». ال «قاجەت»، «كەرەك» جىكتەلمەيدى. قازىر ەكىنىڭ ءبىرى «بارۋ كەرەكپىن»، «بارۋىڭىز كەرەكسىزدەر»، ت.ب. دەپ سويلەيدى. بۇل – قاتە.
2. «-ما، -مە، -با، -بە، -پا، -پە» سۇراۋ ەسىمدىكتەرى جالعانعاندا ونىڭ الدىنداعى ەتىستىك اياقتالماي، كوسەمشەنىڭ «-ا، -ە، -ي» جۇرناعىمەن بىتۋگە ءتيىس. مىسالى، «بولا ما، كەلە مە، قاراي ما»، ت.ب. ال ءبىزدىڭ جۋرناليستەر «بولادى ما؟» دەگەندى سانگە اينالدىرىپ العان. بۇل – ساۋاتسىزدىق.
3. قازاق تىلىندە ءۇش شاق بار ەكەنىن ءبارىمىز دە مەكتەپتە وقىدىق. وسى شاق، وتكەن شاق، كەلەر شاق. وسى شاق: وقىپ جاتىرمىز. وتكەن شاق: وقىدىق نەمەسە وقىعانبىز. كەلەر شاق: وقيمىز. ءبىز «وقيتىن بولامىز» دەپ ءجۇرمىز. بۇل ورىستىڭ «بۋدەم چيتات» دەگەنىنىڭ تىكەلەي اۋدارماسى.
4.سوڭعى كەزدە «سايكەسىنشە» دەگەن ءبىر ءسوز شىقتى. بۇل دا ورىستىڭ «سووتۆەتستۆەننو» دەگەن ءسوزىنىڭ تىكەلەي اۋدارماسى.
5.«ويىمەن، پىكىرىمەن ءبولىستى». دۇرىس ەمەس. «وي ءبولىستى، پىكىر الىستى» دەۋ كەرەك.
6.اس+پاز. «پاز» – زات ەسىمنەن زات ەسىم تۋدىراتىن جۇرناق. «اس» تۇبىرىنە «پاز» جالعانعان سوڭ ءسوزدىڭ ماعىناسى وزگەرىپ، «اس پىسىرەتىن ادام» دەگەن ماعىنا بەرىپ تۇر. ال ءبىز «اسپازشى» دەپ ءجۇرمىز.
7.قازىر ايەلدەر «نازىك جاندىلارعا» «اينالىپ» كەتتى. بۇل دا - كالكا، ورىستىڭ «پرەدستاۆيتەلي سلابوگو پولا» دەگەنىنەن شىعارىپ العان ءسوزىمىز. قازاقتىڭ ءاپ-ادەمى «قىز-كەلىنشەكتەر»، «بويجەتكەندەر»، «ايەلدەر» دەگەن سوزدەرى بار عوي.
8.«ساتتىلىك!». بۇل دا – ورىستىڭ «ۋداچي!» دەگەن ءسوزىنىڭ تىكەلەي اۋدارماسى. «ساتتىلىك تىلەيمىن!» دەۋ كەرەك.
9. «ورىن الدى». سوڭعى كەزدە «بولدى» دەگەن ءسوزدىڭ ورنىن وسى تىركەس «تارتىپ الدى». بۇل دا ورىستىڭ «يمەەت مەستو» دەگەن ءسوز تىركەسىنىڭ ءساتسىز اۋدارماسى.
10. «مەنىڭ ۇلەسىم وسى قارجىنىڭ ..... پايىزىن قۇرايدى». بۇل دا - ورىستىڭ «سوستاۆلياەت ... پروتسەنتوۆ» دەگەن تىركەسىنىڭ كوشىرمەسى. مۇنى «وسى قارجىنىڭ ... پايىزى – مەنىڭ ۇلەسىم» دەسە، قازاقى، وتە ساۋاتتى سويلەم بولار ەدى.
11. «بارۋدا، كەلۋدە». قازاق تىلىندە «جاتىر، وتىر، تۇر» دەگەن سياقتى كومەكشى ەتىستىكتەر بار. ءبىز قازىر ءسوزدى ازايتقىمىز كەلە مە، «-ۋدا»، «-ۋدەنىڭ» كومەگىمەن جاپپاي وسى ەتىستىكتەرگە «بايكوت» جاريالادىق. «مەن ماقالا جازىپ جاتىرمىن» دەگەننىڭ ورنىنا «مەن ماقالا جازۋدامىن» دەيمىز. وسى «اۋرۋدان» قۇتىلۋىمىز كەرەك.
گۇلنار سالىقباي "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
