"جەلتوقساننىڭ 12-ءسى كۇنى، ءتۇس اۋا، ساعات 3-تە دۇنيەگە الاش اۆتونومياسى كەلىپ، ازان شاقىرىلىپ ات قويىلدى. التى الاشتىڭ بالاسىنىڭ باسىنا اق وردا تىگىلىپ، الاش تۋى كوتەرىلدى. ۇلكەن اۋىلدارعا قوڭسى قونىپ، شاشىلىپ جۇرگەن قىرعىز-قازاق جۇرتى ءوز الدىنا اۋىل بولدى. وتانسىز جۇرت وتاندى بولدى". بۇل تاريحي سوزدەر "سارىارقا" گازەتىندە جاريالانىپ، الاش قوزعالىسىنىڭ ماڭىزدىلىعىن انىق بەينەلەپ بەردى.
الاش قوزعالىسى XX عاسىردىڭ باسىندا قازاق حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن ۇلتتىق دەربەستىگىن ساقتاۋ ءۇشىن باستالعان ۇلكەن ۇلت-ازاتتىق قوزعالىس بولدى. رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارشىل ساياساتىنا قارسى تۇرۋ، ۇلتتىق مادەنيەتتى، ءتىلدى، ءدىندى جانە قازاق جەرىن قورعاۋ – الاش زيالىلارىنىڭ باستى ماقساتى بولدى. 1917 جىلى شىلدەدە وتكەن ءبىرىنشى جالپىقازاق سەزىندە الاش پارتياسىنىڭ قۇرىلۋى – ۇلت تاريحىنداعى ماڭىزدى كەزەڭدەردىڭ ءبىرى.
1917 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ورىنبور قالاسىندا وتكەن ەكىنشى جالپىقازاق سەزىندە قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن قورعايتىن الاش اۆتونومياسى جاريالاندى. بۇل سەزدە اۆتونوميانىڭ شەكاراسى، باسقارۋ جۇيەسى، جانە ونىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك باعىتتارى ايقىندالدى. ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىنۇلى، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى سىندى ۇلت زيالىلارى جاڭا مەملەكەتتىڭ بولاشاق باسشىلارى رەتىندە تانىلدى.
الاش اۆتونومياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلار دەموكراتيالىق قاعيداتتارعا سۇيەنە وتىرىپ، حالىقتىڭ تەڭدىگى مەن قۇقىقتارىن قورعاۋدى كوزدەدى. «الاش» پارتياسىنىڭ ۇلتتىق ۇستانىمى بەس ءتۇرلى تۇجىرىمعا نەگىزدەلدى:
- جەر، جەر جانە جەر;
- بارلىق يگىلىك قازاق مەملەكەتىنە قىزمەت ەتۋى كەرەك;
- تاۋەلسىز عىلىمعا، ۇلتتىق سالت-داستۇرگە نەگىزدەلگەن زاڭعا سۇيەنە وتىرىپ، جاپونيانىڭ ۇلگىسىندەگى ۇلتتىق-دەموكراتيالىق مەملەكەت قۇرۋ;
- قازاق وبلىستارىنىڭ اۆتونومياسى;
- وقۋ ماسەلەسى.
الاش قوزعالىسى قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ساناسىن وياتۋ مەن ونى تاۋەلسىزدىككە جەتەلەۋ جولىندا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. قوزعالىس حح عاسىردىڭ 30-جىلدارىندا كەڭەستىك بيلىكتىڭ رەپرەسسياسىنا ۇشىراعانىمەن، ونىڭ يدەيالارى قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن قايتا جاڭعىردى. بۇگىندە الاش قوزعالىسىنىڭ تاريحي ماڭىزى – قازاق حالقىنىڭ ازاتتىق جولىنداعى كۇرەسىنىڭ سيمۆولى رەتىندە جوعارى باعالانادى.
