جانرعا باي بايانعالي

137
Adyrna.kz Telegram
فوتو: Egemen.kz
فوتو: Egemen.kz

بۇگىن - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ايتىسكەر اقىن، قارىمدى قالامگەر، دراماتۋرگ،  ايگىلى ماناسشى بايانعالي ءالىمجانوۆ 70 جاسقا تولدى.

 بايانعالي تاقانۇلى 1954 جىلى 16 قازاندا اقمولا وبلىسى (بۇرىنعى كوكشەتاۋ، ءبىرجان سال اۋدانى) ستەپنياك قالاسىندا، قاراپايىم ەڭبەكشىلەر وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن.

اكەسى ءالىمجانوۆ تاقان (1921-1996ج) ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان. اناسى ابىشەۆا ءباتيما (1918-1988ج.). ەكەۋى دە زەينەتكە شىققانعا دەيىن كەڭشاردا جۇمىس ىستەگەن. ب.ءالىمجانوۆ ستەپنياك قالاسىنداعى اباي اتىنداعى ورتا مەكتەپتى 1971 جىلى، 1977 جىلى قازمۋ-دىڭ قازاق فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. 1987 جىلعا دەيىن الماتى قالاسىندا تۇرعان.

ءسابيت مۇقانوۆتىڭ مۇراجايىندا عىلىمي قىزمەتكەر، "لەنينشىل جاس", "كىتاپ جارشىسى", "قازاق ادەبيەتى" گازەتتەرىندە ءتىلشى، "قازاقفيلم" كينوستۋدياسىندا دەرەكتى فيلمدەر مەن حرونيكا ءبولىمىنىڭ رەداكتورى، «بالدىرعان»، "جۇلدىز" جۋرنالدارىندا پروزا، سىن بولىمدەرىنىڭ رەداكتورى بولىپ قىزمەت اتقارعان.

1987 جىلى اتا-اناسىن كۇتۋ ءۇشىن تۋعان اۋدانىنىڭ «كەڭاششى» اۋىلىنا زايىبىمەن ء(اليا باقىشقىزى ءالىمجانوۆا، 1962 ت.ج.، مەديتسينا قىزمەتكەرى) بىرگە كوشىپ كەلىپ، 11 جىل اۋىلدا تۇرعان.

بايانعالي وبلىستىق «كوكشەتاۋ پراۆداسى» گازەتىنىڭ ەڭبەكشىلدەر، ءۋاليحانوۆ، ششۋچە اۋداندارى بويىنشا مەنشىكتى ءتىلشىسى، ەڭبەكشىلدەر اۋداندىق مادەنيەت بولىمىندە توكپە اقىن بولىپ جۇمىس ىستەگەن. اتا-اناسى دۇنيەدەن وتكەننەن كەيىن، 1998 جىلى كوكشەتاۋ قالاسىنا كوشىپ، 2001 جىلعا دەيىن شاحمەت حۇسايىنوۆ اتىنداعى وبلىستىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترىندا ساحنا شەبەرى بولىپ قىزمەت اتقارعان. 2006-2014 جىلدارى پاڭ نۇرماعامبەت كينوستۋدياسىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى بولعان.

بايانعالي ءالىمجانوۆ ليريكالىق، فيلوسوفيالىق ولەڭدەر مەن ەلۋگە تارتا پوەما، وقيعالى جىرلاردىڭ اۆتورى.

ونىڭ ولەڭ-جىرلارى جەكە كىتاپ بولىپ باسىلعان "اۋىلدىڭ اق سامالى", "اڭىز بەن اسپان", تاريحي تۇلعالار تۋرالى كوپتەگەن جيناقتارعا ەنگەن جانە رەسپۋبليكامىزدىڭ بەدەلدى جۋرنالدارى "امانات", "جۇلدىز", "تاڭ-شولپان", "دارابوز", "جاڭا سارىارقا", "كوكشەتاۋ", "قازاق تاريحى", "گەوگرافيا" جۋرنالدارى، "جيدەباي" الماناعى مەن "ەگەمەن قازاقستان", "قازاق ادەبيەتى", "انا ءتىلى", "زامان قازاقستان", "ايقىن", "جاس قازاق ءۇنى", "الماتى اقشامى", "ارقا اجارى", "جاس اراي" ت.ب.گازەتتەرىندە جاريالانعان.

ب.ءالىمجانوۆتىڭ ولەڭدەرى «جىر مارجانى» اتتى قازاق پوەزياسىنىڭ 10 تومدىق انتولوگياسىنا ، «تاكسيدەگى تاعدىرلار» پوەماسى «قازاقتىڭ ءجۇز پوەماسى» اتتى 6 تومدىق انتولوگياعا كىرگەن. ب.ءالىمجانوۆ كوپتەگەن ءان تەكستەرىن جازعان. «عاجايىپ كۇي»، «ومىرلىك مەنىڭ سەرىگىم»، «قازاقستان»، «وكپەلەمە، جانىم»، « سەن ەشقاشان وزگەرمە» جانە باسقا دا اندەرى (مۋز. نۇرلان ءالىمجانوۆ\ بۇكىل ەلىمىزگە ايگىلى بولدى. ب. ءالىمجانوۆتىڭ بالالارعا ارنالعان ولەڭ-جىرلارى دا بار. اسىرەسە، الىپپە جانە الىپپە –جاڭىلتپاش ولەڭدەرى كەڭىنەن تانىمال. ب.ءالىمجانوۆتىڭ شىعارمالارى ورىس، اعىلشىن، يسپان،فرانتسۋز، اراب، قىتاي، نەمىس، جاپون، تۇرىك، تاتار، باشقۇرت، ۋدمۋرت، وزبەك، مونعول،ۇيعىر، قاراقالپاق جانە قىرعىز تىلدەرىنە اۋدارىلعان.

پىكىرلەر