1 مىڭ 457 جاپون قازاق جەرىندە قازا تاپقان. 348 ازاماتتىڭ سۇيەگى وتانىنا قايتارىلدى

2674
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2023/10/70ff63ab-007d-4d8f-850b-890b6dbe6c98-780x470-1.jpg

جاپونيا قازاق جەرىندە قازا تاپقان 348 ازاماتتىڭ سۇيەگىن تاريحي وتانىنا قايتارىپ الدى, دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.

قازاقستان ادىلەت مينيسترلىگى سوت ساراپتامالارى ورتالىعىنىڭ حابارلاۋىنشا, 2 قازان كۇنى جاپونيادان كەلگەن دەلەگاتسيا شىعىس قازاقستان وبلىسى ريددەر قالاسىندا جەرلەنگەن 13 جاپوندىق سولداتتىڭ سۇيەگىن ەلگە قايتارۋ ەكسپەديتسياسىنا اتتانعان. ەكسپەديتسيانى باستاپ كەلگەن سەكتسيا باسشىسى – توكۋناگا اتسۋناري. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە قازا بولعان جاپون سولداتتارىنىڭ سۇيەگىن تاريحي وتانىنا قايتارۋمەن JARRWC ۇيىمى اينالىسىپ كەلەدى. ريددەر ەكسپەديتسياسى جانە جالپى جاپوندىق سولداتتاردىڭ سۇيەگىن تاريحي وتانىنا قايتارۋ جۇمىستارى كەزىندە ريددەر قالاسىنا جەر اۋدارىلعان №347 لاگەردە بولعان جاپوندىقتار جەرلەنگەن ەكەن. بۇعان دەيىن ول جەردە ەكى رەت تەكسەرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن.
«13  جاپوندىقتىڭ سۇيەك قالدىقتارىن تاپتىق. سۇيەك قالدىقتارىن تاپقان كۇندە بىردەن ولاردىڭ جاپوندىق ەكەندەرىن بىلە المايمىز، الدىمەن دنق تەست ساراپتاماسى جۇرگىزىلەدى. تەست ناتيجەسىندە ولاردىڭ جاپوندىقتار ەكەنى انىقتالدى. 1945 جىلى جاپونيا جەڭىلىس تاپقان ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اياقتالعان سوڭ، كەڭەس ەلدەرىنە جەر اۋدارعان جاپوندىقتاردىڭ سانى شامامەن 600 مىڭ ادامدى قۇراعان. 54 مىڭ 400 ادام بۇرىنعى كەڭەس وداعى اۋماعىندا قازا تاپتى.  كسرو-عا كۇشتەپ جەر اۋدارىلعان جاپوندىقتار ەلدەرىنە 1953 جىلى ورالدى جانە ولار جاپوندىقتاردىڭ جەرلەنگەن بىرقاتار مەكەندەرى بار ەكەنىن ءمالىم ەتتى. وسى اۋماقتا سۇيەگى قالعان جاپوندىقتاردىڭ وتباسىلارى ۇكىمەتكە تۋىستارىنىڭ سۇيەكتەرىن قايتارىپ بەرۋ وتىنىشىمەن شىقتى. 1953 جىلعا دەيىن كەڭەس وداعىنان باسقا ەلدەردە جەرلەنگەن جاپوندىقتاردىڭ سۇيەكتەرىن ەلگە قايتارۋ جۇمىسى باستالىپ كەتكەن ەدى. ول كەز كەڭەس وداعى مەن جاپونيا اراسىندا بەيبىت كەلىسىم دە، ديپلوماتيالىق بايلانىس تا ورناتىلماعان ەدى. 1991 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا كەڭەس وداعىنىڭ سول كەزدەگى پرەزيدەنتى گورباچەۆ جاپونياعا رەسمي ساپارمەن كەلىپ، قايتىس بولعان 1400 جاپوندىقتىڭ ءتىزىمى مەن جەرلەنگەن اۋماقتار كورسەتىلگەن كارتا سىزباسىن الىپ كەلدى. وسى كەز كەڭەس وداعى مەن جاپونيا مەملەكەتارالىق كەلىسىم جاسادى. وسى كەلىسىمنىڭ نەگىزىندە 1991 جىلى جاپوندىقتار العاش رەت بۇرىنعى كەڭەس وداعى اۋماقتارىندا ءوز ازاماتتارىنىڭ سۇيەكتەرىنە قاتىستى زەرتتەۋ جۇمىستارىن باستادى. سول كەزدەن كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءبىز بۇرىنعى كەڭەس وداعى ەلدەرىنىڭ اۋماعىندا جىل سايىن جاپوندىقتاردىڭ سۇيەكتەرىن ەلگە قايتارۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ كەلەمىز.  كەڭەس وداعى اۋماعىندا قالعان 54400  جاپوندىقتىڭ 22 مىڭىنىڭ سۇيەك قالدىقتارى تاريحي وتاندارىنا قايتارىلدى»، - دەيدى سەكتسيا باسشىسى – توكۋناگا اتسۋناري.
وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇيىم 1 ملن 270 مىڭ  جاپوندىقتىڭ سۇيەك قالدىقتارىن تاۋىپ، وتانىنا جەتكىزگەن.
«ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە قايتىس بولعان جاپوندىقتاردىڭ سانى 2 ملن 400 مىڭدى قۇرادى، ەلگە قايتارۋ جۇمىستارى قولعا الىنعان 70 جىلدىڭ ىشىندە ءبىز 1 ملن 270 مىڭ جاپوندىقتىڭ سۇيەگىن وتانىنا اكەلدىك. تمد اۋماعىنان بولەك، ءۇندىستان، ميانما، جاڭا گۆينەيادا ىزدەستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. سىزدەردىڭ ەلگە كەلسەك، اسكەري سوعىس جىلدارى كەزىندە قازاقستانعا جەر اۋدارىلعان جاپوندىقتاردىڭ سانى 58900 ادامدى قۇرادى. ولاردىڭ 1457-ءى وتانىنا ورالا الماي، وسىندا قازا بولعان. كۇنى بۇگىنگە دەيىن قازاقستاننان   348 جەرلەسىمىزدىڭ سۇيەك قالدىقتارىن الىپ كەتتىك»، - دەيدى توكۋناگا اتسۋناري.
ەكسپەديتسيانى باستاپ كەلگەن سەكتسيا باسشىسىنىڭ سوزىنشە، سولداتتاردىڭ سۇيەك قالدىقتارى ەلگە جەتكىزىلىپ، سۇيەكتەردىڭ جاپوندىقتارعا تيەسىلى ەكەنى انىقتالعاننان كەيىن كرەماتسيا جۇرگىزىلەدى. سوسىن ءمايىتتىڭ كۇلىن ارنايى ىدىسقا سالىپ ەلگە جەتكىزىلگەننەن كەيىن، دنق جۇمىستارىنا دەيىن تۇلعانىڭ جەكە مالىمەتتەرى انىقتالادى. سول مالىمەتتەر ارقىلى ءمايىتتىڭ تۋىستارىن تاۋىپ كۇلى بەرىلەدى. تۋىستارى تابىلماعان جاعدايدا توكيوداعى يمپەراتور سارايىنا جاقىن ماڭدا جاپون اسكەرلەرىنە ارنالعان ۇلتتىق زيراتقا اپارىپ جەرلەۋ ءراسىمى وتكىزىلەدى ەكەن. سونداي-اق توكۋناگا اتسۋناري JARRWC ۇيىمىنا قازاقستان تاراپى اتالعان جۇمىستارعا قانداي كومەك كورسەتىپ جاتقانىن ايتتى.
«ەڭ ۇلكەن قولداۋ – ادىلەت مينيسترلىگى جانە سوعان قاراستى سوت ساراپتامالارى ورتالىعىنان بولىپ جاتىر. سەبەبى، سۇيەكتەردى تاپقاننان كەيىن ولاردىڭ موڭعولويدتىق نەمەسە ەۋروپويدتىق تيپكە جاتاتىندارىن انىقتايمىز. موڭعولويدتىق تيپكە جاتاتىن سۇيەكتەردى بىردەن دنق تەستىنە جىبەرەمىز. وسى ىستە بىزگە الماتى قالاسى سوت ساراپتامالارى ورتالىعىنىڭ ساراپشىسى ارتەم ءرۋستاموۆيچتىڭ كومەگى كوپ. سوندىقتان بۇل جۇمىستار قازاقستان مەن جاپونيا ساراپشىلارىنىڭ ورتاق ەڭبەكتەرى دەۋگە بولادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ەكسپەديتسيا باسشىسى.
توكۋناگانىڭ ايتۋىنشا، دنق تەستى جاپونيا تاراپىنداعى ساراپشى مەن قازاقستاننىڭ ساراپشىسى ورتاق شەشىمگە كەلگەننەن كەيىن عانا جۇرگىزىلەدى.
«قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بىزگە كوپ كومەك كورسەتىپ كەلەدى. گورباچەۆپەن جاسالعان كەلىسىمدى كسرو تاراعان سوڭ قازاقستان مۇراگەرلىكپەن الىپ قالىپ، ءالى كۇنگە دەيىن جالعاستىرۋىمىزعا سەبەپشى بولىپ كەلەدى. ودان بولەك، قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە العىس بىلدىرەمىز. سەبەبى سول كەزدەگى تاماقتىڭ ناشارلىعىنان جاپوندىقتار جۇقپالى اۋرۋلاردان دا كوز جۇمىپ جاتتى. سوندىقتان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە قاراستى سانەپيدەميا مەكەمەسىنىڭ باقىلاۋىنسىز سۇيەك قالدىقتارىن الىپ كەتۋ مۇمكىن ەمەس. كرەماتسيادان كەيىن جۇقپالى اۋرۋ قاۋپى جوق، بىراق دنق تەستىن وتكىزۋ كرەماتسياعا دەيىن بولاتىن پروتسەسس. قارجى مينيسترلىگىنە قاراستى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتى دە جۇمىستىڭ جەدەل جۇرۋىنە مۇرىندىق بولىپ وتىر. سەبەبى كەدەندىك تەكسەرۋ پروتسەدۋرالارى بار، ال ءمايىت كۇلىن الىپ كەتكەندە ءبىز وعان ادام رەتىندە قۇرمەتپەن قارايمىز. كەدەندىك تەكسەرىس كەزىندە قىزمەتكەرلەر ازاماتتارىمىزدىڭ كۇلىنە قۇرمەتسىزدىك تانىتسا، بىزگە قيىن تيەتىن ەدى. وسىنداي جاعدايلار ورىن الماس ءۇشىن ءبىز ءمايىت كۇلىن سالعانعا دەيىن كەدەن قىزمەتكەرلەرىنە ءبارىن كورسەتىپ، مورلەپ تاستايمىز. بۇل بىزگە كورسەتىلگەن زور قۇرمەت! سونداي-اق اۋە تاسىمالىن جۇزەگە اسىراتىن اۋە كومپانيالارىنا العىس ايتامىز»، - دەيدى توكۋناگا.
ايتالىق، ەكسپەديتسيا جۇمىستارى قازاقستاندا شامامەن 6 جىلعا دەيىن جۇرگىزىلەدى.

 «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر