16 قىركۇيەك كۇنى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالىندا "اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرىنىڭ ەسكەرتكىشىن جاڭعىرتۋعا 257 ميلليون 590 مىڭ تەڭگە قارجى ءبولىندى دەگەن ماتەريال جاريالانعان ەدى. وسى ماقالاعا قاتىستى ماڭعىستاۋ وبلىستىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنا بىرقاتار سۇراق جولداعانبىز. سول ساۋالدارعا جاۋاپ كەلدى. ماڭعىستاۋلىق شەنەۋنىكتەر اۋعان سوعىسى اردەگەرلەرىنىڭ قۇرمەتىنە ارناپ 257 ميلليون 590 مىڭ تەڭگەگە ەسكەرتكىش ورناتىپ قانا قويماي، ەسكى ەسكەرتكىشتى مۇنايلى اۋدانىنا كوشىرەتىنىن دە مالىمدەدى، - دەپ حابارلايدى ادىرنا ۇلتتىق پورتالىنىڭ ءتىلشىسى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى ماڭعىستاۋ وبلىستىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنا "اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرىنىڭ قۇرمەتىنە ارنالىپ اقتاۋ قالاسىندا 2005 جىلى ەسكەرتكىش ورناتىلعان ەكەن. ول ەسكەرتكىشتى قايتا جاڭعىرتۋدىڭ يدەولوگيالىق تۇرعىدا قانشالىقتى قاجەتتىلىگى بار؟ "ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ قارجى باسقارماسى" مەملەكەتتىك مەكەمەسى بار ەسكەرتكىشتى قايتا جاڭعىرتۋعا وبلىس قازىناسىنان 257 590 233.00 تەڭگە بولگەن. وسىنشاما كوپ قارجى جۇمساۋ ارقىلى وبلىس كەڭەستىك ءداۋىردىڭ ەڭ ادىلەتسىز سوعىسى سانالاتىن اۋعان قىرعىنىن يدەولوگيالىق قۇرالعا اينالدىرۋدى كوزدەپ وتىر ما؟" دەگەن ساۋال جولداعان ەدى.
بىزدەن جولدانعان ساۋال ءماتىنى يدەولوگيالىق نەگىزگە قۇرىلعان. "كەڭەستىك ءداۋىردىڭ ەڭ ادىلەتسىز سوعىسى سانالاتىن اۋعان قىرعىنىن يدەولوگيالىق قۇرالعا اينالدىرۋدى كوزدەپ وتىر ما؟" دەگەن سۇراقتان-اق بۇل ماسەلەگە ىشكى ساياسات باسقارماسى تىكەلەي جاۋاپ بەرۋ كەرەكتىگى كورىنىپ تۇر. بىراق، قىزىعى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ يدەولوگياسىنا ىشكى ساياسات باسقارماسى ەمەس، اقتاۋ قالالىق ىشكى ساياسات جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمى جاۋاپ بەرەدى ەكەن. بىزگە جاۋاپتى سول قالالىق مەكەمە جازىپتى. بۇل - ءبىر.
ەكىنشىدەن، قالالىق ىشكى ساياسات ءسوزدىڭ باسىن بارلىق جاۋاپكەرشىلىكتى وبلىس اكىمىنە اۋدارۋدان باستاپتى. قاراڭىز:
"ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى ن.ا. نوعاەۆتىڭ ازاماتتىق قوعام وكىلدەرىمەن كەزدەسۋى وتىرىسىنىڭ 04.10.2022 جىلعى № 01-01/86 ساندى حاتتاماسىندا ينتەرناتسيوناليست جاۋىنگەرلەرگە ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ ەسكيزدىك جوباسىن جاساقتاۋ جانە ەسكەرتكىشتى ورناتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ بويىنشا تاپسىرما بەرىلگەن بولاتىن. اتالعان تاپسىرماعا سايكەس، «1979-1989 جىلدارى اۋعانستاندا ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ قازا تاپقان ينتەرناتسيوناليست-جاۋىنگەرلەرىنىڭ قۇرمەتىنە اقتاۋ قالاسىندا ەسكەرتكىشتى قايتا جاڭارتۋ» جوباسى ازىرلەنىپ، قورىتىندىعا سايكەس سمەتالىق قۇجاتتامالارى جاساقتالدى. قازىرگى تاڭدا اتالعان جۇمىس بويىنشا رەيتينگتىك-باللدىق جۇيەسىن قولدانۋ ارقىلى كونكۋرستىق ءىس-شارالار جۇرگىزىلۋدە".
دەمەك، رەسمي بەرىلگەن جاۋاپقا سەنسەك 257 ميلليون 590 مىڭ تەڭگەگە ەسكەرتكىش ورناتۋعا تاپسىرما بەرگەن ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلان نوعاەۆ بولىپ شىعادى. نوعاەۆ سوندا ماڭعىستاۋ حالقىنىڭ قاڭتار وقيعاسىنىڭ الدىندا گازدىڭ قىمباتتاۋىنا قارسى كوتەرىلگەنىن، بۇل باس كوتەرۋدىڭ سوڭى مەملەكەتىمىزدىڭ شاڭىراعىن شايقالتىپ جىبەرە جازداعانىن ۇمىتىپ كەتكەنى مە؟
قازىر 257 ميلليون 590 مىڭ تەڭگەگە ەسكەرتكىش ورناتاتىن كەز ەمەس. ونسىز دا بار ەسكەرتكىشتى قايتا جاڭعىرتۋعا قاجەتتىلىك جوق. ال، ماڭعىستاۋ شەندىلەرى سونىڭ ءبىرىن دە قاپەرگە الماي، اقتاۋ قالاسىنا اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرىنە جاڭا ەسكەرتكىش ورناتىپ بەرىپ، ەسكىسىن مۇنايلى اۋدانىنا كوشىرمەك كورىنەدى.
اقتاۋ قالالىق ىشكى ساياسات بولىمىنەن كەلگەن جاۋاپتا "اتالعان ەسكەرتكىش وبلىس ورتالىعى ستاتۋسى ەسكەرىلە وتىرىپ اقتاۋ قالاسىندا ورنالاستىرىلىپ، بۇرىن ورناتىلعان ەسكەرتكىش مۇنايلى اۋدانىنا كوشىرىلەتىن بولادى. جوبا بويىنشا مەموريالدىق كەشەن 5 بولىكتەن تۇرادى: ستەندى بار كىرەبەرىس، قازا تاپقان اۋعان جاۋىنگەرلەرىنىڭ ەسىمدەرى مەن پورترەتتەرى بار ستەللالار، ەكى اۋعان جاۋىنگەرىنىڭ ەسكەرتكىشى تۇرىندەگى ورتالىق كومپوزيتسيا، «سوعىستا 10 جىل» كولونناسى جانە باسقا دا بارلىق ۇرىس قيمىلدارىنا قاتىسۋشىلاردىڭ قۇرمەتىنە ارنالعان ستەند. مەملەكەتىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ جولىندا قازا تاپقان، ەرلىك كورسەتكەن جاۋىنگەرلەردىڭ، بوزداقتارىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگى ەش ۇمىتىلماۋى ءتيىس. جوبانىڭ باستى ماقساتى دا وسى. ياعني، وسكەلەڭ ۇرپاقتى تاۋەلسىز ەلدىڭ تاريحى، وتكەنى مەن بۇگىنىنەن حاباردار ەتۋ، ەرلىكتى دارىپتەۋ، ناسيحاتتاۋ" دەلىنگەن.
اۋعان سوعىسى – يدەولوگيالىق تۇرعىدا تاريحتان ءالى كۇنگە ءادىل باعاسىن الماعان مايدان. كەشەگى كەڭەستەر وداعىنىڭ سولاقاي ساياساتىنىڭ كەسىرىنەن سول ادىلەتسىز مايداندا مىڭداعان جاستارىمىز شەيىت كەتتى. ارينە، ونى ەشكىم جوققا شىعارمايدى. بىراق، قالالىق ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ سوزىمەن ايتساق، وسكەلەڭ ۇرپاققا تاۋەلسىز ەلدىڭ تاريحىن، وتكەنى مەن بۇگىنىن ناسيحاتتاۋ ءۇشىن بار ەسكەرتكىشتى كوشىرىپ، ونىڭ ورنىنا باسقا ەسكەرتكىش قويۋىمىز كەرەك پە؟ وسى ءۇشىن مەملەكەت بيۋدجەتىنەن 257 ميلليون 590 مىڭ تەڭگە قارجى بولگىزۋ قانشالىقتى ادىلەتتى؟
2005 جىلى ورناتىلعان تاريحي ەسكەرتكىشتى مۇنايلىعا كوشىرىپ، ونىڭ ورنىنا باسقا ەسكەرتكىش قويۋ بۇل وبلىستا الەۋمەتتىك ماسەلەنىڭ ءبارى شەشىلدى دەگەندى بىلدىرە مە؟
قانات بىرلىكۇلى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
