«نۇرسۇلتان – ارقا تiرەك، التىن دiڭگەك»: مەكتەپ وقۋشىلارى جاعىمپازدىق جىرلارىن قاشانعى وقيدى؟

5370
Adyrna.kz Telegram

نازارباەۆقا اۋىر تيگەنى ءوز جۇيەسىنىڭ كوزى تىرىسىندە كۇيرەگەنى بولار! كەزىندە جاعىمپازدار توسەگەن جاستىقتىڭ جۇمساقتىعى قالمادى.

«ەلباسى» اتاۋىنان ايىرىلدى، قورعانى بولعان «تۇڭعىش پرەزيدەنت تۋرالى زاڭنىڭ» كۇشى جويىلىپ، ىلە-شالا «قۇرمەتتى سەناتور» مارتەبەسىنىڭ ماسەلەسى شەشىلدى. كەشە عانا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ مادەنيەت سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ستيپەندياسىنان دا «ەلباسى» ءسوزى الىنىپ تاستالدى. بيىككە ۇشقاننىڭ بيىكتەن قۇلاۋى دا وڭاي ءارى قاۋىپتى دەگەن ءسوز بار ەدى عوي! بۇل رەتتە نازارباەۆتى تىم بيىكتەتىپ جىبەرگەن ءوزى دە، وزگەلەر دە… اسىرە سىلتەپ ۇلىقتاپ، قولدان قۇداي جاسادى. اقىرى جەكە باسقا تابىنۋشىلىققا اكەلىپ سوقتىردى. پەندە عوي بيلىك پەن بايلىق ۋاقىتشا ەكەنىن ۇمىتتى. مىنە، بۇگىن ءبارى وزگەردى. بۇعان ەشكىمدى داتتاۋدىڭ نە اقتاۋدىڭ قاجەتى جوق. سەبەبى بۇل – ساياسات، سەبەبى بۇل – ءومىر زاڭدىلىعى.

ەندى ەشكىمگە «انانى ۇيتكەن، مىنانى سۇيتكەن» دەپ ايدار تاقپايمىز. كىم نە ىستەسە دە ۇلتى ءۇشىن ىستەۋى ءتيىس! بىراق بۇل جەردە تاسادا قالىپ بارا جاتقان ءبىر جايت بار. ول مەكتەپ وقۋلىقتارىنداعى نازارباەۆقا ارنالىپ جازىلعان ماداق جىرلارى. ماسەلەن، قازىر قولدانىستاعى 9-سىنىپ قازاق ادەبيەتى وقۋلىعىندا («مەكتەپ» باسپاسىنان 2019 جىلى شىققان. اۆتورلارى: كەرىمبەكوۆا ب.، مۇقانوۆا ج.،) كەزىندە ماقتاۋدىڭ ءتۇبىن ءتۇسىرىپ، سوڭىنان وكىنىشىن بىلدىرگەن نەسىپبەك ايتۇلىنىڭ «بايتەرەك» پوەماسى ءالى وقىتىلىپ كەلەدى.

وندا دا جاعىمپازدىق ءيىسى اڭقىپ تۇر جانە «ەلباسى» اتاۋى دا كەزدەسەدى. تاعى ول ءبىر عانا ساباق وقىتىلىپ قويمايدى. باقانداي 10 ساباق ارنالىپ وتىر. بۇل قانداي قۇيتىرقىلىق.

مىسالى:

قيسىنى كەلەلi iستiڭ دەر شاعىندا،

كۇش-قۋات كەلiدە ەمەس، كەلسابىندا.

سويلەيدi نازارباەۆ نۇرسۇلتان بوپ،

كوك تۋلى قازاقستان جەر شارىندا.

شارپىسىپ جاڭا ءداۋiر ەسكiمەنەن،

كوز كوردi حيكمەتتi ەستiمەگەن.

ەلباسى شارق ۇرادى شارتاراپقا،

قىرانداي بالاپانى كەش تۇلەگەن.

********

سالعان سوڭ كەڭ تولعانىپ كوپكە كەڭەس،

اياۋلى الماتىسى وكپەلەمەس.

الدىمەن ەلباسىنىڭ جۇرەگiندە،

استانا جەردە دە ەمەس، كوكتە دە ەمەس!

*********

وتىرساق وزگە جۇرتتان اسا قاراپ،

قونعانى باق پەن داۋلەت قوسا-قابات.

ەرلiگi ەلباسىنىڭ جارقىراپ تۇر،

بۇلت قالاي كۇننiڭ كوزiن تاسالاماق؟!

*********

جىرلاماس عاجايىپتى كiم مۇنداعى،

جەتكەنشە ءسوزدiڭ ءدامi, تiلدiڭ ءنارi.

العىسىن جاۋدىرادى ەلباسىعا

باقىتتى بۇل شاhاردىڭ تۇرعىندارى.

*********

جاعادان استانا ساپ الىستاعى،

باتىسقا، شىعىسقا دا قارىشتادى.

قازاقتىڭ نۇرسۇلتانى سونداي دەسەم،

الەۋمەت ايتتى دەمەس مەن ۇشقارى.

*********

نۇرسۇلتان – ارقا تiرەك، التىن دiڭگەك،

الىپتىڭ حالقى عانا نارقىن بiلمەك.

قارعانىڭ قارقىلدايتىن ادەتi عوي،

قىراننىڭ اسپانداعى داڭقىن كۇندەپ.

*********

اسىلدىڭ جارقىلداماس بار ما كۇنi,

اۋەلدەن تۇسكەن وعان اللا نۇرى.

سوندىقتان نۇر-سۇلتان دەپ اتىن قويعان،

اتا-انا بولجاعانداي الداعىنى.

قازاق ادەبيەتى. جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ 9-سىنىبىنا ارنالعان (208-216 بەتتەر)


ەندىگى ماسەلە مىنادا. وقۋلىقتار قاشان جاڭارادى؟ الدە جاس جەتكىنشەكتەردى جاعىمپازدىق رۋحىندا تاربيەلەۋدى جالعاستىرامىز با؟ جالپىنى جارعا جىعاتىن جاعىمپازدىق ەكەنىن ۇمىتپايىق اعايىن…

ورالباي مىرزاعۇلوۆ

پىكىرلەر