مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جامبىل وبلىسىنا جاساعان جۇمىس ساپارى ەلدەگى وڭىرلىك دامۋدىڭ جاڭا باسىمدىقتارىن ايقىن كورسەتتى. ساپاردىڭ فارماتسەۆتيكالىق كاسىپورىنداردان باستالۋى – دەنساۋلىق ساقتاۋ قاۋىپسىزدىگى، يمپورتقا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ جانە وڭدەۋ ونەركاسىبىن كۇشەيتۋ مەملەكەت ساياساتىنىڭ وزەگىنە اينالعانىن اڭعارتادى. پرەزيدەنت جولداۋلارىندا قويىلعان ناقتى مىندەتتەر – وتاندىق مەديتسينالىق بۇيىمدار مەن ءدارى-دارمەك ءوندىرىسىن ۇلعايتۋ، وڭىرلەردىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن ىسكە قوسۋ، ينۆەستيتسيا تارتۋ جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ – بۇگىندە ناقتى جوبالار ارقىلى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. وسى ۇردىستەر اياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ەكونوميكالىق رەفورما جانە وڭىرلىك دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى مۇقاش ەسكەندىروۆ مەملەكەت باسشىسىنىڭ وڭىرلىك ساياساتتاعى ۇستانىمىنا، جامبىل وبلىسىنداعى فارماتسەۆتيكا مەن ونەركاسىپتىڭ دامۋىنا جانە بۇل باستامالاردىڭ ەل ەكونوميكاسى ءۇشىن ماڭىزىنا قاتىستى پىكىرىن ءبىلدىردى.
- قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جامبىل وبلىسىنا جۇمىس ساپارى فارماتسەۆتيكالىق كاسىپورىنداردى ارالاۋدان باستالدى. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، مۇنداي فوكۋس مەملەكەت باسشىسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىك سالالارىنداعى نەگىزگى وسال تۇستاردى تەرەڭ تۇسىنەتىنىن كورسەتە مە؟
- بۇگىن قاسىم-جومارت كەمەلۇلى جامبىل وبلىسىنا ءىس-ساپارمەن باردى. ساپاردىڭ بارىسى جامبىل وبلىسىنىڭ ەندى دامىپ كەلە جاتقان فورماتسەۆتيكالىق كاسىپورىندارىمەن تانىسۋمەن باستالدى. جامبىل وبلىسىنداعى بۇل سالادا كاسىپورىندار نەگىزىنەن بارلىعى جەكەمەنشىك كاسىپورىندار. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن Super-Pharm دەگەن جاڭا كاسىپورىن اشىلدى. ول دا قولدانىستاعى مەديتسينالىق بۇيىمداردى شىعارىپ، قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان جەكەمەنشىك كومپانيا. جانە ەكىنشى كومپانيا - Amir&D. ول دا مەديتسينالىق بۇيىمدارعا بەيىمدەلگەن كومپانيا. سوڭعى جىلدارى قاتەلەسپەسەم، 4 ميلليارد شاماسىندا وسى كاسىپورىنداردى سالىپ، ىسكە قوستى.
- وڭىردەگى كاسىپورىنداردىڭ ءبىرى ەلدىڭ بىررەتتىك مەديتسينالىق بۇيىمدارعا دەگەن قاجەتتىلىگىنىڭ شامامەن 30 پايىزىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. مۇنى وڭىرلەردىڭ جالپىۇلتتىق ەكونوميكالىق مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋداعى ءرولىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەتىن ينديكاتور رەتىندە قاراستىرۋعا بولا ما؟
- پرەزيدەنتىمىزدىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ول يمپورتتان تاۋەلسىزدىككە شىعۋ ءۇشىن 2025 جىلى ەلىمىزدە وسى مەديتسينالىق بۇيىمدار مەن ءدارى-دارمەكتىڭ 50% شىعارۋعا تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. ارينە قازىر ول كورسەتكىش 30% كولەمىندە بولىپ وتىر. كاسىپورىندار تەز اشىلىپ جاتىر. ال ەندى مىناۋ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىندە كوپتەگەن نورماتيۆتەر قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ وتە ۇزاق مەرزىمدە بيۋروكراتيالىق جولمەن ىستەيتىن قۇجاتتار وتە كوپ. سوندىقتان ءبىز ماجىلىستە دە وسى ماسەلەلەردى كوتەردىك. ءوزىم دە جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى بولعاننان كەيىن، وسى ءدارى-دارمەكتەردى، مەديتسينالىق بۇيىمداردى تىركەۋدىڭ جولدارىن قىسقارتۋ ءۇشىن باسقا جولداردى قاراستىرىپ جاتىرمىز. ماسەلەن، كەيبىر ءدارى-دارمەكتى قازاقستاندا تىركەۋ ءۇشىن 5 جىلعا دەيىن ۋاقىت كەتەدى ەكەن. سوڭعى ەكى جىلدا وسى پروبلەمالار بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ءالنازاروۆا حانىمدا بىرنەشە رەت بولدىم. سونىمەن قاتار، وسى مەديتسينالىق فورماتسەۆتيكا سالاسىندا جامبىل وبلىسىندا، شىمكەنت قالاسىندا الماتى قالاسىندا جۇمىس ىستەپ جاتقان جەكەمەنشىك كومپانيالار وسىنداي كەدەرگىگە ۇشىراپ جاتىر.
- مەملەكەت باسشىسى ناقتى وندىرىستىك نىساندار مەن الەۋمەتتىك مەكەمەلەرگە تۇراقتى تۇردە بارىپ ءجۇر. جولداۋلاردا بەلگىلەنگەن مىندەتتەردىڭ ورىندالۋى مەن مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ باسقارىلۋى تۇرعىسىنان العاندا، مۇنداي باقىلاۋ فورماتىن قالاي باعالار ەدىڭىز؟
- مەنىڭ ويىمشا، مەملەكەت باسشىسى ارينە وسى سالالاردى دامىتۋدا جاڭادان اشىلىپ جاتقان كاسىپورىندارمەن تانىسادى. ءوز باسىم بۇل كاسىپورىنداردا بىرنەشە رەت بولدىم. كاسىپورىندار زاماناۋي، حالقىمىزعا قاجەتتى بۇيىمدار شىعارادى. مەملەكەت باسشىسى ونىڭ بارلىعىن ءتۇسىنىپ، وسىنداي كاسىپورىندارعا بارۋى بۇل سالانى دامىتۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى دەپ ويلايمىن. بيىلعى جىلى شىمكەنت قالاسىنداعى ساپارىندا دا وسى فورماتسەۆتيكا سالاسىندا قىزمەت ىستەيتىن كاسىپورىندارعا باردى. وسى جولى جامبىل وبلىسىندا دا ورنالاسقان كومپانيالارعا باردى. ەگەر دە مەملەكەت تاراپىنان، مينيسترلىك تاراپىنان، جەرگىلىكتى اكىمشىلىك تاراپىنان تەز ارادا وسىنداي قولداۋ بولاتىن بولسا، بىزگە تەك قانا 50 % ەمەس، 70-80 % دەيىن ءوزىمىزدىڭ قاجەتتىلىگىمىزدى شىعارا الامىز.
- پرەزيدەنتتىك جولداۋلاردا الەۋمەتتىك سالانىڭ تۇراقتىلىعى مەن بازالىق قىزمەتتەردىڭ، سونىڭ ىشىندە دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ قولجەتىمدىلىگىنە ەرەكشە ءمان بەرىلەدى. وسى تۇرعىدان العاندا، وتاندىق فارماتسەۆتيكانى دامىتۋ كەڭ اۋقىمدى الەۋمەتتىك كۇن ءتارتىبىنىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە قانشالىقتى ماڭىزدى؟
- ەندى مەن دە وسى سالادا ءبىراز سۇحبات بەردىم، وسى سالادا جۇمىس ىستەپ جاتقان كاسىپورىندارعا قولداۋ رەتىندە ولاردىڭ پوتەنتسيالى ءالى دە ۇلكەن دەگىم كەلەدى. سەبەبى، بۇل جەردە مەديتسينالىق تەستتەر بار، مەديتسينالىق بۇيىمدار بار، وپەراتسيا كەزىندە قولدانىلاتىن تىگۋگە ارنالعان بۇيىمدار بار. ولاردىڭ بارلىعىن وسى كاسىپورىندار شىعارىپ جاتىر. سوندىقتان، بارلىعىمىز قۋانىپ جاتىرمىز. مەنىڭ ويىمشا، وسىنداي پروبلەمالاردى پرەزيدەنت وكىمەتكە تاپسىرادى دەپ ويلايمىن. ال ەندى جامبىل وبلىسى جايلى ايتساق، سوڭعى 2-3 جىلدا ينۆەستيتسيا تارتۋ قارقىنى وتە جوعارى. بۇگىن مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتكەندەي، بيىلدىڭ وزىندە 600 ميلليارد تەڭگەگە ينۆەستيتسيالار سالىنۋدا، جاڭا كاسىپورىندار اشىلۋدا. تاراز قالاسىندا يندۋستريالى زونا دا جانە جىبەك جولى ەكونوميكالىق ايماعى دا، شۋ قالاسىنا جاقىن ورنالاسقان تالاس، سارىسۋ اۋدانى دا ورنالاسقان حيميا. جالپى، حيميا سالاسى دامىپ كەلە جاتىر. وعان بيىل كۇكىرت قىشقىلى ءوندىرىسى قوسىلىپ جاتىر. تسيانيت، ناتري ءوندىرىسىن تاراز قالاسىندا Talan Invest كومپانياسى ىسكە قوسىپ جاتىر. كۇكىرت قىشقىلىن ەۆروحيم كومپانياسى جانە قازاق سودا كومپانياسى سارىسۋ اۋدانىندا ءبىرىنشى كەزەڭدە جىلىنا 500 مىڭ شىعاراتىن. مەنىڭ ويىمشا، جامبىل وبلىسىندا وسىنداي كاسىپورىندار وتە كوپ دامىپ كەلەدى. وسىنىڭ بارلىعى ارينە ەكونوميكامىزدىڭ دامۋىنا، ءوندىرىستىڭ دامۋىنا، ونىڭ ىشىندەگى وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ دامۋىنا جانە دە پرەزيدەنتىمىز قويعان جالپى ىشكى ءونىمدى 450 ميلليارد اقش دوللارىنا شىعارۋ دەگەن جوسپارىنىڭ ارقاسىندا. بيىلدىڭ وزىندە ەلىمىزدە ۇلكەندى-كىشىلى 190 ءوندىرىستى كاسىپورىن ىسكە قوسىلادى دەپ جوسپارلانۋدا. مەنىڭ پايىمداۋىمشا، 170-ءى ىسكە قوسىلدى. بيىلدىڭ وزىندە جامبىل وبلىسىندا 63 جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلدى. ول ءوز كەزەگىندە جامبىل وبلىسىنىڭ دامۋىنا ۇلكەن سەرپىنىس بەرەدى دەپ ويلايمىن.
