الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسى شاhارداعى ۇيىمداردىڭ باسىن قوسىپ دەنيس تەننىڭ قايعىلى قازاسىنا قاتىستى ۇلكەن جيىن وتكىزدى. قالىپتاسقان جاعدايعا بايلانىستى كوپتەگەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار ءوز ۇسىنىستارىن ايتتى. ءوز باسىم #ادىرنا قورىنىڭ اتىنان مىنانداي ۇسىنىستى ورتاعا سالدىم:
"اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە اۋىرمايتىن جول ىزدە" دەيدى. ءبىر قالىپتاسىپ قويعان كىسىنى وزگەرتۋ قيىن. "بالانى جاستان..." دەيدى قازاق. تاربيەگە، تاربيە بولعاندا دا ۇلتتىق تاربيەگە ءاربىر اتا-انا، ۇستازدار، مەملەكەتتىڭ ءوزى، جالپى قوعام جاۋاپتى بولۋى قاجەت. ەلىمىزدە 70 پايىزعا جۋىق مەملەكەت قۇرۋشى ۇلت - قازاقتار تۇرادى. سايكەسىنشە، ەڭ كەدەي، تۇرمىسى مەن ءبىلىمى تومەن ۇلت تا - قازاقتار. الماتىداي الىپ قالاعا تىركەۋسىز كەلىپ ءتۇرلى قارا جۇمىستاردى اتقاراتىن، ءدىني سەكتالاردىڭ قۇرىعىنا تۇسەتىن، ءتىپتى ەڭ كوپ قىلمىس جاسايتىن دا - قازاقتار. ويتكەنى جاعدايى تومەن وتباسىلاردىڭ تاربيە ماسەلەسىنە كوڭىل بولەتىندەرى سيرەك كەزدەسەدى. ەندەشە، سول ءوز ەلىندە "بوسقىن" بولىپ جۇرگەن قازاق جاستارىنا ۇلتتىق تاربيە مەن ساپالى ءبىلىم بەرۋگە كوڭىل ءبولۋىمىز قاجەت.
مىسالى، دەنيس تەندى ۇرىلار ەمەس، باي ءبىر شەنەۋنىكتىڭ بالاسى اراق ءىشىپ الىپ قاعىپ كەتۋى دە مۇمكىن ەدى عوي. مۇنداعى ماسەلە تەك الەۋمەتتىك-ماتەريالدىق جاعدايدا ەمەس، بىلىمدە دەپ ەسەپتەيمىن. مەن ءوزىم دە ورتاشا وتباسىدان شىقتىم. بىراق اكە-شەشە تاربيەسى مەن ماعان دەگەن سەنىمى مەنى ۇنەمى العا جەتەلەپ وتىردى. ءال-فارابي ايتادى: "تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم ادامزاتتىڭ قاس جاۋى" دەپ. بۇرىن اۋىل-ايماعىنىڭ، رۋىنىڭ، شىققان اۋلەتىنىڭ، اتا-بابالارىنىڭ ابىرويىنا كىر كەلتىرمەۋدى ويلايتىن قازاق قازىر تەك ءبىر ساتتىك تابىس، وڭاي ولجا ىزدەيدى، ەڭبەكتەنىپ شىنايى جەتىستىككە جەتۋگە دەگەن سەنىمى جوق. اباي ايتادى: "جۇرەكتە وتى جوق ادامدا مي بولماس" دەپ. الدىنا قويعان جۇيەلى ارمان-ماقساتى جوق نە تاربيەدەن جۇرداي كىسى جەڭىل جولمەن تەز بايىپ كەتۋدى عانا اڭسايدى. بۇل - قىلمىسكەر ءارى جەمقور قوعامنىڭ كەلبەتى. ءوزىن-ءوزى سىيلاپ، اتا-بابا اتىنا كىر كەلتىرمەۋدى ويلايتىن، قازاقتىق نامىستى تۋ ەتەر ازامات ەڭ ءبىرىنشى ۇلتتىق تاربيەدەن قۋات الادى، ادال ەڭبەك ەتىپ جەتىستىككە جەتۋگە ار-ۇياتپەن قىزمەت ەتەدى. قازاقتىڭ ۇلتتىق داستۇرلەرى - ار-ۇيات كودەكسى، جازىلماعان زاڭ ەدى. سونى ءبىلىم وشاقتارىندا كوبىرەك وقىتۋدىڭ جولدارى قاراستىرىلۋى ءتيىس. ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيxاتتاۋ ورتالىقتارى اشىلىپ، ءوز ەلىن، ۇلتىنىڭ ءتول ەرەكشەلىكتەرىن قۇرمەتتەيتىن پاتريوت جاستار ءوسىپ-جەتىلۋى كەرەك.
سۇيەگى قاتىپ، قالىپتاسىپ قويعان كىسىلەردى وزگەرتۋ وتە قيىن. ال جاستارعا ۇلتتىق تاربيە مەن ساپالى ءبىلىم بەرۋ، جاس تولقىندى ادال ەڭبەككە باۋلۋ قازاقستاندى ءتۇبى جاقسى جاعىنا قاراي وزگەرتەدى. ونىڭ جەمىسىن ەڭ كەمى 10 جىلدان كەيىن عان كورە باستايمىز. جەمقورلىققا قارسى قانشا قاتال زاڭ شىعارساڭىزدار دا كەيىن سوعان مۇددەلىلەر "ساڭىلاۋ" تاۋىپ الادى. بىراق قالانىڭ كەز كەلگەن قۋىسىنا كامەرالاردى قاپتاتىپ تاستاساق، بىزگە ءتىپتى پوليتسيالاردىڭ نە كەرەگى بار؟
ايتپاعىم، پوليتسيا ەمەس، بالاباقشا، مەكتەپ مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋ كەرەك. مۇعالىمدەردىڭ ساپاسى تومەن. از جالاقىلى جۇمىسقا ءبىلىمى ناشار كىسىلەر عانا امالسىز بارادى. مەكتەپتەردە قانشاما سەكتانتتار ساباق بەرىپ ءجۇر. از جالاقى جەتپەگەن سوڭ ءدىني ۇيىمدارعا قوسىمشا مۇشە بولىپ تا كۇن كورەدى. ەندى ولاردان ءبىز قالاي ساپالى ءبىلىم مەن تاربيە تالاپ ەتەمىز؟
ارمان اۋباكىر
"ادىرنا" ۇلتتىق بىرلەستىگىنىڭ ديرەكتورى
