(ۇلتىمىزدىڭ تۇلعالى پەرزەنتى، ۇلىتاۋدىڭ ۇلاعاتتى ۇلى كامال سمايىلوۆتىڭ بولمىس-ءبىتىمى حاقىندا)
كورنەكتى پۋبليتسيست، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى كامال سمايىلوۆتىڭ تۋعانىنا 90 جىل تولۋىنا ارنالعان عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسياعا قاتىستىم. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ارنايى جولداعان قۇتتىقتاۋ حاتىن وقىدىم. كونفەرەنتسيا الماتىدا، ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا ءوتتى. باسقوسۋدا قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرلەرى تورەگەلدى شارمانوۆ پەن ولجاس سۇلەيمەنوۆ، كورنەكتى قالامگەر سماعۇل ەلۋباي، پۋبليتسيست-جازۋشى بيگەلدى عابدۋللين، جۋرناليست ەرلان اقشالوۆ. ت.ب. رۋحانيات وكىلدەرى كامال اعانىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جونىندەگى وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. اسىرەسە، كامال اعامەن ءبىر توپىراقتا تۋعان اكادەميك تورەگەلدى شارمانوۆتىڭ ەستەلىگى ەلدى تەبىرەنتتى. ۇلىقتاۋ شارالارى اياسىندا اكادەميا عيماراتىنان كامال سمايىلوۆ اتىنداعى كينوزال اشىلدى. تاريحى مەن ءداستۇرى باي قاستەرلى عيماراتتا وسىنداي كينوزالعا ورىن ءبولىنۋى جانە وعان قازاق كينو ونەرىندە ايرىقشا ءىز قالدىرعان تۇعىرلى تۇلعانىڭ ەسىمى بەرىلۋى وتە قۇپتارلىق قادام دەپ بىلەمىز. كامال اعاعا ارنالعان ءىس-شارالار بۇل وقۋ ورنىندا ءالى دە جالعاسىپ جاتىر.
* * *
جالپى، كامال سمايىلوۆ تۋرالى كوپ ايتۋعا بولادى. ول - ەڭ الدىمەن، قالامى جۇيرىك جۋرناليست. ۇلت ۇياسى - ۇلىتاۋدان تۇلەپ ۇشقان تاستۇلەك. وسى ۇلاعاتتى ۇلىتاۋدىڭ ايگىلى پەرزەنتى، ورىمدەي جاس كەزىندە سۇراپىل سوعىسقا اتتانىپ، سول تۇستا تالايدىڭ قولى جەتپەيتىن "كومسومولسكايا پراۆدا" گازەتىنە ەمىن-ەركىن ماقالالارىن جاريالاپ، باتىس مايدانىنان كۇللى قازاق جۇرتىنا "تىڭدا، شىعىسۇلى!" دەپ تولعانا ءتىل قاتقان جاۋىنگەر-جۋرناليست باۋبەك بۇلقىشەۆتىڭ ۇلگىسىن ۇستاندى. جاسىنان جازۋ ونەرىن يگەرىپ، قالامىنا قانات بىتكەن قالامگەردىڭ ءبىرى بوپ قالىپتاستى. قارا ءسوزدىڭ دارابوزى شەرحان مۇرتازا ەكەۋى "ەلىم، ساعان ايتام، ەلباسى، سەن تىڭدا!" دەپ باستالاتىن حاتتارى ارقىلى حالىق تاعدىرىن جۇرت الدىندا اشىق تالقىلاپ، كۇرمەۋى كوپ ماسەلەنىڭ ءبارىن جالاڭاشتاپ كورسەتتى. ەل جايىن ويلاعان ەكەۋدىڭ حاتى بۇگىنگى تىلمەن ايتقاندا، ءباسپاسوزدىڭ برەندىنە اينالدى. ول تەلەپۋبليتسيستيكانى، تەلەفيلمدى، ادەبي-درامالىق حابارلاردى قازاق توپىراعىنا بارىنشا ءسىڭىردى. ۇلتتىق كينويندۋستريانى وركەندەتۋگە ولشەۋسىز ۇلەس قوستى. قازاق كينوسىنىڭ ءىنجۋ-مارجاندارىنىڭ ومىرگە كەلۋىنە مۇرىندىق بولدى. بيلىك بيىگىندەگى، مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى ەل مۇددەسىن كوزدەيتىن ۇلت زيالىسى ەدى.
* * *
قازىرگى كۇنى ەنتسيكلوپەديالىق ءبىلىمى بار دەگەن ۇعىمدى ەكىنىڭ بىرىنە تەلي بەرەتىن بولدىق. ال شىن مانىندەگى "ادام-ەنتسيكلوپەديا" كامال سمايىلوۆ ەكەنىنە ەشكىم داۋ ايتپاسا كەرەك. وسى كۇنى الدەبىر دەرەك تابۋ ءۇشىن ينتەرنەتتىڭ يىرىمىنە ءتۇسىپ، ىزدەۋ ارنالارىن قۋالاپ كەتەتىنىمىز راس قوي. كومپيۋتەردە ءبارى بار. ال قالامساپ پەن بلوكنوتتان باسقا قۇرالىڭ جوق كەزدە سول ساپىرىلىسقان سان-مىڭ مالىمەت كامال اعانىڭ باسىندا جۇرەتىن. كەز-كەلگەن ساتتە كەز-كەلگەن دەرەكتى ميىنىڭ مۇيىسىنەن قىل سۋىرعانداي ەتىپ الىپ بەرە سالاتىن.
قانشاما ەلدە ونەدى قانشا كومىر،
قانشاما ەلدە ولەدى قانشا نەگر،
قانشاما ادام قانشا ۇيدە ەت اسادى،
قانشا كەلىن قانشا ۇيدە بەت اشادى،
ءبارىن ءتىزىپ بەرگەندە كامال اعا،
ەۆم-ءنىڭ ءوزى دە شاتاسادى، -
دەپ توكپەلەتكەن ارقالى اقىن جاراسحان ابدىراشەۆتىڭ ايگىلى ەپيگرامماسى تەكتەن-تەككە جازىلماسا كەرەك.
* * *
كامال اعانىڭ اۋزىنان شىعىپ، ەل قورىنا قوسىلعان قاناتتى سوزدەر دە ءبىر الۋان كورىنەدى. القالى جيىندا اكادەميك شارمانوۆ وسىعان وراي مىناداي ءبىر ادەمى مىسال كەلتىردى. ء"انۋار ءالىمجانوۆ سويلەسە، بۇكىل الەمنىڭ الدىندا كىنالى ادامداي كورىنەدى. ال ولجاس سۇلەيمەنوۆ ءسوز السا، بۇكىل الەم سونىڭ الدىندا كىنالى سياقتى اسەر قالدىرادى", - دەپتى كامال اعامىز.
ەندەشە، ءبىز دە ءسوز قۇدىرەتىن تەرەڭنەن تانىپ، ەۆم-ءنىڭ ءوزىن شاتاستىرعان ءبىرتۋار ءبىلىمدار ازاماتتىڭ رۋحىن ايالاي بىلگەنىمىز ابزال.
قازىر ەۆم-ءدى جاڭىلىستىرماق تۇگىلى، سول جارىقتىقتىڭ نە ەكەنىن دە الدەقاشان ۇمىتىپ كەتكەن جوقپىز با؟!
* * *
بۇگىنگى لەكسيكونىمىزدا كوپ قولدانىلاتىن "برەند", "حاريزما", "كرەاتيۆ", "ترەند", "نەتۆوركينگ", "درايۆەر" دەگەن ۇعىمدار وتكەن عاسىردىڭ باسپاسوزىندە جاسىن ويناتقان، جۇزجىلدىقتار توعىسىندا ومىردەن وزعان كامال سمايىلوۆتىڭ بولمىس-بىتىمىنە تولىق ساي كەلەر ەدى. مۇنىڭ ءوزى - ونىڭ ءوز ۇستانىمىنىڭ دا، شىعارماشىلىق كرەدوسىنىڭ دا جاڭاشىل ءارى ومىرشەڭ ەكەندىگىنىڭ دالەلى.
* * *
كامال اعانىڭ قارىمدى قالامىنان تۋعان جازبالار ءبارىمىزدى ساعىندىراتىن بولادى ءالى...
باۋىرجان ومارۇلى
