Elbasynyń bastamasymen táýelsizdik jyldarynda jastar máselesi júıeli túrde sheshilip keldi, onyń jalǵasy retinde 2019 jyl «Jastar jyly» dep atalyp ótti. Taıaýda Qasym-Jomart Toqaev jastar saıasatyna arnalǵan «Táýelsizdik urpaqtary» atty birtutas ulttyq joba ázirleýdi tapsyrdy. Byltyr Volonter jylyn abyroımen atqaryp shyqtyq. Prezıdenttiń kadrlyq rezervi jasaqtaldy. Bıyl jergilikti memlekettik organdardy baǵalaý kórsetkishine «Jastardyń damý ındeksi» qosylady. Osynyń ózi keıingi kezde jastardy qoldaýǵa erekshe nazar aýdaryla bastaǵanyn ańǵartsa kerek.
Jas táýelsiz memleket úshin jastar saıasatyn qalyptastyrý mańyzdy máselelerdiń biri edi. Jas mamandardy daıarlaý, olardy oqytatyn ulttyq mektepter men JOO ashý, jastarǵa áleýmettik jaǵynan kómek kórsetý, olardyń rýhanı-mádenı qundylyqtaryn baıytý memlekettiń mańyzdy saıasatynyń birine aınaldy.
Qazaqstanda jastar saıasatyn basqarý salasynda ár túrli tásilder qoldanyldy. 1991 jyly Jastar isteri, dene shynyqtyrý jáne sport jónindegi komıtet quryldy. Keıinnen sol Komıtet Qazaqstan Respýblıkasynyń Jastar isteri jónindegi memlekettik komıteti bolyp qaıta quryldy. Jergilikti jerlerde, barlyq oblystarda, kóptegen qalalar men aýdandarda Jastar isteri jónindegi komıtetter quryldy. Birqatary basqa memlekettik qurylymdarmen biriktirildi nemese ákimshilikterdiń quramyna kirdi. 1991 jyldyń maýsymynda alǵashqylardyń biri bolyp «Qazaq SSR-indegi memlekettik jastar saıasaty týraly» Zań qabyldandy. 1993 jyly Jastar isteri jónindegi memlekettik komıtet pen týrızm, dene shynyqtyrý jáne sport mınıstrligi taratylyp, olardyń ornyna biryńǵaı organ quryldy. Bul jańa qurylǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Jastar isteri, týrızm jáne sport mınıstrligi edi.
Elimiz táýelsizdik alǵan tustan bastap, «Jastar saıasaty» týraly Zań birneshe márte qabyldandy. 1991, 1996, 2002, 2004 jyldar ishinde «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy memlekettik jastar saıasaty týraly» zań jańartylyp otyrdy. 2015 jyldyń aqpan aıynda «memlekettik jastar saıasaty týraly» jańa zań qabyldandy. Osynyń nátıjesinde jastardy óz uıymdarynyń, konsýltatıvtik-keńesshi organdardyń jáne olardyń ózin-ózi basqarý organdarynyń qyzmetine bilim berý júıesi men eńbek ujymdaryna tartý zań júzinde bekitildi.
Jastardyń sanasyndaǵy «qundylyqtar» uǵymyn durys qalyptastyrý eldiń bolashaǵyn aıqyndaıtyn faktorlardyń qataryna jatady. Adamzat órkenıetiniń búgini men bolashaǵy kóp jaǵdaıda jastardyń áleýmettik belsendiligine qatysty bolatyny daýsyz. Sondyqtan jastardyń jetilýiniń sapalyq deńgeıi de, olarǵa degen jańa kózqarastyń qalyptasýy da úsh birdeı faktordyń – jastar belsendiligi qalyptasýynyń áleýmettik-mádenı alǵysharttary men jastar saıasaty, onyń mádenı betburystarynyń jıyntyǵynan jáne qazirgi kezdegi jastardyń belsendiliginiń áleýmettik-mádenı bolmysyna táýeldi bolýymen baılanystyrylady.
Elimizde jastarǵa memleket tarapynan udaıy jan-jaqty qoldaý kórsetilip keledi. Sondyqtan bolar, Elbasynyń únemi jastardy qoldap, jastar saıasatyn damytýdy kózdeıtini beker emes. Jyl saıynǵy dástúrli joldaýlarynda jastar saıasatyn jetildirýge baǵyttalǵan júıeli tapsyrmalar berip otyratyny belgili, óıtkeni jastar qashan da qoǵamnyń bir bóligi retinde memlekette mańyzdy ról atqarady. Máselen, jas mamandardy aýylǵa tartý maqsatyndaǵy «Dıplommen aýylǵa», ekonomıkalyq jáne jumyspen qamý baǵytyndaǵy «Bıznestiń jol kartasy», «Jumyspen qamtý-2020», bilim berý salasyndaǵy qosymsha granttar jáne shetelde bilim alýǵa múmkindik beretin «Bolashaq» halyqaralyq stıpendııasy, «Jas otbasy», «7-20-25» baǵdarlamasy aıasynda baspanaly bolýdyń múmkindikteri, joǵary bilim alýdyń qoljetimdiligi men sapasyn arttyryp, stýdent jastardyń jataqhanadaǵy jaǵdaıyn jaqsartý baǵytyndaǵy baǵdarlamalardyń barlyǵy elimizdiń túkpir-túkpirinde júzege asyrylýda.
Sondaı-aq, bul qatarǵa 2014 jyly iske qosylǵan «Serpin» baǵdarlamasyn aıtyp ótý de oryndy bolmaq. Baǵdarlamanyń maqsaty – elimizdiń ońtústigindegi jastardy mamandar tapshylyǵyn kórip otyrǵan soltústik, shyǵys, ortalyq óńirlerde oqytyp, jumysqa ornalastyrý. Bul, bir jaǵynan, jastar arasyndaǵy jumyssyzdyqtyń azaıýyna septigin tıgizse, ekinshi jaǵynda – orystanǵan aımaqtarǵa qazaq jastaryn jiberý arqyly óńirlerdi qazaqylandyrý saıasaty jatyr.
