Taldyqorǵan qalasyndaǵy Nazarbaev Zııatkerlik mektebiniń túlegi Nazgúl Sákenova Garvard ýnıversıtetinde doktorlyq dıssertaııasyn tanystyrdy.
Nazgúl jas ǵalym. Germanııadaǵy Geıdelberg ýnıversıtetinde doktorantýrada oqýyn aıaqtaýda. Qazirgi tańda medıına salasyndaǵy eń ózekti máselelerdiń biri – bakterııalardyń antıbıotıkterge tózimdiligin zerttep, jańa ádis boıynsha burynǵydan 6 ese kóp jańa antıbıotık juptaryn potenıaldy em retinde usynyp otyr.
Nazgúl NIS – ti 2013 jyly úzdik bitirip, Nazarbaev ýnıversıtetiniń bıologııa mamandyǵyna oqýǵa tústi. Nıý-Iork ýnıversıteti men Boston ýnıversıteti sııaqty birneshe amerıkandyq ýnıversıtetterge birden shaqyrý alǵan daryndy qyz Franııanyń Parıj-Sakle zertteý ýnıversıtetinde magıstratýrany oqyp, sátti aıaqtady.
Búgin ol medıına ǵylymdarynyń doktory ataný jolynda. Germanııadaǵy Eýropalyq molekýlalyq bıologııa zerthanasynda ǵylymı qyzmetpen aınalysady. Bes jyldan beri antıbıotıkterge tózimdilik salasynda ǵylymı jumystar júrgizip keledi.
Doktorlyq dıssertaııasy aıaqtalyp, zertteýiniń nátıjesimen bólisýde.
Sońǵy 30 jylda jańa antıbıotıkterdi tabý qarqyndy baıaýlap, kerisinshe olarǵa degen bakterııalardyń tózimdigi qarqyndy ósip barady. Nátıjesinde, 2019 jyly qoldanystaǵy antıbıotıkterdiń álsizdiginen 1 mıllıonnan astam adam qaıtys boldy. Oǵan qosa, bir antıbıotıkke bakterııanyń tózimdiligi basqa antıbıotıkterge de Ulǵaıǵan Tózimdiligine aparyp, odan saıyn máseleni ýshyqtyrady. Sebebi, emge qoldanylatyn antıbıotıkter sany azaıady. Bir ǵajaby, dál sol bir antıbıotıkke bakterııanyń tózimdiligi basqa antıbıotıkterge bakterııanyń kerisinshi Saldarly Sezimtaldyǵyna ákelýi múmkin! Jáne bul úlken klınıkalyq múmkindik qoı! — deıdi jas ǵalym.
Jas ǵalym «hımııalyq genetıka» ádisin usynady. Ǵalymnyń aıtýynsha, bul óte júıeli, jyldam jáne aýqymdy.
Biz jańa ádis boıynsha burynǵydan 6 ese kóp jańa antıbıotık juptaryn potenıaldy em retinde usynyp otyrmyz. Onymen ǵana toqtamaı, biz nege antıbıotık juptaryna bakterııa keıde tózimdi al keıde sezimtal bolatynyn genetıkalyq turǵyda anyqtadyq. Jańa ádispen belgili mehanızmderdi rastap, jańalaryn ashtyq. Osy jumysymyz bolyshaqta adam ómirin saqtap, adamzatqa paıdasyn ákelse eken degen nıetpen eńbektendik, — dep jańa ádisin tanystyrdy.
Osy jyldyń naýryz aıynda Nazgúl Sákenova Garvardta doktorlyq dıssertaııasyn usynǵan bolatyn. Onyń jumysy ǵalymdar arasynda úlken qyzyǵýshylyq týdyrdy. Qazirgi ýaqytta ol Garvard ýnıversıtetinde jumys isteýge shaqyrý aldy.
Mektep biliminiń, boıymnan ǵylymǵa qushtarlyqty kórip, qabiletimdi jan-jaqty asha bilgen ustazdarymnyń arqasynda maqsatyma jetip, ómirlik jolymdy taptym. Buryn dáriger bolýdy armandasam, endi ǵalym, medıına ǵylymdarynyń doktory bolýǵa múmkindigim bar, - dep suhbatyn NIS túlegi túıindedi.
