Medıaııa - mańyzdy is

2696
Adyrna.kz Telegram

El tarıhyndaǵy qoǵamdyq qa­rym-qatynastyń turaqty mem­lekettiń qalyptasýyna jáne  salty men dástúriniń saqta­lýyna úlken yqpal etkendigin erekshe atap ótken jón. Medıaııany eki aradaǵy qarym-qatynasty retteý sharasy retinde qaras­tyrýdy qa­zaq dalasynda, elaralyq, mem­­leketaralyq jáne rý­ara­lyq qarym-qatynastarda úlken ról atqarǵandyǵyn tilge tıek etý kerek.  Máselen, etno­mádenı bir­lestikterdiń jetekshileri óńir­lerge shyǵyp, kóptegen túıt­kildi máselelerdi sheshýge ózin­dik úlesin qosyp, medıator bolǵan kezderi de az emes. 

Qazirgi tań­­da ártúrli qaýipterdiń be­leń ala bastaýynan kóp­tegen el­derdiń etnosaralyq tatýlyq­tyń mańyzyn túsine basta­ǵan­dyǵy seziledi.  Son­dyq­tan medıaııa Qazaq­stan úshin ǵana emes, álem úshin de ma­ńyzdy bolyp tabylady. Osy rette Qa­zaqstan Respýblıkasynyń «Medıaııa týraly» Zańynyń 2011 jyldyń qańtarynda qabyl­dan­ǵanyn aıta ketý kerek.Etnosaralyq daýlardy eshqashan saıası máselege aınaldyrýǵa bolmaıdy.  QHA búgingi tańda azamattyq qoǵam men bılik ara­syn baılanystyrýshy medıatorǵa aınalyp otyr. Al, elimiz Qazaqstan kez kelgen shıelenisti sheshý alańyna aınalýda.

Son­dyq­tan medıaııa ınstıtýtynyń barlyq jerde qajettilikke aınala alatyndyǵy aıqyn ańǵarylady.

Medıa­ııa­ daý-janjaldardy órkenıetti jolmen sheshýge yqpal jasaıdy.  Qoǵamdyq qatynastar sala­synda kásibı medıatorlardy daıyndaý ýaqyt talabyna aınalǵan. Osy oraıda 2011 jyly «Halyqaralyq medıaııa ortalyǵy» Respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń  qurylǵandyǵyn erekshe atap ketken durys. Sol jyldan beri ortalyqtyń reestrinde tizilimde turatyn kásibı jáne halyqaralyq medıatorlardyń atqarǵan jumystary az emes.  Olar medıaııany paı­dalanýdyń tehnıkalary men tetikterin jan-jaqty meńgergen óz isiniń sheberleri desek artyq  aıtqandyq emes.

Bıylǵy jyldyń ózinde Shymkent qalasynda boınsha sotqa deıin, sot barysynda jáne sottan keıingi otbasylyq máseleler, eńbek jáne jer daýy, muragerlik pen múlik bólisý, qaryz aqsha men kásipkerlik kelisim sharttardy medıatıvtik kelisimmen jasaý, sondaı-aq qylmystyq ister, jalpy sany 2000-nan astam daý kásibı medıatorlardyń aralasýymen kelisimge kelgen. Bile bilgenge bul az jumys emes.

Sonymen qatar, qazirgi ýaqytta Halyqaralyq medıaııaǵa erekshe kóńil bólinýde. Bıyldyń ózinde shetel azamattarynyń qatysýymen 200-deı medıatıvtik kelisim jasaldy. Medıaııa praktıkasy – qoǵamnyń kemeldený belgisi, azamattyq sana-sezimniń belgili bir deńgeıi.

Árıne, etnosaralyq qaıshylyqtardy, janjaldardy retteý turǵysynan medıaııanyń úlken bolashaǵy bar. Óziniń tabıǵaty boıynsha ol jarııa emes, kózge túse bermeıdi, kóbinese qupııa sıpatqa ıe, sondyqtan jurtshylyqqa beımálim. Biraq onyń róli óte mańyzdy jáne ýaqyt óte kele únemi ósetin bolady.

 

 

Pikirler