(nemese aǵa-dostyń alpysy)
«Aıqyn» gazetiniń bas «dárigeri»
Buıyrmady aq halat,
Buıyrǵany – aq paraq.
Qandaýyry – qalamsap,
Qan-tamyry – aqparat!
(Jýrnalıstik folklordan)
Búginde jýrnalıstıkanyń jampozyna aınalǵan Nurtóre Júsiptiń aq halat kıip, qolyna qandaýyr ustap, eki kózi kúlimdep, paıentterge ázildep qoıyp, operaııa jasaýǵa ázirlenip jatqan sátin kózge elestete alasyz ba? Áı, qaıdam... Biraq solaı bolýy da ábden múmkin edi.
Mektepte árkim mamandyq tańdap jatqan tusta ol aldymen dáriger bolǵysy keldi. Oǵan jetelegen sebep bar edi. Jetinshi klasta oqyp júrgen kezinde aýrýhanaǵa tústi. Ol kezde oqýshylar kúrish alqabyna otaqqa baratyn. Sonda qolynyń býyndaryna sýyq tıdi. Aýrýhanada sarylyp jatqanda ózin emdegen dárigerlerge qatty qyzyqty. Elde Jáken degen hırýrg aǵaı bar-dy. Qolynyń shıpasy mol, naǵyz dáriger. Ózi adamnyń da, mamannyń da tóresi. Dárigerdiń oqýyn Erevannan bitirgen. Sol aǵasynyń túr-tulǵasyna, júris-turysyna, is-áreketine ańsary aýdy. Qysqasy, otaqqa baryp, otashy bolýǵa bekinip qaıtty.
Segizinshi klasty bitirgennen keıin Qyzylordanyń medıına ýchılıesine oqýǵa túsýge ázirlendi. Sol jyldarda segizinshi klastan keıin ýchılıege er balalardy emtıhansyz qabyldaıtyn tártip bar edi. Bir klastyń tórt balasy soǵan baramyz dep jınaldy.
Bular oqıtyn segiz jyldyq mektep sol jyly ǵana orta mektepke aınalǵan. Klasta nebári jıyrma oqýshy bar. Onyń tórteýi dáriger bolamyz dep jeligip, qujat jınastyryp júrgende, bul sybys mektep dırektory Esen Baımuratovtyń qulaǵyna jetedi. Ol jatyp kep ashýlanady. Qaıtsin endi? Klastaǵy aınaldyrǵan segiz er balanyń tórteýi oqýǵa ketip bara jatyr. Qalǵanynyń bári qyz. Bular ketse, áýpirimdep ázer ashqan mekteptiń jabylyp qalýy kádik. Esen aǵasy Nurtóreniń kókesine kelip, bar jaǵdaıdy málimdeıdi. Bul shańyraqta kókeniń kesimi kodekspen birdeı. «Boldy, – deıdi ol, – balalar oqý bitirip, bir-aq ketedi. Sodan soń bara bersin». Dárigerlikke talpynys osymen aıaqtaldy. Sóıtip, qazaq medıınasy sarbazdarynyń qataryna bir daryndy dáriger qosylmaı qaldy. Jalǵyz bul emes, sol tórt balanyń eshqaısysy da dáriger bola almady. Bireýi qurylys ınstıtýtyn bitirdi. Qalǵan ekeýi aýyldyń tóńireginde júr.
Dárigerlikke umtylǵany teginnen-tegin emes edi. Adam emdeý óneri arǵy atalarynyń qanynda bar. Ilgeride bul áýlette Táshim táýip, Dosym táýip degen emshi kisiler bolypty. Olardyń eldi emdeý qasıetteri zor bolǵan desedi. Turaqty kásip qylmaǵanymen, bizdiń keıipkerimizdiń de eptep tamyr ustaıtyny bar. Kúlimsirep qoıyp, keıde alaqanynyń qyzýymen, keıde sóziniń jylýymen qýat berip, shekesi qurystap otyrǵan jandardyń janyn jadyratyp jiberedi.
Nurtóre ósip-óngen áýletten shyqqan. Narjan bı degen babasy óz zamanynda sóz ustaǵan, qalyń elge bılik aıtqan, týra júrgen, taza adam bolǵan eken. Al naǵashy jurtynda Qaldybaı degen bı ótken. Tusynda Dosbol datqa sııaqty sheshender onymen sóz synasqan desedi. Nurtóreniń qandaýyr men qalamǵa jastaıynan úıir bolýynyń sebebi osynda jatyr.
Nurtóre ekeýmiz osy dúnıege derek jınaý maqsatymen áńgimelesip otyrǵanymyzda áıgili dáriger, akademık Kamal Ormantaevtyń ózimdi bir áriptesine: «Mynaý meniń Baýyrjan degen inim, «Aıqyn» gazetiniń bas dárigeri», – dep tanystyrǵany esime tústi. Sol gazetti basqaryp júrgen kezim edi. Kamal aǵam qatelesip aıtsa da, bir kezde shynymen dáriger bolyp kete jazdaǵanym ras-ty. Men oqý bitiretin jyly bizdiń úıde qyp-qyzyl aıtys boldy. Ákeı dáriger bolǵanymdy qalady. Óz basym jýrnalıst bolam dep otyryp aldym. «Eı, bala, sen ne aıtyp tursyń? – dedi ákeı, – Buıyrsa, endi bir alty jyldan keıin oqý bitirip kelip, myna Qaratereńniń aýyldyq aýrýhanasyna bas dáriger bolasyń. Bas dáriger degen aýyldaǵy on bastyqtyń bireýi. Solarmen birge júresiń, birge turasyń. Úıge de paıdań kóbirek tıedi. Kóligi bar, shóp ákelemiz, otyn tasımyz, aýdanǵa baramyz... Odan artyq ne kerek? Al sen jýrnalıst bolam dep, qaıdaǵy joqty aıtasyń...». Sóıtti de aýylǵa kelip, araq iship júretin aýdandyq gazettiń shashy jalbyraǵan tilshileriniń tirshiliginen birneshe jaǵymsyz hám dáleldi mysaldar keltirdi. Ákeıdiń qazaq jýrnalıstıkasy týraly pikirin ózgertýge qaýqarym jetpegen men sol jyly medınstıtýtqa bardym. Abyroı bolǵanda, ońbaı qulap, ózim soǵan ólerdeı qýanyp, qaıtyp keldim. Sodan eki jyl ótken soń ǵana jýrfakqa taban iliktirdim. Kamal aǵaǵa sony aıtyp bergenimde, rahattanyp turyp bir kúlgen-di.
Endi mine, «Aıqynnyń» eki bas «dárigeri» áńgimelesip otyrmyz.
Sóıtip, Nurtóre ózi armandaǵandaı dáriger bola alǵan joq. Biraq qoǵamnyń jan jarasy men kesel-kesepatyn sózben emdeıtin qalamger bolyp qalyptasty. Talaı ret shirengen sheneýnikterdi táýbege túsiretin dári oılap tapty. Qoǵamnyń damýyna kedergi keltiretin bez-bezeýlerdi qalam-qandaýyrymen sylyp tastap otyrdy. Eń bastysy, elge zalal ákeletin derttiń dıagnozyn durys qoıa bildi.
Jastyqtyń jalaýy – «Alaý»
Sulý sózden saz uqty,
Sodan aldy azyqty.
BAQ-ty bala kezinen,
Mańdaıyna jazypty...
(Jýrnalıstik folklordan)
Qalamǵa tym erte qol sozdy. Ózi týyp-ósken «Eńbekshi» aýylynda sózge sheshen kisiler jetip artylady. «Biz keldik «Eńbekshi» degen elden, Bizge de berseńdershi pelmen», – dep jol azyǵy men bóri azyǵyn tartyp jeıtin aıtqyshtardyń aýyly bul. Sirá, solardyń sózinen sanasyna sáýle túsken bolýy kerek. Qazaq tili páninen sabaq beretin mektep dırektory Kenbaı aǵaı erkin taqyrypqa arnaǵan shyǵarmasyn únemi maqtaıtyn. Bul soǵan qanattana túsedi. Burqyratyp óleń jazady. Jetinshi klasqa kóshken jyly Nurahan Álipbaev degen jigit Shymkenttiń pedınstıtýtyn bitirip keldi. Óz aýylynyń týmasy. Kitapqa qumarlyqty sol oıatty. Ol oqýshylarǵa mynadaı tapsyrma beredi. Kim qandaı kitap oqıdy, avtory, qysqasha sıýjeti, qaı jyly shyqqany, baspalyq derekteri, alǵan erekshe áseriń t.b. málimetter týraly arnaıy dápterge jazyp júrýiń kerek. Sodan búkil mektep oqýshylary jarysa oqydy. Bala bitken aýyldyń, klýbtyń, mekteptiń kitaphanasyndaǵy kitaptardy túgel kemirip shyqty. Ol azdaı aýdandyq kitaphanaǵa aýyz salǵandary da bar. Onynshy klass bitirgen jyly Nurtóreniń dápterinde júzdegen kitaptyń tizimi boldy. Sol muǵalim balalardy jappaı oqýǵa úıretti. Eń qyzyǵy, jetinshi klastan bastap Nurahannyń jetekshiligimen mekteptiń «Alaý» dep atalatyn qoljazba jýrnaly shyǵa bastady. Baıaǵy «Sadaq» sııaqty. Qoldan túpteledi. Jippen tigiledi. Syrty púlish tárizdi qatyrma qaǵazben qaptalǵan. Muqabasyna «Alaý» degen sóz kórkemdep, bederlep jazylǵan. Aıyna bir ret shyǵady. Taralymy – bir dana. «Alaýda» áńgimeler, óleńder, maqalalar jarııalanady. Búgingi tilmen aıtqanda, basylymnyń quryltaıshysy Nurahan Álipbaev osy «Alaý» qoljazba jýrnalynyń redaktory etip Nurtóreni bekitti. Sóıtip, Nurtóre Júsiptiń bas redaktorlyq tájirıbesi sonaý jetinshi klastan bastaldy. Nurahan aǵaıǵa jetkinshekterdiń bári qyzyǵady. Uzyn boıly, kelbetti, shashy qoıý... Ol balalardy ádebıetke baýlydy. Jazý-syzýǵa beıimi bar balalardyń bárin jýrnaldyń jumysyna jekti. Mekteptegi óleń jazatyn oqýshylar «Alaýdy» tóńirekteıdi.
«Alaýdyń» redakııasynda úsh-aq adam turaqty qyzmet isteıdi. Redaktor Nurtóre materıaldardy jınaqtaıdy, iriktep, óńdeıdi. Jaýapty hatshy nómirge usynylǵan dúnıelerdi marjandaı áriptermen jazyp shyǵady. Jýrnal bolǵan soń sýretsiz shyǵýshy ma edi. Sýretshi Orazhan Nazarseıitov bar ónerin salyp otyryp, árleıdi. Sol Orazhan keıin Torǵaıdyń pedınstıtýtyn bitirdi. Qazir ózi oqyǵan mektepte sýret páninen sabaq beredi. «Alaýdyń» jaýapty hatshysy da aýylda turady. Elde qalyp tútin tútetken berekeli kelinshekterdiń biri.
«Alaý» qoljazba jýrnaly saıasattan tys erkin oıly ádebı basylym boldy. Sondyqtan quryltaıshylary onyń shekesine sol tusta kez-kelgen jerge tyqpalanatyn «Barlyq elderdiń proletarlary, birigińder!» degen urandy jazýdy qajet dep tapqan joq. Ol kezde barlyq elder proletarlarynyń «Alaýsyz»-aq birige alatyndaı qaýqary bar edi. Mektep oqýshylary Nurahannyń jetekshiligimen qabyrǵa gazetin de shyǵaryp turdy. Sonda da aýdannyń eshqandaı mektebinde balamasy joq «Alaýdyń» jóni bólek edi.
Nurtóre mektep bitirip ketkennen keıin, qoljazba jýrnalǵa jańa redaktor bekitildi. «Alaýdyń» ekinshi basshysy da júzden júırik, myńnan tulpar bolyp shyqty. Nurtóreden qabyldap alǵan qoljazba basylymdy órge súıregen oqýshy qyz Nuraısha Bekeeva – qazir fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty, Qazaq menedjment, ekonomıka jáne boljam ınstıtýtynyń oqytýshysy. Ekeýiniń de bıikke umtylýyna sol jýrnaldyń yqpaly boldy. Jýrnaldyń sandary Nurahan aǵaıda saqtalatyn. Keıin ol ómirden ótken soń mekteptiń mýzeıine tapsyrylǵan sııaqty. «Jas alashtyń» seksen jyldyǵy qarsańynda eki nómiri Nurtóreniń qolyna tıdi. «Alaýǵa» Nurtóre úsh jyl, Nuraısha eki jyl basshylyq etti. Nuraısha mektep bitirip ketken soń «Alaýdyń» jalyny báseńsip, qolamtaǵa aınala bastaǵan tárizdi. Onyń ústine «Alaýdyń» shoǵyn kósegen Nurahan aǵaı Shıelige qyzmetke aýysyp ketti. Sóıtip, jastyqtyń jalaýy bolǵan «Alaý» jumysyn toqtatty. Báribir bir mekteptiń tarıhynda qoljazba jýrnal shyǵyp turǵan bes jyl merzim az ýaqyt emes edi. Oqýshylardyń qulshynysy artty. Jazatyn bala kóbeıdi. Nurtóreniń qolynda saqtalǵan jýrnalǵa qyzyqty materıaldar jınaqtalǵan. Sol «Alaý» talaı balanyń júregine ot tutatyp edi.
Nurahan aǵaıynyń kitapqa degen qumarlyqty oıatqanyn aıttyq. Sol qumarlyqtyń oty mazdaı tústi. Nurtóre – shańyraqtaǵy on balanyń biri. Ákesi ferma basqardy, keıin aýylnaı boldy. Ol balalaryn jastaıynan eńbekke baýlydy. Sharýaǵa jekti. Qamys orǵyzady, shóp jınatady. Esiktiń aldynda jıyrma-otyz alma aǵashy, on besteı shabdaly, órik aǵashy bar edi. Solardy sýǵartady. Aýladaǵy óriktiń aǵashy qısaıyńqyrap ósken-di. Bul qoly qalt etse, soǵan shyǵyp alyp otyrady. Japyraǵy qap-qalyń. Aǵashtyń arasynda óziniń orny bar. Jantaıyp ósken jýan butaqtyń ústi. Jatyp alyp kitap oqýǵa sondaı jaıly. Aýyp ketýiń tipti de múmkin emes. Jerden edáýir bıik. Kórpe-tósegin alyp, aǵashqa shyǵyp ketedi. Munda jaıǵasqanyńdy jan adam bilmeıdi. Onyń esesine bul bárin kórip otyrady. Aýla da, úı de, mal qora da, bári de kóz aldyńda. Shtab-páteri baqtyń týra ortasynda. Japyraǵy jaıqalyp turǵan aǵashtyń butaǵyna ornalasqan álemdegi jalǵyz ofıs osy Nurtóreniń kúrkesi shyǵar. Keshke deıin kitaptan kóz almaıdy. Qunyǵyp oqıdy. Kókesi keıde kózińdi aýyrtyp alasyń dep oqytpaı qoıady. Tamaq ishetin kez bolǵanda «Myna bala qaıda ketti ózi?» – dep bári jabylyp izdeıdi. Órik aǵashynyń arasyndaǵy shtab-páter qasıetti quthanasy edi bunyń. Biraq sol aǵash qatarynan úsh-tórt jyl órik salmaı qoıdy. Sol kezde aýladaǵy biraz aǵashty shabýǵa týra keldi. Shabylǵan aǵashpen birge Nurtóreniń ǵajaıyp keńsesi de ketti.
Bala Nurtóre sol keńsesinde otyryp, Qalmahan Ábdiqadyrov aýdarǵan «Myń bir túnniń» tórt tomyn bitirip tastady. Onyń aldynda úlkender balalarǵa kórsetpeı ózderi oqıtyn. Bir kúni qolǵa tústi. Kóp nárseni túsine qoımaıdy. Biraq endi qyzyq. Tili keremet. Basqa da qolyna túsken kitaptardy talǵamaı oqydy. Tipti sońyndaǵy baspalyq málimetterine, basylymnyń baǵasyna deıin kóz júgirtip shyǵatyn.
Tórtinshi klastan bastap, aýdandyq «Ósken óńir» gazetine burqyratyp jazyp turdy. Birinshi ret maqalasy gazetke shyqqanda túnimen júregi dúrsildep uıyqtaı almady. «Oıpyr-aı, meniń de jazǵanym jaryq kóredi eken-aý». Kóp uzamaı ájepteýir tanymal bolyp qaldy. Anda-sanda Almatyǵa da óleń jiberedi. Aqyn Nesipbek Aıtovtan hat keledi. Redakııanyń arnaıy konvertimen joldanǵan mundaı hatty kórgende poshtashynyń ózi selk ete qalady. Gazettiń blankasyna jazylǵan bir-eki aýyz sóz. «Talabyń taýdaı eken. Jazyp tur». Adamǵa qatty áser etedi. Aýylda ondaı hatty alatyn Nurtóre ǵana. Sodan damylsyz óleń qurady. Elden shyqqan áıgili Soıalıstik Eńbek Erleri Ybyraı Jaqaev pen Ulbala Altaıbaeva týraly bir-eki poema jazyp tastady. Tipti saıası taqyrypqa da qulshyna qalam terbep, Oktıabr tóńkerisi týraly poemasyn ómirge ákeldi. Sol baıaǵy dástúrli mazmun. Bizge kún bergen Oktıabr, nur bergen Oktıabr.
Sóıtip, «Eńbekshi» aýylynda kún tártibindegi mańyzdy taqyryptardy jetik meńgergen elgezek, saıası kózqarasy berik qalyptasqan bir táýir aqyn ósip kele jatty. Óleńderi men maqalalaryn alyp, «Ósken óńirdiń» esigin kúzetedi. Búginde ádebı ortaǵa belgili bolǵan qasqa men jaısańdardyń birazy ol kezde sol Shıeliniń aýdandyq gazetinde qyzmet isteıdi. Óleńin Sársenbek Bekmuratuly oqıdy. Maqalasyn Murat Kúlimbetov qaraıdy. Prozalyq dúnıe jazsań, Serik Baıhonovtyń aldyna barasyń. Segizinshi klasta oqyp júrgende «Kıiktiń kıesi» degen áńgime jazdy. Sony oqyǵan Serik aǵasy buny qushaqtaı aldy. Birden gazetke basyp shyǵardy. Osy basylymdy otyz eki jyl basqarǵan maıtalman redaktor Zákim Jaılybaev talpynysy erekshe jas ulanǵa meıirlene qarap otyrady.Sóıtip, ol «Alaýdan» ushqyn alyp, «Ósken óńirden» úlken ómirge qaraı qadam basty.
Gazet, naryq jáne qalamsap
Jazǵanyńdy jóndeıdi,
Óńin ashyp, óńdeıdi.
Kiná ózińnen bolsa da,
Seni daýǵa bermeıdi!
(Jýrnalıstik folklordan)
Tórtinshi kýrsty bitirgen jyly Pavlodardyń oblystyq gazetinde óndiristik tájirıbeden ótken-di. Shyǵarmashylyq ujym oǵan qatty unady. Oqý bitirgen soń joldamamen osy qalaǵa keldi. «Qyzyl tý» gazetiniń aýyl sharýashylyǵy bóliminiń tilshisi bolyp qyzmetke alyndy. Kóp uzamaı óndiris jáne transport bóliminiń meńgerýshisi bolyp taǵaıyndaldy. Baltabaı Seısenbekov (gazet redaktory), Aıtjan Bádelhanov, Tóleýbek Qońyrov, Qajymurat Smaǵulov, Muhamedjan Dáýrenbekov syndy maıtalman jýrnalısterden kóp nárse úırendi. Kerekýde qyzmet istegen alty jyldyń ishinde osy óńirdiń túkpir-túkpirin túgel sharlap shyqty. Ózi týyp-ósken Qyzylordaǵa qaraǵanda, Pavlodar aımaǵynyń eldi mekenderin jaqsyraq biledi.
Baspasózde ótkir maqalalarymen jıi kórinip júrgen Nurtóreni 1990 jyly Sherhan Murtaza «Egemen Qazaqstanǵa» shaqyrdy. Sol tusta gazettiń aqparat bóliminiń redaktory Qaınar Oljaı bir sharýamen bas redaktordyń kabınetine bas suǵady. Sheraǵańnyń aldynda Nurtóreniń jumysqa qabyldaný týraly ótinishi jatyr eken. «Bul – táýir jazatyn jigit. Eger odan jaqsy jýrnalıst shyqpasa, men qyzmetten ketemin», – deıdi Qaınar qarap turmaı. «Onda osy aıtqanyńdy jaz-eı myna jerge!» – deıdi aıbatty Sheraǵań buıyryp. Gazettiń qarapaıym ǵana bólim meńgerýshisi ótinish jazylǵan paraqtyń etek jaǵyna jańaǵy aıtqan sózin qaıtalap jazyp, qol qoıady. Sheraǵańnyń batasy men Qaınardyń qańǵalaqtap kelip qoıǵan buryshtamasy Nurtórege jol ashty. Qalamyn qulshyna siltedi.
Ádepkide ekonomıka bóliminiń tilshisi boldy. Kóp ýaqyt ótpeı sol bólimniń redaktory bolyp taǵaıyndaldy. Ol kezde «Egemende» bólim kóp edi. Sheraǵań sony irilendirip, alty bólim qurdy. Bólim bastyǵy qyzmetine bekitý úshin sol kezeńniń dástúrimen ashyq saılaý ótkizildi. Demokratııalyq jańarý úrdisteriniń ornyǵyp jatqan kezi. Aýyl sharýashylyǵy men ekonomıka bólimi biriktirilip, ekonomıka bólimi dep atalatyn boldy. Nurtóre kópshilik daýyspen bólim redaktory, redkollegııa múshesi bolyp saılandy. Ekonomıka taqyrybyn jiliktep turyp taldaıtyn maqalalar jazdy. Alty jyl «Egemen Qazaqstanda» qyzmet istedi. Úsh jyl bas redaktordyń orynbasary boldy.
1996 jyly mamyr aıynda «Jas Alashqa» bas redaktor bolyp taǵaıyndaldy. Bul barshaǵa belgili basylymnyń naryqtyń daýylyna urynyp, qıyndyq qyspaǵynda qalǵan kezi edi. Bir kúni lezdemede bir tilshisi bylaı dedi: «Aǵa, men shynymdy aıtsam, osy gazette isteımin deýge uıalamyn. Jýrnalıspin dep baspasóz konferenııasyna barýǵa arlanam, namysym keledi». «Aınalaıyn, sen bul jerde jumys istedim dep namystanbaýyń kerek, kerisinshe maqtanýyń qajet. Mysaly, sender qandaı qalamsappen jazyp otyrsyńdar? Bárińniń qolyńda da qytaıdyń arzan dúnıesi. Sııasy qaǵaz betine birde juǵady, birde juqpaıdy. Altyn sapty qalamsapty nege qolǵa ustaýǵa bolmaıdy? Bireý ákep bere me? Gazet ózin syılatpasa, bizdi kim syılaıdy?». Bas redaktordyń birinshi áńgimesi osy boldy. Aıtýyn aıtyp alyp, taǵy oılandy. Al ol úshin ne isteý kerek? Búkil gazet «Naryq keldi, qıyndyqqa tap boldyq» dep zar eńirep jazyp jatyr. Sirá, endi jylaǵandy qoıý kerek shyǵar. Qalaı kún kóremiz? Qaıtken kúnde qazaq qıyndyqtan shyǵa alady? Osynyń jolyn izdegen jón bolar. Máseleni ózgerteıik túbirimen. Bas redaktor osy oıǵa bekindi. Gazet betinen «Qala qazaǵy», «Dala qazaǵy» degen aıdarlar ashty. Kásipkerlikke bet buryp, sharýasyn júrgizip jatqandardy elge tanyta bastady. «Solardy gazetke tartaıyq, jarnamasyn ákelsin, sóıtip ózderińniń de jaǵdaılaryńdy jaqsartyńdar, – dedi tilshilerine, – Kózqarasty ózgerteıik. Naryq pále boldy degennen góri, naryqtan qazaqqa qandaı paıda bar dep qaraıyq». «Egemen Qazaqstan» gazetinde qyzmet istep júrgende «Naryq qazaqqa odaqtas» degen maqala jazǵan. Júıe ońtaıly bolsa, naryqtyń paıdasy mol ekenin dáleldeı bastady. Ekonomıka bóliminiń jumysy jandandy. Olarǵa qalamsaptyń mysaly qatty áser etti. Jigitter men qyzdar serpile iske kiristi.
Taǵy bir tıimdi tásil tapty. Bireýdiń aıaǵyn baspasań, seniń bar-joǵyńdy eshkim bilmeıtin kórinedi. Myń san gazettiń ishinen seni eshkim elep-eskermeıdi. «Jas Alashta» qyzmet isteımin degenińe pysqyrmaıtyndar jetkilikti. Sondyqtan qalaıda basylymdy tanymal etý kerek boldy. Biraq kimniń aıaǵyn basý kerek? Bazardaǵylardyń aıaǵyn emes, basyn basyp ketseń de bylq etpeıdi. Synnyń jebesi aldymen sózi men isi, tili men tirligi qabyspaı jatatyn ákimder men mınıstrlerge jumsaldy. Halyqtyń aldynda aýzyna ne kelse, sony aıtyp júrgen belgili kisiler nysanaǵa alyndy. El aldynda júr me, sózine de, isine de jaýap bersin. Sóıtip, birneshe oblys ákimderiniń is-áreketi birte-birte synala bastady.
Birde sol tustaǵy Densaýlyq saqtaý mınıstri syn sadaǵyna ilikti. Mınıstrdiń esebi tastaı. Oǵan sensek, elde aýrý-syrqaý adam joqtyń qasy. Biraq bul ókpe aýrýy órship turǵan shaq edi. Bir kúni Joldasbek Dýanabaı maqala daıyndap ákeldi. Taqyryby – «Qurt aýrýy qazaqty qurtyp barady». Bet qarap otyryp maqalaǵa zer saldy. Bári durys, derek jetkilikti, dálel mol. Biraq birdeńe jetispeıdi. «Taqyrypty ózgerteıik», – dedi birden. Birneshe nusqa usynyldy. «Týberkýlez túbimizge jetpesin». Joq, bolmaıdy. «Qazaqqa qaýipti kesel». Bul da kelińkiremeıdi. Taqyryp tabý degeniń qıynnyń qıyny. Qolyńdaǵy men oıyńdaǵyny úılestire almaı dal bolasyń. Shashyn salalap oılanyp otyrǵanda quıyla ketti. «Jigitter boldy, tabyldy! «Qazaqstan qan túkirip tur!» dep qoıaıyq», – dedi de gazet ataýynyń (shapka) tóbesine úlken árippen jazdyrdy. Ol kezde merekelik nómirde bolmasa, shapkanyń ústine taqyryp kóp berilmeıdi. Ertesine mınıstrden bastap bári bezek qaqty. Kúlli qoǵam selt etti. Bul másele bıik minberden nazarǵa alynyp, analar men balalardy tegin flıýrografııalyq tekserýden ótkizý týraly pármen shyqty. Sol úrdis áli de jalǵasyp kele jatyr. Sóıtip, bul ultqa paıdaly jarııalanym boldy da shyqty. Bylaı qarasań, kezekti bir maqala. Ádepki kúıinde kete berse, eshkim oqymaýy da múmkin. Tosyn taqyryp talaıdyń uıqysyn shaıdaı ashty.
Jumysy bar, jynysy joq
Dárigerdiń jany izgi,
Árbir isi mańyzdy.
Bir hırýrg báribir,
Jetpeı turǵan tárizdi...
(Jýrnalıstik folklordan)
Bes jyl boıy kabınetten kóp shyǵa qoımady. Kúnde materıal oqıdy, túzetedi, qııady, jobalaıdy, qysqartady... «Hırýrgtigine» basyp, edáýir jerin sylyp alyp tastaıdy. Talaı áriptesteri renjidi. Talaı jazýshy aǵalary «Bir sózim qysqarmasyn» dep keledi. «Eger qysqarsa, basylmasyn», – deıdi. «Onda alyp kete berińiz», – dep bul qıtyǵady. Aqsaqal aqyndar arnaý óleńderin kóp usynady. «Kúnde bir taǵamdy jeı bergen adam odan jalyǵady. Gazet te taǵam sekildi. Rýhanı qorek emes pe ol? Sonyń ózin túrlendirip, mańyzyn baıytyp, udaıy bir ustyndy ustap otyrsań, sol kezde ǵana onyń oqyrmany joǵalmaıdy. Oqyrman gazetti kúnde izdeýi kerek. Máselen, shylymqor temekini únemi izdeıdi ǵoı. Sol sekildi jurt gazetsiz kún kóre almaıtyndaı bolýy kerek», – deıdi Nurtóre.
Osy oıǵa bekingen ol oqyrmandy dániktirý tásilin qoldandy. Sol arqyly qulshyndyra túskisi keldi. Qazaq o bastan ózi aqparatqa qulaq túrgish halyq. Sózge úıir jurt emespiz be?! Kúnde jeldeı esip turatyn uzynqulaq habarlar estigen deregine sáıkes kelse, «O, durys eken, jel turmasa shóptiń basy qımyldamaıdy», – deıdi. Sondyqtan aqparat bólimine kóp júk artyldy. Oqyrman gazettegi «Gý-Gý» degen aıdarǵa aldymen zer salatyn boldy. «Gý-Gý»-di oqyǵan kez kelgen sheneýniktiń záresi ushady. Al teginde ánsheıin ǵana jalpylama nárseler usynylatyn. Jobamen astarlap aıtylady. Biraq sodan-aq árkim ózin taýyp alady. «Myna jerde men týraly aıtylǵan ǵoı», – dep talaı adam habarlasady. «Sotqa berem», – dep qorqytady. «Keshirińiz, munda sizdiń atyńyz ne famılııańyz bar ma?» – deıdi bular. Ol «Joq», – deıdi. «Onda sotqa qalaı beresiz?». Ol kezde ekiniń biri baspasózdi sotqa súırep jatatyn. Soǵan qarsy qoldanylǵan tásil edi bul.
Birtindep basylymnyń tútini túzý usha bastady. Jurt gazetti izdep júrip oqıtyn boldy. Bılik býyndary basylymmen sanasatyndaı jaǵdaıǵa jetti. Bul qoǵamnyń ózi erkindikke umtylǵan tus edi. El bolýdyń belgileri qalyptasyp jatty. «Jas Alashtyń» baǵyty men saıasaty soǵan sáıkestendirildi. Bas redaktorlyq – bir jaǵynan, júıkeńdi juqartatyn jumys. Ineniń ushynda otyrǵandaı, qylyshtyń júzinde júrgendeı kúı keshesiń. Janyń qınalady. Ishki túısigiń tarazyǵa túsedi. Sál qatelesseń, gazetke nuqsan keledi. Óziń mújilesiń. Asa dáldikpen, sezimtaldyqpen jumys júrgizý qajet boldy. Osy turǵydan alǵanda Nurtóre «Jas Alashty» basqarǵan alty jylda kóp qatelestim dep oılamaıdy. Biraq jekelegen adamdardyń kóńiline tıetindeı jaıttar boldy. Keı tusta jastyq jelikpen artyqtaý ketti. Keıin qyzmet istegen basylymdarynda solarǵa óz oılaryn aıtýǵa molynan múmkindik berdi. Sol arqyly ol olqylyqtyń ornyn toltyrýǵa tyrysty. Aǵalarynyń bárimen derlik til tabysty. Birimen elde, birimen jerde, birimen aspanda... Aspanda demekshi, Qyzylordadan qaıtyp kele jatyp, Tuńǵyshbaı Jamanqulovpen ushaqta qatar otyryp qaldy. Kemedeginiń jany bir. Tuqań basylymda biraz synalǵan edi. Árıne, renishti ekeni belgili. Jerde sharpysqan ekeý kókte tabysty. Ushaqqa qatý bolyp mingen ekeý tatý bolyp tústi. «Jas Alashtyń» taǵy bir artyqshylyǵy boldy. «Bular jastyqpen aıtady ǵoı», – deıtin jurt. Mine, osyny bas redaktor tıimdi ári durys paıdalandy.
Óz tusynda Zamanbek Nurqadilov te synaldy. Soǵan qaramastan «Ol – jaqsy redaktor. Onyń ózine eshqandaı ókpem joq. Basqalaı bir sebepteri bar shyǵar», – depti keńpeıil Zákeń. Keıin ol kisimen jaqsy aralasyp ketti.
Keıipkerimizdiń pikirinshe, baspasózdiń tezine túsken, synynan ótken, onymen bite qaınasqan memlekettik qyzmetker túbi utylmaıdy. Syndy kótere almaý, synǵa tózimsiz bolý durys emes. Memlekettik qyzmetker – halyqtyń qyzmetshisi. «Baspasóz – halyqtyń úni» deıtin bolsaq, ol eldiń súzgisinen ótip otyr. Oń ba, teris pe? Baǵyty qandaı, durys pa, burys pa? Súzgiden ótken soń ár qadamyn oılanyp basady. Álemdik tájirıbege júginsek, saıasatty ashyq júrgizetin tulǵanyń barlyǵy da synnyń tezinde, obektıvtiń kózinde turatyn adamdar. Olardyń aıtqan sózi, basqan qadamy, istegen isi eshqandaı qaltaryssyz, búkpesiz jarııalanyp otyrady. Sol úshin de olar el nazaryndaǵy saıasatker dep atalady. Memleket qyzmetine jegilgen jannyń bári halyqtyń aldynda esepti bolýy kerek. Aıtqan sózi, istegen isi úshin jaýap bergeni jón. Gazettiń bedelin kóteretin de, jalpy buqaralyq aqparat quraldarynyń qajettiligin sezdiretin de eń úlken faktor osy. Gazet – bılik pen halyqtyń ortasyndaǵy dáneker.
Buryn gazet aptasyna bes ret shyqqan edi. Endi úsh ret shyǵarýǵa uıǵarym jasaldy. Gazet shyqpaıtyn kúnderi kelesi nómirlerdi sapaly ázirleýge múmkindik týdy. Bir kezde úsh júz myń danamen taraǵan gazetke 1996 jyly alty myń adam ǵana jazylypty. 1997 jyly on tórt myń oqyrman jazyldy. Alty jyl ishinde «Jas Alashtyń» taralymy jetpis jeti myńǵa jetti. Sol tusta «qazaq gazetteri oqylmaıdy, básekege qabiletsiz» degen pikir bar-tyn. Nurtóre Júsip «Jas Alashty» shyǵara otyryp, halyqtyq gazet jasady. Qazaqtyń ózin de, sózin de syılatty.
Oqyrmandy kóbirek tartýǵa den qoıyldy. Hat degeniń aǵylyp, qońyraý degeniń úzdiksiz shalynyp jatatyn. Basylym betinde oıyndar uıymdastyrylady. Jumbaqtar jasyrylady. Bir ǵana «svejıı» degen sózdiń qazaqsha nusqasyn tabý úshin myńdaǵan adamnyń basy qatty. Esimi elge tanymal tulǵanyń bala kezindegi sýretin jarııalap, «Mynaý kimniń sýreti?» dep bir aı boıy jurttyń oıyn san-saqqa júgirtti. Oqyrman gazet týraly ne oılaıdy? Onyń pikiri qandaı? Neni kórgisi keledi? Oqyrmandy qalaı úıirip áketemiz? Shyǵarmashylyq jıyndardyń bári osyndaı saýaldardyń jaýabyn izdeýge arnalatyn.
Nurtóre jumys barysynda osy basylymdy órge súıregen asa talantty bas redaktor Seıdahmet Berdiqulovtyń tásilderin kóbirek paıdalandy. Ózi Sheraǵańnyń shekpeninen shyqqan edi. Sheraǵań únemi jastarǵa senim artatyn. Bul da óńkeı qabiletti stýdentterdi gazetke shaqyrdy. Tipti olardyń keıbireýin bólim redaktorlyǵyna taǵaıyndady. Ózine qandaı senim artylsa, bul da sóıtti. Seıdaǵań jýrnalısterdiń jumys istep júrgen bólimderin ara-tura aýystyryp otyratyn. Sóıtip, kimniń qaı salaǵa qyry bar ekenin baıqaıtyn. Osy tásildi Nurtóre de birneshe ret qoldandy. Jýrnalıster ádepkide qınaldy, sosyn kádimgideı ıgerip ketti. Onyń esesine eshkim de lezdemede: «Óı, ekonomıka taqyryby kimge kerek, kim oqıdy ony?» – demeıtin boldy. Óıtkeni, bul bólimde jumys isteýdiń ońaı emestigine kózderi jetti. Avtor tartýdyń, ekonomıkalyq termınderdi qazaqshalaýdyń qıyndyǵyn kórdi. Jalpy, naryq júıesiniń kúrdeliligin sezindi. Sonyń bári óz basyna túskennen keıin bul máselege basqasha qaraıtyn boldy. Osynyń arqasynda ekonomıka taqyrybyna jazatyn qanshama jýrnalıst tárbıelenip shyqty. Buryn jýrnalıster óz erkimen saıasat bólimine barmaıtyn. Birqatar jigitterge bul taqyryptyń mańyzdylyǵyn túsindirdi, sol bólimge zorlaǵandaı etip jetelep apardy. Bári de jazyp ketti. Shetinen saıası sholý, portret, boljam ázirleýge mamandandy. Kóp uzamaı elge keń tanyla bastady.
Bas redaktor sarbazdaryna bylaı deıtin: «Jas Alashtyń» alty beti seni asyraıdy. Bul – bir. Sosyn seniń atyńdy shyǵarady, esimińdi elge tanytady. Bul – eki. Jýrnalıstıkada esimiń tanymal bolǵan soń ar jaǵy ózińe baılanysty». Nurtóreniń tusynda qalam siltesi ózgeshe jas jýrnalısterdiń bir shoǵyry qalyptasty. Berik Beısenuly, Sraıyl Smaıyl, Talǵat Eshenuly, Sáken Sybanbaı, Dáýren Qýat, Dıdar Amantaı, Abylaı Sabdalın, Eseı Jeńisuly, Janarbek Áshimjan, Qasym Amanjol... Shetinen jer tarpyp turdy. Jazǵan jáne daıyndaǵan dúnıelerinde kásibı selkeýlik ushyrasa qoımady. Bas redaktor: «Men jýrnalıstıkany jynysqa bólýge qarsymyn. Jýrnalıstıkanyń jynysy joq, jumysy bar», – dep, qyz-qyrqyn men kelin-kepshiktiń de qarymdy qalamger bolyp elge tanylýyna kóp úles qosty.
Bas redaktorlyq bolmys
Syltaý aıtsań, senbeıdi,
Sál qıtyqsa, kónbeıdi,
Syrqyrasa saı-súıek,
Sóz-dárimen emdeıdi!
(Jýrnalıstik folklordan)
Nurtóreni oqýǵa túsken sátten bastap biledi ekenmin. Tanysqanymyz da qyzyq. Ádette, birinshi kýrsta oqıtyn bozbalalar men boıjetkenderge joǵarǵy kýrstyń stýdentterinen asqan ǵulama joq. Oqý ornynyń bosaǵasyna jańa ǵana taban iliktirgen biz de sondaı kúı keshtik. Aldyńǵy kýrsta oqıtyndardyń bári de shetinen oqý ótip ketkendeı kórinedi. Biz oqýǵa túsken jyly jataqhanadaǵy óńkeı birinshi kýrstyń balalary turatyn bólmege úshinshi kýrstyń bir jigiti kelip qonystandy. «Úshinshi kýrstyń stýdenti keledi» degende ádepkide tiksinip qaldyq. Oıpyrm-aı, bujyr bet, shoıdym bireý shyǵar. Shetimizden araqqa jumsap ıt qylmasa bolar edi. Joq, uzyntura, ap-aryq jigit eken. Qabyrǵasynan kún kórinedi. Mynaýyń araqqa jumsap, áýrege túsiretin adamǵa uqsamaıdy. Ózi araq túgili, syradan da tatyp almaıdy. Sabaqtan kelse boldy, teris qarap kitap oqıdy da jatady. Sosyn terezege qarap, telmirip otyryp, kúndelik jazady. Zerikse, besinshi qabattyń balkonyna shyǵyp, ózimizben irgeles sol jaq bettegi jataqta turatyn tarıh fakýltetiniń qyzdaryn kelemejdeıdi. Ol qyzdar ony birinshi kýrstyń balasy dep oılaıtyn bolýy kerek, keshke deıin bizdi qarǵap-silep jatady. Úshinshi kýrstyń stýdenti kádimgi áteshtiń daýysyn da aınytpaı salady. Tarıhshy qyzdar qapelimde jýrfaktyń jataqhanasyna qoraz qaıdan kirip ketti dep bezek qaǵady. Sóıtsek, bólmemizge jańa kelgen jigit tómengi kýrsta oqyp júrgen kezinde stýdenttik teatrda óner kórsetken sabaz eken. Ony da keıin bildik. Búgingi belgili jýrnalıst Nurtóre Júsiptiń stýdent kezdegi bolmys-bitimi osyndaı bolatyn.
Nurtóre bizdiń bólmede turǵan soń, onymen birge oqıtyn jigitter jıi keledi. Jas shamasy ózimiz quralpy bolsa da, shetinen salmaqty. Kileń mańǵaz. Áńgimeleri stýdenttiń sózine kelińkiremeıdi. Kesek týraıdy. Sabaqtan keıin údere kóship, redakııalarda júredi. Bappen sóıleıdi, bıpazdap túsindiredi. Kitaptaryn oqýǵa surap alyp ketip, uzaq ýaqyt boıy qaıtarmaı júrgenderge jasaǵan eskertpeleri de qyzyq: «Áı, Beken, balalyq jasama, ana alǵan kitabyńdy ákelip ber», – deıdi. Kijingenderine deıin kisiliktiń lebi esip turady. Beıne bir Abaıdyń Kákitaıǵa qaırylǵanyndaı sondaı bir ónegeli hám óreli daýyspen til qatady.
Bul kýrstan elimizdiń bir emes eki Aqparat mınıstri shyqty. Saıdyń tasyndaı jigitter qazaqtyń beldi basylymdaryna bas redaktor boldy. Bári de shetinen sharýany dóńgelentip áketti. Solardyń biri Nurtóre Júsip edi. Ol el qadirlegen halyqtyq redaktorǵa aınaldy. Bizdiń býynnan shyqqan jigitterdiń ishinen talassyz moıyndalǵan baspasóz menedjeri retinde tanyldy. Onyń tusynda gazet útir-núktesine deıin oqyldy.
Fýtbolda «ıgraıýıı trener» degen uǵym bar. Nurtóre gazetti basqara otyryp talaı kósemsóz jazdy. Qysqa da nusqa jazýdyń sheberi retinde tanyldy. Ol qashan da eldiń sózin sóıledi.
El ishinde Nurtóreniń jeke basy qatty qurmetteldi. Jurt júregin jaýlaǵan basylym men onyń basshysynyń qadiri artqany sonshalyq, oqyrman qaýym balalaryna Nurtóreniń esimin qoıa bastady. Ońtústik Qazaqstannyń Tóle bı aýdanynda eki kelin qatar ul týyp, aldymen bosanǵany balasynyń atyn Nurtóre, keıingisi Júsip dep qoıǵan kezi boldy. Sirá, gazet oqıtyn kózi ashyq eki kelin ózara ýádelesip júrse kerek. Depýtattyqqa baq synaıtyn tusta Syrdarııa, Shıeli, Jańaqorǵan, Tereńózek aýdandarynda ómirge kelgen qanshama sábıge onyń esimi buıyrdy. Birqatar qalamgerdiń otbasynda bir-bir Nurtóre ósip keledi. Bir jaǵynan, bul – oǵan degen el yqylasynyń kórinisi. Ekinshiden, onyń esimi – buryn kóp kezdese bermeıtin, perzentti ataýǵa suranyp turatyn ádemi esim. Búginde qazaq topyraǵyndaǵy búkil Nurtóreniń uzyn-sany jıyrmadaı bolyp qalar. Endi bizdiń keıipkerimiz solardyń báriniń basyn qossam ba dep júr. Eldiń osy yqylasy men qurmeti «Qurmet» ordenine aınalyp, óńirine qadaldy. BAQ salasyndaǵy Prezıdent syılyǵyn ıelendi. Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri atandy.
Ol qazaq jýrnalıstıkasyna kóp nárse ákeldi. Eshkimge uqsamaıtyn bas redaktor bola bildi. Eti tiri jýrnalısterden menshikti tilshiler tobyn jasaqtady. Jurt minezinen taısaqtap, jumysqa ala bermeıtin qısyq-qyńyr jýrnalısterge de senim artty. Solardyń tomaǵasyn alyp, topqa saldy. Qalypqa syımaıtyn sol qalamgerler júzden júırik, myńnan tulpar shyqty. Aǵysqa qarsy júzip, aıdy aspanǵa bir-aq shyǵardy. Keıbir jergilikti áperbaqan ákimderdiń tizesin dirildetti. Gazettiń taralymyn arttyryp, bedelin aspandatty. Buryn jazý ónerin serik etpegenderge qalam ustatty. Mamandyǵy jaǵynan jýrnalıstıkaǵa mańaılamaıtyndarǵa da úmit artty. Olardyń sol mamandanǵan salasyna beıimdep, maqala jazdyrdy. Ásirese, gazet redakııasynda búkil ǵumyryn ótkizgen qasıetti qart Baǵdat Jandosoıǵa kitap jazdyrǵany qyzyq boldy. Bir kezde «Myńnan bir mezet» qosymshasynyń shyǵarýshysy Ádilbek Qaba da redakııada retýsh jasaýshy bolyp isteıtin osy aqsaqaldy jazýǵa tartyp edi. Sol kezde oǵan:
«Bul kókemiz ózińmen qandas, oıly,
Barǵan jeriń qurmettep, mal da soıdy.
Aq tilegi solardyń sep boldy ma,
Jazýshy ǵyp shyǵardyń Jandosoıdy», – dep qaljyń aıtatynbyz. Biraq ol tusta Jandosoıdyń jazýshylyǵy bes-alty maqalamen ǵana shektelgen-di. Nurtóre Baǵdat aqsaqalǵa bastan ótkenin jazdyrý máselesin shyndap qolǵa aldy. Ekeýi jıi áńgimelesedi. Ol kisi Almatyda bolǵan alapat ashtyqtyń jaıyn baıandaıdy. «Kók bazarda adamdardy arbaǵa qalap tıep jatatyn», – deıdi. «Nege osyny qaǵazǵa túsirmeısiz?» – deıdi bul. «Óıtýge bola ma ózi?» – deıdi qart sekemshil daýyspen. Bul ony jigerlendiredi. Sodan qıqar shal jaza bastady. 1929 jyldan 1936 jylǵa deıingi oqıǵalardy túgel terdi. Biraq beri qaraı baspaı qoıdy. Sol jazbalary «Shoshqanyń qumy» degen atpen kitap bolyp shyqty. Derektik turǵydan taptyrmaıtyn dúnıe. Baǵdat ata sony kórip ómirden ótti. Ujym aqsaqaldy redakııa ǵımaratynan aq jaýyp, arýlap shyǵaryp saldy.
Óz basym Nurtóremen birge jumys istep kórdim. «Astana habary» gazetinde ol bas redaktor, men birinshi orynbasar boldym. Qyzmet barysynda onyń birshama qasıetterine qanyqtym. Qalalyq mekemeler anda-sanda qalalyq ákimdikti arqalanyp, gazetke tis batyrǵysy kelse, jyny qozady. Basylymdy ol mekemege eshqashan jyǵyp bermeıdi. Alda-jalda gazette ketken qatelik úshin keshirim suraýǵa týra kelse, túzetý bergeniniń ózi qyzyq. Túzetýdi talap etken daýlasýshylar máz bolyp tarasady. Al shyn máninde sol túzetýdiń mátinin Nurtóreniń sheber qııýlastyratyny sonshalyq, kimnen kim keshirim surap otyrǵanyn bilmeı dal bolasyń.
Aınalada bolyp jatqan oqıǵalardyń bárin oı eleginen ǵana emes, júreginen de ótkizedi. Ishteı arpalysady, qapalanady. Biraq ishinde ıt ólip jatsa da, syrtqa bildirmeıdi. Jaı ǵana kúlimsirep otyra beredi. Kókirek-kenishi – syr-sandyq. Qupııasyn ómiri ashpaıdy. Artyq áńgime aıtpaıdy. Erteli-kesh aqyl aıtyp, basyńdy aýyrtpaıdy. Saparǵa shyǵyp ketken kezde jıi-jıi telefon shalyp, mazańdy almaıdy. Derbes sheshim shyǵarýyńa múmkindik beredi.
Qyzmetkerlerin óte erkin ustaıdy. Biraq soǵan qaramastan bet aldy laǵyp júrgen eshkimdi kórmeısiń. Shyǵarmashylyq topqa kóp eskertpe jasamaıdy. Tilshiler onyń qas-qabaǵyna qarap, ózderi-aq jınaqtala bastaıdy. Redakııaǵa jaı kirip-shyǵyp júrip-aq ónege kórsetip turady. Áıteýir, onyń bas redaktorlyq bolmysy bólek.
* * *
Bir kezde dáriger bolam dep, talpynyp, aq halat kııýge qumartqan Nurtóre Júsiptiń qalamgerliktiń qamytyn kıgenine mine, qyryq jyldan asty. Syr óńirinde mektep oqýshylary shyǵarǵan «Alaý» qoljazba jýrnalynan eldiń eń oqylymdy basylymdarynyń biri «Aıqynǵa» deıingi jol ony talaı ret synǵa saldy. Aq pen qara, oń men sol arpalysqan san belesten ótti. Biraq sonda da baıaǵyda qandaýyrǵa aınalyp kete jazdaǵan qalamyn bir sátke qolynan túsirip kórmepti. Al qandaýyr-qalamnyń qýaty áli sol qalpy. Tıgen jerin tilgilep ótedi...
* * *
Búgin jampoz jýrnalıst, qarymdy qaıratker, salıqaly senator, aǵa-dos Nurtóre Júsip mereıli jasqa toldy! Arǵymaq minip kelgen alpysyńyz alysqa bastasyn, Nureke!
Baýyrjan OMARULY
