Álemdi jaýlaǵan Covid-19 dertinen keıin ǵylymı basylymdardyń da pozıııasyna, sonymen qatar, keıbir edıtorlyq toptaryna ózgerister endi. Bul proess Covid-19 aıaqtalǵannan keıin de ınnovaııalyq, tehnologııalyq tarapynan jańa ózgeristerge ushyraıdy. Osyǵan oraı ǵylymı jýrnal mazmuny da jańa ózgeristerge beıimdele túsedi. Bul qandaı jańa ózgerister bolýy múmkin?
Jýrnal kez kelgen baǵytta jaryq kórse de, pandemııadan keıin kóptegen basylymdarda jarııalanatyn maqalanyń basym kópshiligine problemalyq suraqtar qamtylýy qajettigi mańyzdy sanalyp otyr. Bul gýmanıtarlyq salalardaǵy jýrnaldarǵa da qatysty.
Pandemııa taqyrybynyń gýmanıtarlyq salada zerttelýi qanshalyqty mańyzdy ári bul ne úshin qajet? Tildi, tarıhty, ádebıetti, psıhologııany t.s.s. salalardy oqytý barysyndaǵy problemalyq suraqtardy pandemııa kezinde qalaı sheshe alamyz degen syndy eksperımenttik-praktıkalyq qorytyndylary boıynsha maqalanyń metodıkalyq bóliminde taldaı otyryp, ǵylymı maqalańyzdy usynsańyz - bul basylymdar úshin búgingi kúnniń aktýaldy taqyryby.
"Pandemııa kezinde til sabaqtaryn qashyqtyqtan oqytý tásilderi", "Pandemııa kezinde tarıh sabaǵynda ınnovaııalyq tehnologııalardy qoldaný tıimdiligi" degen syndy taqyryptar ǵylymı óńdeýdi qajet etkenimen, mańyzdy bolyp qala beredi. Jarııalaný múmkindigi de joǵary.
Ǵalymdar úshin osy jaǵdaıda tómendegi eki jaıtty anyqtap alý qajettiligi týyndaıdy.
1. Sizge kez kelgen maqalanyń jarııalanýy mańyzdy ma?
2. Sizdiń óz salańyzdaǵy ımıdjińizdiń qalyptasyp, zertteý taqyrybyńyzdy jetik biletin maman retinde óz izińizdi qaldyrǵanyńyz mańyzdy ma?
Kez kelgen oıly ǵalym ekinshisin tańdary anyq. Onda siz mán beretin jaǵdaı - bul sizdiń research profılińiz. Bul profılińiz sizdiń ımıdjińiz. Ǵylymı ımıdj - bul siz emes, sizdiń zertteýlerińiz.
Mysaly, Ádebıet teorııasy tarapynan zertteýlerińiz qandaı baǵytty qamtýy tıis. Abaı taqyrybyna baılanysty zertteýlerdi alaıyq. "Abaıdyń tabıǵat lırıkasy", "Abaıdyń qara sózderi", "Abaı shyǵarmalarynyń tekstologııasy" syndy taqyryptar bir mezgildik emes, klassıkalyq ári jete izdenýdi qajet etetin taqyryptar.
Shet eldik tegin ımpakt faktorly ǵylymı basylymǵa Abaı shyǵarmasy týraly maqala usyna qalsańyz: teorııa ma, syn ba, tarıhy ma, onyń ishinde, teorııalyq turǵydan bolsa, janrlyq izdenister jaıynda, atalǵan janr týraly sońǵy, qyzý talqyǵa túsken maqalalar týraly jetkilikti derekkózderińiz qamtylýy tıis.
Abaı shyǵarmalarynyń zerttelýi deńgeıi, tekstologııalyq izdenister áli de tolyqtyrýdy qajet etedi. Ásirese, janrlyq turǵydan anyqtaý - kúrdeli. Bul jaǵdaıda shyǵystyq, batystyq, tól teorııalyq uǵymdardy salystyra otyryp, qaısysy Abaı shyǵarmalarynyń tabıǵatyn asha túsedi degen saýaldarǵa jaýap berý qajettiligi týyndaıdy.
Ǵylymı maqala jazý barysynda bizde teorııa men tarıh, oǵan syn qabattasa jazylyp ketetin ýaqyttar da bolǵan. Biz joǵaryda atap otyrǵan "ǵalymnyń álemdik ımıdji" mundaı olqylyqtardy kótermeıdi. Ǵylymı maqala jazý barysynda biz eskere bermeıtin, áıtse de mańyzdy sanalatyn ádebı sholý, tujyrymdamalyq negizderi jáne teorııalyq jaqtary: termınder men olardyń fýnkııalary, aıyrmashylyqtary jaıynda jete izdenister qajet.
Kez kelgen halyqaralyq jıyndarda aldymyzda turǵan, qarapaıym tilmen aıtsaq, kólbeý turǵan taqtaısha elimizdi bildiredi. Bul taqtaıshany joǵary kóterip qoısaq, sol eldiń atynan sóıleıtinimizdi bildiredi. Halyqaralyq ǵylymı basylymǵa maqala jazýda da biz elimizdiń ǵylymyn, zertteý deńgeıimizdi tanytamyz.
"Ǵalymnyń álemdik ımıdji" - sizdiń elińizdiń de ǵylymı ımıdji. Al Abaı týraly zertteý maqalańyz jaryqqa shyqsa, bul - qýanysh. Sebebi, Abaıdyń álemdik órkenıetke qosqan úlesi týraly naqty, tujyrymdalǵan taldaý jasaý - tutas qazaq eliniń álemdik órkenıetke qosqan úlesin pash etý. Bul taqyryp qaı ýaqytta da - ózekti. Aldyńǵy býyn zertteýlerin bolashaqqa jalǵastyrý jolynda kópir bolý - mindetimiz. Abaıdyń 175 jyldyǵy osyndaı irgeli zertteýlerdiń bastalýyna jol ashty dep nyq senimmen aıta alamyz.
