"Sen kempırqosaqty eşqaşan köre almaisyŋ..."

6105
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/02/charles-chaplin.jpeg
"SEN KEMPIRQOSAQTY EŞQAŞAN KÖRE ALMAISYŊ, EGER TÖMEN QARAP JÜRER BOLSAŊ..." Vevedegı äigılı Charlz Chaplin muzeiınıŋ kıre berısınde aiqyndap jazylǧan osy sözge bırden közım tüsken edı... Jalpy Ch.Chaplin turaly estelıkter de, oqiǧalar da köp tarihta qalǧan. Tuma talanttyŋ naq özı. Tekten daryǧan. Ata-anasy da mädeniet pen önerdıŋ bel ortasynda jürgen... İä, jürgen... Tek keiın Charlz Chaplin qiyndyqty köp kördı. Bauyry ekeuı. Būl talanttyŋ tanymal boluy jolyndaǧy kedergılerdıŋ bırı edı.
Ünsız, siujetı tereŋ, adal häm quaqy, ziialy, bıraq qutykeş, eŋ bastysy, eşkımge ziiany joq, jaqsylyqqa ǧana qūştar qaiyrşy keiıpkerdıŋ rolınen ol bır sätte de ajyramady, alystamady. Keiın dybysty kinolar tüsırıle bastaǧanda da, ol jaŋa üderıske qosylyp, qaiyrşynyŋ "dausyn şyǧarmady". Ol öz ısıne adal bolyp qaldy. Taiaǧy men şliapasy Chaplinnıŋ imidjın ǧana emes, körermender sanasyna sol özı ömır sürgen ortany jetkızdı. Äuen men qimyldy söilete otyryp, körermenge jol tapty.
Vevedegı Chaplin muzeiıne älemnıŋ tükpır-tükpırınen halyq tolassyz aǧylady. Sebebı, ǧasyr ötse de, halyq köŋılı saf talantty tanidy, ūmytpaidy. Men de ChAPLİNDI ızdep bardym. Tūtynǧan būiymdarymen, tūrǧan mekenımen, tarihymen, ömırımen, talantymen jaqyn tanystym. Äitse de, oŋdy-soldy suretke tüsıp, kassadan ötkende qolyma ūstatqan "Chaplin" şokoladyn jeu emes edı maqsatym... Menı onyŋ öz önerıne degen adaldyǧy, süiıspenşılıgı täntı ettı. Osy joly da ünemı ızdep jüretın "muzei mädenietıne" zer saldym. Kırgennen bastap, şyqqanǧa deiın är qyrynan qarap, barynşa suretke tüsırdım, qoiyn däpterıme jazyp aldym. Soŋynda ǧoi, üiınıŋ toǧai jaqqa alyp baratyn esıgınıŋ aldynda demımdı alyp, oilanyp otyrǧanym. Öz käsıbıne adaldyq pen tynymsyz eŋbek Chaplinnıŋ älemdı özgertuıne, özın özgertuıne mümkındık äkeldı. Chaplin älemıne tabynuşylar qandai tehnologiialar ǧasyry kelse de, tolastamaidy-au, sırä...), sebebı ol älemdı özgertuge üles qosty ǧoi. Onyŋ älemın özgertu qiyn bolar...
Arai JÜNDIBAEVA,
filosofiia (PhD) doktory,
lingvist, ädebiet zertteuşısı
Pıkırler