Koronavırýs indeti kóp nárseniń betin ashty. Bizge jańashyldyq kerek. Bılikke basqasha jumys isteý qajet. Úkimettiń keńeıtilgen májilisinde Prezıdent Toqaev «Halyq jergilikti jáne ortalyq bılikke de senbeıdi. Ideologııalyq apparatqa bilim, tájirıbe, oı ushqyrlyǵy, batyldyq jetispeıdi. Memlekettik basqarýdy qaıta qurý qajet» dep atap kórsetti.
Shyndyǵynda da solaı. Bizdiń memlekettik bılikke jańashyl, patrıottyǵy mol azamattar qajet. Múlde jańa býyn kerek. Olaı bolmasa, ıfrly kórsetkishterdi jeleý etip, soǵan maqtanyp, jalaýlatyp júre beremiz. Otyz jyl solaı bolyp keldi, eger júıeni tolyq ózgertpesek, osylaı jalǵasyp kete beredi. Óıtkeni bılikte otyz jyldan beri kele jatqandar baıaǵy sol sheneýnikter. Mınıstirlikten mınıstrlikke, baǵyna qaraı taǵy aýysyp júre beretinder. Úkimettiń baıyrǵy jáne qazirgi músheleri de solar. Mınıstirlikten ketse, aımaqqa basshy bolyp barady.
AQSh-tyń prezıdenti bolǵan Ronald Reıgannyń keıingige qanatty bolyp qalǵan bir sózi bar: «Úkimet eshqashan problemany sheshpeıdi, óıtkeni úkimettiń ózi – problema».
Aıtyńyzshy, 30 jylda bizdiń úkimet ne bitirdi?!
-
Aty dardaı «ıfrlyq Qazaqstan» baǵdarlamasynyń jaıy Tótenshe jaǵdaı kezinde túkke alǵysyz bolyp qaldy. Osy kúnge deıin Qazaqstannyń 250 eldimekeni jóni durys sapaly ınternetpen qamtamasyz etilmegen.
-
Muǵalimderdiń 20 paıyzdan astamynda tolyqqandy ınternet pen kompıýter joq.
-
Respýblıka mektepteriniń balansyndaǵy 400 myńnan astam kompıýterdiń tek 40 paıyzy ǵana iske jaramdy.
-
Otandyq dári-dármektiń úlesi bar-joǵy 15 paıyz shamasynda ǵana. Densaýlyq saqtaý mınıstrligi indet kezinde óziniń múldem dármensizdigin kórsetti.
-
Osydan 2 jyldaı buryn qabyldanǵan halyqtyń kúndelikti tutynýyna arnalǵan memlekettik «Qarapaıym zattar ekonomıkasy» baǵdarlamasy bar. Oǵan 1 trıllıon teńge bólingen. Bul baǵdarlama boıynsha halyqqa qajetti 365 tutyný buıymdary men materıaldary óndirilýi kerek. Onyń birin de qazir el kórip otyrǵan joq.
-
Sońǵy bir jarym jyl ishinde ımportty almastyrý jáne jumyspen qamtý baǵdarlamasynyń sharttary 6 ret qaıta qaralǵan. Al bólingen 200 mıllıard teńgeniń tek besten biri ǵana ıgerilgen.
-
Jeńil ónerkisipti damytýǵa úkimet qulyqty emes. Toqylǵan jempirler men keýdeshelerdiń 98,9 paıyzy syrttan ákelinedi. Bar bolǵany 1,1 paıyzy ǵana – otandyq ónim.
-
Al syrtqy kıimderdiń 97,9 paıyzy shetelden keledi, 2,1 paıyzy ǵana –qazaqstandyq ónim.
-
Sporttyq kıimderdiń 83,1 paıyzy ımporttyq taýarlar bolsa, 16,9 paıyzy ǵana otandyq óndiristiń úlesine tıedi.
-
Shulyq, toqyma ónimderiniń 80,7 paıyzy shetelden tasymaldansa, 19,3 paıyzy ǵana – otandyq ónimder.
-
Qazaqstanǵa qurǵaq súttiń 83 paıyzy, sary maıdyń 31 paıyzy, irimshiktiń 61 paıyzy shetelden keledi.
-
Indet Prezıdent aıtqandaı, memlekettik tıimdi basqarýdyń joqtyǵyn, áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıdyń óte tómen ketkenin, halyq pen bıliktiń arasy alshaqtap ketkenin anyq kórsetip berdi.
-
Otyz jylda memlekettik tildiń mártebesin arttyra almaǵan, óz tilinde sóılemegen, sóılegisi de kelmegen bizdiń mınıstrlerdiń sanasy ulttyq rýhanı turǵydan jańǵyra alǵan joq.
... Kúni búginge deıin halyqtyń tabysyn arttyra almaǵan, olıgarhtar men baıshykeshterden jasaqtalyp kelgen mundaı úkimet músheleri kimge kerek? Demek, Prezıdent Toqaev aıtqandaı, endi bizge «memlekettik basqarýdy qaıta qurý qajet». Bul úkimetti bılikte qaldyrýǵa bolmaıdy!
Erkin Qaldan,
«Adyrna» ulttyq portaly
