Gúlnar Dáýkenovany jurtshylyqqa tanystyryp jatýdyń ózi artyq. Sahnada júrgenine otyz jylǵa jýyqtaǵan Gúlnar – elimizdiń eńbek sińirgen ártisi, kúıshi, ánshi, kompozıtor. Ánderi tyńdarman júregine áldeqashan jol tapqanyna qaramastan, Gúlnar Dáýkenova óziniń án-taspasyn osy jýyrda ǵana shyǵardy. Soǵan oraı ózimen az-kem tildesken edik.
– Gúlnar, tuńǵysh avtorlyq albomyńyz qutty bolsyn! «Eshten kesh jaqsy» degen bar ǵoı. Osy oraıda «Saǵyndym, saǵym jyldar» dep úkilegen án-taspańyz jaıly óz aýzyńyzdan estisek…
– Jeke jınaǵym shyqpaǵanymen, birqatar ánderimdi buǵan deıin ártúrli ánshiler dıskilerine qosyp júretin. Sonyń bárin jınastyryp, alǵashqy dıskime on alty án, eki kúı toptastyrdym. Onyń ishinde «Saǵyndym, saǵym jyldar», «Kúreń kúz», «Shyńdaǵy shynarym-aı» degen ánderimdi buryn Mádına oryndaýshy edi. Bul albomda «Saǵyndym, saǵym jyldardy» Mádınanyń oryndaýynda qaldyrdym da, «Kúreń kúzdi» «Jigitterdiń» oryndaýynda berdim. Al «Shyńdaǵy shynarym-aıdy» ózim aıttym. Basqa ánderimdi aıtýshylardyń qatarynda N.Núsipjanov, M.Júnisova, B.Sámedınova jáne S.Nurmaǵambetova bar. Sondaı-aq dıskige Qurmanǵazy orkestriniń oryndaýyndaǵy «Jasaı ber, Qazaqstanym» atty kúıim kirdi, al Mádınaǵa arnalǵan «Mádına» atty kúı-poemamdy «Adyrna» toby oınady. Bárin durystap, sapaly túrde shyǵarý úshin ýaqyt kerek boldy. Albomymnyń birinshi ret shyǵyp jatqanynyń bir sebebi – osy.
– Umytpasam, «Saǵyndym, saǵym jyldar» atty ánińizdiń shyqqanyna da on jyldan asqan bolýy kerek. Alǵashqy dıskińizdi tap osy ánniń atymen ataýyńyzda ne syr bar?
– Óıtkeni el-jurt «Saǵyndym, saǵym jyldardy» jaqsy biledi. Qansha jerden basqa ánderim bolyp, olardy tanymal ánshiler oryndap jatsa da, meni el tap osy ánniń avtory retinde jaqsy tanıdy.
– Bul sonymen birge dıskiniń ǵana ataýy emes, sizdiń sol Mádınamen birge júrgen, birge jumys istegen kezderińizdi, jalpy ótken shaqty saǵyný emes pe?
– Negizi, meıli ótkenge bolsyn, meıli bolashaqqa bolsyn, árbir adamnyń júreginiń túkpirinde bir saǵynysh jatady ǵoı. Osy jaǵynan alǵanda, bul kópshiliktiń kóńilindegini dóp basqan, júrekterge jetken án boldy dep oılaımyn. Mysaly, Qytaıǵa barǵan bir qyz osy «Saǵyndym, saǵym jyldarǵa» qatty áserlenip, kelisimshartyn buzyp, qaıtyp kelipti. Qyryqtan asqan bir jigitter de: «Osy ándi estisek, «qartaıyp baramyz, jastyq shaǵymyz qaıda» dep jylaımyz», – deıdi. Áıteýir qaı jerde bolsyn, tyńdarmandardyń bári osy ándi qolpashtap jatady. Bul, sirá, án qudiretinen shyǵar. Esterińizde bolsa, M.Áýezov teatrynda kúni búginge deıin qoıylyp júrgen «Máńgilik bala beıne» spektakliniń leıtmotıvine de osy án alynǵan.
– Osy «Saǵyndym, saǵym jyldar», «Qosh endi, qosh bol, kúreń kúz», «Qaıran, ýaqyt» sııaqty tyńdarman júregin erekshe terbegen ánderden keıin án jazýyńyz kishkene saıabyrsyp qalǵan sııaqty…
– Ónerden basqa salaǵa aýysyp ketken bolsam, múmkin, solaı deýge negiz bolar da edi. Biraq olaı emes. Men olardan keıin de qanshama án shyǵardym! Áıteýir jylyna eń az degende bir-eki án jazamyn. Onyń ózi de jaman emes. Mysaly, F.Ońǵarsynovanyń sózine jazylǵan «Jan syrym», «Bal sezim», Q.Myrza-Álıdiń óleńine shyǵarylǵan «Qushtar kóńil» degen ánderim bar. Odan bólek «Astana baıtaq», «Anaǵa sálem», «Móldir sezim» tárizdi kóptegen ánder dúnıege keldi. Endi solardyń bárin iriktep, suryptap, albomǵa qosyp otyrmyn. Sondaı-aq dıskige Q.Myrza-Álıdiń, E.Rahmadıevtiń, Mádına marqumnyń men týraly aıtqan sózderin de kirgizdim.
– Endi ózińizge sol kisilerdiń kózimen bir qarasańyz… Iaǵnı siz týraly olar qandaı pikirde eken?
– Mysaly, Qadyr aǵa: «Burynǵy Aqan seriler, Birjan saldar qandaı jan-jaqty bolsa, búginde ortamyzda júrgen osy qyzymyz da ánshilik pen kúıshilikti, kompozıtorlyqty qatar ustap júrgen arý eken», – dep súısinisin bildiredi. Qudaıǵa shúkir, ánderim týraly jurttyń pikiri jaman emes. «Saǵyndym, saǵym jyldardy» Tumanbaı aǵa «klassıka» dep baǵalasa, Farıza apamyz tipti: «Bul – qazirgi zamannyń gımni», – dep aıtqan.
Negizi, bizdiń jýrnalıster basyn ashyp jaza almaı júr, sebebi án jazsam da, kúı shyǵarsam da, meniki jaı áýesqoılyq emes, men – kásibı dombyrashymyn, konservatorııa bitirgenmin. Mysaly, «Jasaı ber, Qazaqstan» degen kúıim «Qazaqstan» telearnasynyń tańerteńgilik baǵdarlamasynyń betasharyna aınaldy. Kásibı jaýapkershilikpen qaraıtyndyqtan, shyǵarmalarymdy kez kelgen adamǵa qalaı bolsa, solaı bere salmaımyn. Án de bir aq qus qoı… Qashan qanattanyp ushyp shyqqansha bas-kóz bolyp, mápelep, ánshilerdiń jandarynda júremin.
– Ánshiler barlyq ánińizdi óz ruqsatyńyzben ǵana oryndaı ma?
– Ókinishke qaraı, suramaı aıta beretinder de kezdesedi. Mysaly, osy «Saǵyndym, saǵym jyldardy» dýet bolyp ta, trıo bolyp ta aıtyp júrgender bar. Meıli, suramasa, suramaı-aq qoısyn. Biraq ánin nemese sózin buzyp aıtatyndary jaman. Óz júregimnen shyqqan dúnıe bolǵannan keıin onyń jańylys aıtylǵan árbir notasy, árbir ıirim-qaıyrymy úshin, árıne, meniń janym aýyrady.
– Degenmen sońǵy ýaqytta jazylǵan dúnıelerińiz aldyńǵy ánderińizdiń deńgeıinen kórinip júrmegen tárizdi. Ózińiz qalaı oılaısyz?
– Bul endi ánniń oryndaýshylaryna, solardyń alyp shyǵa alýyna da baılanysty. Biraz ánderimdi «klıp túsirip alyp, bir-aq tarataıyn» dep ózim ustap otyrmyn, endi birazyna aranjırovka jasalmaı jatyr. Keıde kóńilimnen shyǵatyndaı ánshi tappaı qalatynym da bar. Óıtkeni kópshiliginiń saryny birdeı bolyp ketti. Sońǵy ýaqytta baıqasam, qazirgi aıtylyp júrgen ánderdiń kóbi ózbektiń, shyǵystyń áýenine jaqyn bolyp keledi eken. Soǵan qarap oılanyp qaldym. Sebebi toıǵa baratyn da, sony tyńdaıtyn da – halyq. Al endi soǵan qulaǵy úırengen jurttyń qazaqy án-áýenderdi qabyldaýy qalaı bolady? Negizi, osy másele dendep ketpeý úshin qazaqy ıisi ańqyp turatyn án-áýenderdi meılinshe kóbeıtýimiz kerek.
Roza QARAEVA,
«Alash aınasy».
