Aldymen, tılınıŋ qarapaiymdylyǧy. Balalar qiyn sözder men kürdelı söilemderdı qabyldai almaidy. Sondyqtan, aqparatty jeŋıl ärı tüsınıktı tılmen jetkızu kerek. Qarapaiym sözder men qysqa söilemderdı qoldanu – kontenttıŋ qoljetımdılıgın arttyrady. Sondai-aq, naqty mysaldar keltırıp, balalardyŋ ömırımen bailanystyru aqparatty jaqsy meŋgeruge kömektesedı.
Qazaqstandaǧy balalar kontentı soŋǧy jyldary qarqyndy damyp keledı. Köptegen otandyq jobalar balalardyŋ jas erekşelıkterıne, qyzyǧuşylyqtaryna jäne mädeni erekşelıkterıne sai sapaly aqparat, oiyn-sauyq jäne bılım beru kontentın ūsyna bastady.
Mäselen, «Balapan» telearnasy - Qazaqstandaǧy balalarǧa arnalǧan basty telearnalardyŋ bırı. 2010 jyly qūrylǧan būl arna 3–12 jas aralyǧyndaǧy balalarǧa arnalǧan multfilmder, tanymdyq baǧdarlamalar jäne filmder körsetedı. «Balapan» kontentı qazaq tılınde ūsynylyp, balalardyŋ ana tılın üirenuıne jäne ūlttyq qūndylyqtardy tanuǧa mümkındık beredı. Arnadaǧy «Qobylandy», «Er Töstık», «Aldar Köse» syndy qazaq ertegılerı men aŋyzdaryna negızdelgen animasiialyq filmder arqyly balalar öz tarihyn tanidy. Sonymen qatar, arnada balalardyŋ logikasyn damytuǧa, tabiǧat turaly bılımın arttyruǧa baǧyttalǧan «Tompaq», «Aisūlu men Aidar», «Dala oiyndary» siiaqty baǧdarlamalar bar.
Ekınşısı, körnekılık pen grafikanyŋ boluy balalar kontentın damytuǧa kömektesedı. Balalar vizualdy aqparatty jaqsy qabyldaidy. İlliustrasiialar, suretter, grafikalar, videolar men animasiialardy paidalanu – maŋyzdy element. Mysaly, qarapaiym jazbaşa aqparatty suretpen tolyqtyru balanyŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyrady, al animasiialar men qysqa beinerolikter materialdy tüsındırudı jeŋıldetedı. Türlı-tüstı grafikalyq elementter jäne qyzyqty keiıpkerler balanyŋ nazaryn audaryp, oquǧa degen yntasyn arttyrady.
Üşınşısı, oiyn elementterı. Oiyn – balanyŋ ömırınde erekşe oryn alady. Sol sebeptı balalarǧa arnalǧan kontentke oiyn elementterın qosu maŋyzdy. Ärtürlı jūmbaqtar, tapsyrmalar, viktorinalar men qimyl oiyndary balalardy qyzyqtyryp, tanymdyq prosestı qyzyqty etedı. Oiyndar arqyly balalar kürdelı aqparatty da jeŋıl qabyldai alady.
Mysal retınde elımızdegı «Oyla» — balalar men jasöspırımderge arnalǧan Qazaqstandaǧy alǧaşqy ǧylymi jurnaldardyŋ bırın aluǧa bolady. Būl jurnal 12 jastan asqan balalar üşın ǧylymi jäne tanymdyq materialdar ūsynady. Mūnda balalar men jasöspırımderge qarapaiym tılmen tüsındırılgen ǧylym, tehnika, matematika, ekologiia, mädeniet taqyryptary qamtylǧan. «Oyla» jurnaly arqyly balalar älemdı tanuǧa, ǧylymǧa qyzyǧuşylyǧyn arttyruǧa mümkındık alady. Jurnaldyŋ maqsaty — balalardyŋ logikalyq oilauyn, şyǧarmaşylyq qabıletın damytu jäne olardy bolaşaqta ǧylymǧa baǧyttau.
Törtınşı, taqyrypqa beiımdeu. Balalarǧa arnalǧan kontent balalardyŋ jasyna, qyzyǧuşylyqtaryna sai boluy kerek. Mysaly, jas balaǧa arnalǧan kontenttı multfilmderdegı süiıktı keiıpkerler arqyly jetkızu tiımdı boluy mümkın. Al mektep jasyndaǧy balalar ǧylym, tabiǧat nemese tehnika taqyrybyndaǧy aqparatty qyzyǧuşylyqpen qabyldaidy. Balanyŋ jas erekşelıkterın eskere otyryp, olardy qyzyqtyratyn taqyryptardy taŋdau maŋyzdy.Besınşısı, äŋgıme men ertegı. Ertegıler men qyzyqty oqiǧalar arqyly balalarǧa aqparatty jetkızu – eŋ tiımdı ädısterdıŋ bırı. Ertegı keiıpkerlerınıŋ basynan ötken oqiǧalar, qiyndyqtar men olardyŋ şeşımderı balalardy oilanuǧa, üirenuge yntalandyrady. Būl ädıs, äsırese, kışkentai balalar üşın tiımdı, sebebı olar kez kelgen mälımettı qiial men fantaziia arqyly jaqsy qabyldaidy.
Altynşysy, eŋ maŋyzdysy da - qauıpsızdık. Balalarǧa arnalǧan kontentte olardyŋ psihologiialyq damuyna, mädenietıne, tılıne säikes kelmeitın materialdardy paidalanuǧa bolmaidy. Är kontent qauıpsızdık standarttaryna sai boluy şart. Balalar üşın zorlyq-zombylyqsyz, ädeptı, dostyq qarym-qatynasty nasihattaityn materialdardy taŋdaǧan jön.
Jetınşısı, interaktivtılık. Balalardyŋ belsendı qatysuyna mümkındık beretın interaktivtı kontent jasau olardyŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyrady. Mysaly, sūraqtar qoiyp, jauap beruın sūrau nemese türlı tapsyrmalar beru arqyly balalardy dialogqa tartuǧa bolady. Būl olardyŋ oilau qabıletın damytyp, özındık pıkırın aituǧa yntalandyrady.Balalar – elımızdıŋ bolaşaǧy. Sondyqtan olarǧa arnalǧan kontent äzırleu tek tanymdyq aqparat ūsynu ǧana emes, olardyŋ oi-örısın damytuǧa, dünietanymyn keŋeituge, şyǧarmaşylyq qabıletterın oiatuǧa yqpal etuı qajet. Joǧary sapaly kontent balalardyŋ oqu prosesın qyzyqty etıp, olarǧa ömırlık maŋyzy bar daǧdylardy meŋgeruge kömektesuı kerek.
