«Būl diplomattar Litvadan akkreditasiia mäselesın şeşpegendıkten şyǧaryldy. Akkreditasiia jyl basynda-aq aiaqtalǧan bolatyn. (...) Qytaidyŋ Syrtqy ıster ministrlıgı akkreditasiiany ūzartudy türlı joldarmen sūrady, bıraq olar ony uaqytşa ökıldık retınde ūzartudy aitty, al Vena konvensiiasyna säikes mūndai ökıldıkter joq. Sondyqtan basqa jol qalmady», – dep mälımdedı R. Motuzas düisenbıde ELTA agenttıgıne.
Sondai-aq, ol bärı Qytaidyŋ qolynda ekenın atap öttı. Alaida, QİD töraǧasynyŋ aituynşa, Litva men Qytai arasyndaǧy diplomatiialyq qatynastardyŋ jaqyn arada qalypqa keluıne eşqandai negız joq.
«Būl ülken elmen diplomatiialyq qatynasymyz bolmauy qalypty jaǧdai emes, bıraq dop Qytai jaǧynda. Soŋǧy mälımdemeler Qytaidyŋ osy qatynastardy jaqsartudy jäne mäselelerdı şeşudı jaqyn uaqytta qalamaitynyn körsetedı», – dedı R. Motuzas.
Litvanyŋ Syrtqy ıster ministrlıgı jūma künı Pekinge diplomatiialyq notany tabys etkennen keiın, ökılettıktıŋ üş qyzmetkerı «qajet emes» dep tanylyp, elden bır apta ışınde, iaǧni 29 qaraşaǧa deiın ketuge tiıs ekenın mälımdedı. Jariialanǧan habarlamada atalmyş üş ökıldıŋ Vena konvensiiasy men Litva zaŋnamasyn būzatyn äreketterı üşın «qajet emes» dep tanylǧany aitylǧan.
Prezident keŋsesı öz kezegınde jaǧdaidy eşqandai pıkırmen tüsındırmedı.
Al Beijıŋ Litvadaǧy üş qytailyq diplomattyŋ «persona non grata» dep tanyluyna kelıspeuşılık pen narazylyq bıldırdı. Ekı el arasyndaǧy dialog 2021 jyly Vilniuste Taivannyŋ resmi ökıldıgı aşylǧan kezde naşarlaǧan.
Pekin Litva sebeptı naqty körsetpei, tek 1961 jylǧy Vena konvensiiasy men Litva zaŋnamasyn būzǧany turaly jalpy sılteme jasaǧanyn atap öttı.
Batys BAQ-tarynyŋ habarlauynşa, diplomatiialyq insident Qytaidyŋ kemesınıŋ ekı su asty kabelınıŋ üzıluıne qatysy boluy mümkındıgın tekserumen bailanysty tuyndaǧan. Būl kabelderdıŋ bırı Baltyq teŋızınıŋ tübımen Litva men Şvesiia arasynda ötedı. Şvesiia Pekinnen būl zaqymdanudyŋ sebepterın tüsındıruge kömek sūrady. Degenmen, müddelı taraptardyŋ eşbır syrtqy ıster ministrlıgı būl oqiǧa turaly resmi türde aitqan joq.
Qytai Syrtqy ıster ministrlıgı Litva ekı el arasyndaǧy qarym-qatynastardy şielenıstıretın şeşımder qabyldauda alǧaş emes ekenın eske saldy.
Pekin Vilnius Taivanmen bailanys ornatuǧa şeşım qabyldaǧannan keiın ekıjaqty qatynastardyŋ naşarlaǧanyn meŋzeidı: 2021 jyly Litva astanasynda Taivan ökıldıgı aşyldy. Qytaidyŋ qarsylyǧy, Litva ökıldıktıŋ atauynda Taivannyŋ atyn qoldanuǧa kelısım bergenınen tuyndady. Pekin mūny Taivannyŋ täuelsız memleket retınde äreket etuge tyrysuy dep qabyldady.
Vilniuspen tuyndaǧan kelıspeuşılıkter fonynda Pekin Litvamen diplomatiialyq qatynastardy senımdı ökılder deŋgeiıne deiın tömendetu turaly şeşım qabyldady jäne Litvadaǧy Qytaidyŋ diplomatiialyq mekemesınıŋ atauyn «elşılık» degennen «Qytai Halyq Respublikasynyŋ ökıldıgı» dep özgerttı.
Habarlarǧa qaraǧanda, būl qadamnyŋ ekonomikalyq saldary da boldy — bırneşe transūlttyq kompaniia Litvamen qatynastaryn üzdı.
Taivan 1949 jyldan berı Qytaidan täuelsız özındık äkımşılıgıne ie bolyp, özderın «Qytai Respublikasy» dep ataidy, alaida olar Qytai Halyq Respublikasynyŋ 1949 jyly jariialanǧan zaŋdyǧyn moiyndamaidy. Öz kezegınde, Qytai Taivandy öz aimaǧy dep sanap, ony bülıkşı aimaq retınde qarastyrady.
